Bangor a Llais Gwynedd

Ymddengys bod Llais Gwynedd eisiau cydweithio efo grwp newydd sydd wedi ei ffurfio i hybu buddiannau dinas Bangor ar draul gweddill Gwynedd.

Mae hyn yn newyddion digon diddorol. Dadl arferol Llais Gwynedd ydi bod gormod o adnoddau yn cael eu buddsoddi ar Lannau'r Fenai - ond ymddengys eu bod hefyd o'r farn nad oes digon o adnoddau'n cael eu buddsoddi ar Lannau'r Fenai.

Wna i ddim aros llawer efo'r idiotrwydd yma, ag eithrio i nodi bod y sefyllfa'n cefnogi fy nadansoddiad o Lais Gwynedd fel plaid gwrth Plaid Cymru yn annad dim arall. Mae gwrthwynebu Plaid Cymru yn ninas Bangor yn llawer pwysicach iddynt nag ydi cynnal dadl tros gynyddu adnoddau yn rhannau gwledig y sir.

Mi wnaf serch hynny ddweud gair neu ddau am ddinas Bangor a'i gwleidyddiaeth. 'Rwan, rhag i neb gam ddeall, mae'r ddinas yn annwyl iawn i mi - mae gen i gysylltiadau teuluol agos iawn efo'r ddinas, a roeddwn yn byw yno pan oeddwn yn fabi.

Serch hynny mae yna agwedd ymysg elfennau o boblogaeth Bangor bod y ddinas yn ddi freintiedig o'i chymharu a gweddill Gwynedd, ac nad ydi hi'n cael ei siar dyledus o adnoddau. 'Dwi ddim yn amau bod rhan o'r agwedd yma yn deillio o wahaniaethau diwylliannol rhwng Bangor a'r rhannau poblog o'r sir sydd yn union i'r De a'r Gorllewin iddi. Saesneg ydi iaith y rhan fwyaf o drigolion Bangor, y Gymraeg ydi iaith ei chymdogion agosaf. Mae rhai swyddi cyhoeddus yn rhai lle mae'n rhaid gallu siarad y Gymraeg i'w cael. O ganlyniad mae llai o'r swyddi cyhoeddus yma ar gael i Fangor, a mwy i rai o'r cymunedau o'i chwmpas.

Beth bynnag am wreiddiau'r agwedd yma, mae'n gwbl, gwbl gyfeiliornus. Bangor ydi'r rhan mwyaf breintiedig o'r sir o ran buddsoddiad cyhoeddus a phreifat. Mae dau o brif gyflogwyr y Gogledd - Prifysgol Gogledd Cymru ac Ysbyty Gwynedd wedi eu lleoli yno. Mae hynny ynddo'i hun yn pwmpio degau o filiynau yn flynyddol i economi Bangor a'r cylch. Ar gyrion Bangor mae datblygiad enfawr Parc Menai wedi ei leoli - parc busnes sydd wedi denu buddsoddiad cyhoeddus a phreifat anferthol. Ym Mangor y ceir unig barc manwerthu Gwynedd - os mai dyna'r term cywir am y stribedyn o siopau mawr sy'n ymestyn ar hyd y lon tua'r Gorllewin. Mae cyfran uchel iawn o'r swyddi preifat sydd wedi eu creu yng Ngwynedd tros yr ugain mlynedd diwethaf wedi bod yn ardal Bangor - a pholisiau awdurdodau cyhoeddus sydd wedi bod yn gyfrifol am hyn oll.



CAST Technium ym Mharc Menai.

Mae gan Fangor bron ddwywaith cymaint o ysgolion na Chaernarfon - er nad oes gwahaniaeth mawr mewn poblogaeth. Cafwyd tri phrosiect adeiladu ysgolion mawr yng Ngwynedd yn ystod y blynyddoedd diweddar - Ysgol Pendalar ar gyfer plant ag anhawsterau dysgu dybryd yng Nghaernarfon, ac ysgolion Friars a Chae Top ym Mangor. Lleolir canolfan hamdden orau'r sir yno - ac er nad y Cyngor Sir sydd piau Maes Glas (y Brifysgol yw'r perchenog), caiff pawb ei ddefnyddio. Lleolir pydew llyncu pres mwyaf y Gogledd yno hefyd - Pwll Nofio Bangor - mae colledion y sefydliad yma'n llawer iawn uwch na chyfanswm colledion dau sefydliad gwledig sy'n debygol o gau'n fuan oherwydd diffyg cyllid - Pwll Nofio Harlech, a Chanolfan Hamdden y Bala.

Mae arweinydd cwynwyr Bangor - Nigel Pickavance - yn poeni nad oes cymaint o lewyrch ar Stryd Fawr Bangor nag a fu - ond mae hynny'n wir am bron i bob canol tref yn y DU ar hyn o bryd. Mae'n amlwg i unrhyw un sydd a'r mymryn lleiaf o wybodaeth am y Gogledd Orllewin bod llawer llai o siopau gweigion ym Mangor na sydd yn nhrefi cyfagos Caernarfon, Llangefni a Chaergybi.

Oherwydd hyn oll 'does gen i yn bersonol ddim llawer o gydymdeimlad gyda Mr Pickavance a'i ddilynwyr. Yr hyn a fydd o syndod i rai (ond nid i mi) ydi nad ydi Llais Gwynedd o'r un farn a mi