Effaith anisgwyl UKIP yng Nghymru y flwyddyn nesaf

Mae'n ddiddorol nodi bod y cyfryngau Prydeinig wedi dechrau sylwi ar y patrwm polio Cymreig o UKIP yn cymryd sleisen o bleidlais Llafur sydd wedi bod yn amlygu ri hun yn ddiweddar - er bod Iain Dale yn dod i'r casgliadau anghywir o'r canfyddiadau.

Gadewch i ni atgoffa ein hunain o ganfyddiadau pol diweddaraf YouGov / ITV / Canolfan Llywodraethiant Cymru o gymharu a chanlyniadau 2010.

Pol YouGov

Llaf: 36%
Toriaid : 23%
UKIP: 18%
Plaid Cymru: 11%
Dib Lems: 5%
Gwyrddion:5%

Etholiad 2010

Llaf: 36.2%
Toriaid : 26.1%
UKIP: 2.4%
Plaid Cymru: 11.3%
Dib Lems: 21.3%

Y nodweddion amlycaf yma ydi nad oes fawr o newid ym mhleidlais y Blaid a Llafur, 3% o gwymp ym mhleidlais y Toriaid, cwymp anferth o 16% ym mhleidlais y Dib Lems, a chynnydd sylweddol o 15.6% ym mhleidlais UKIP.  

Rwan mae'n edrych ar yr olwg gyntaf bod symudiad uniongyrchol oddi wrth y Lib Dems at UKIP - ond mae yna ddigon o dystiolaeth polio bod rhywbeth arall mwy cymhleth yn digwydd - mae Llafur yn colli pleidleisiau i UKIP  tra bod Llafur yn cael eu digolledu trwy ennill pleidleisiau oddi wrth y Lib Dems.  Petai'r symudiad yn un unffurf y canlyniadau o safbwynt etholaethol fyddai Llafur yn ennill Gogledd Caerdydd a Chanol Caerdydd oddi wrth y Toriaid a'r Lib Dems, byddai'r Toriaid yn ennill Brycheiniog a Maesyfed oddi wrth y Lib Dems ac mae'n bosibl y byddai Plaid Cymru yn cipio Ceredigion oddi wrth y Lib Dems - dibynu sut rydych yn cyfri.

Ond y broblem ydi na fydd y symudiad yn unffurf - bydd gwahaniaethau yn y symudiadau mewn gwahanol rannau o'r wlad.  Mae'n anodd darogan y gwahaniaethau yma - ond mae modd bwrw amcan trwy edrych ar ddau newidyn.  Mae'n rhesymol disgwyl y bydd Llafur yn tan berfformio mewn ardaloedd lle roedd y Lib Dems yn wan yn 2010, a lle mae gan UKIP gefnogaeth sylweddol.  Maen nhw am fod yn colli mwy i UKIP ond ddim yn cael eu digolledu llawer gan y Lib Dems mewn ardaloedd felly. Does yna ddim pwrpas edrych yn ol ar 2010 i chwilio am gefnogaeth UKIP - doedd hwnnw ddim wedi dechrau tyfu yn 2010 - ond gallwn edrych ar yr ardaloedd hynny lle wnaeth UKIP yn well na Llafur yn etholiadau Ewrop yn 2014.  

21.3% oedd lefel cefnogaeth y Lib Dems tros Gymru yn 2010.  Dyma'r ardaloedd lle'r oedd eu cefnogaeth yn is na 15%. 

Arfon 14.1%

Aberafon 10.1%

Caerffili 14.7%

Dwyrain Caerfyrddin / Dinefwr 12.1%

Gorllewin Caerfyrddon / De Penfro 12.1%

Cwm Cynon 13.8%

Dwyfor Meirion 12.2% 

Islwyn 10.4%

Llanelli 10.4%

Castell Nedd 14.9%

Preseli Penfro 14.5%

Rhondda 10.6%

Dyffryn Clwyd 12.6%

Ynys Mon 7.5%

Daeth Llafur ar ol UKIP yn y siroedd canlynol yn etholiadau Ewrop y llynedd:

Caerfyrddin

Ynys Mon

Ceredigion

Conwy

Dinbych

Fflint

Gwynedd

Mynwy

Penfro

Bro Morgannwg

Wrecsam

Mae'n rhesymol cymryd y bydd Llafur yn tan berfformio waethaf mewn ardaloedd lle roedd cefnogaeth UKIP yn gryf yn 2014, a lle'r oedd cefnogaeth y Lib Dems yn wan yn 2010.  Yr ardaloedd lle roedd y ddau beth yma yn digwydd  oedd Caerfyrddin, Penfro, Ynys Mon, Dyffryn Clwyd a Gwynedd.  Mae hyn yn awgrymu y gallai Llafur dan berfformio yn Llanelli, Dwyrain Caerfyrddin / Dinefwr, Gorllewin Caerfyrddin / De Penfro, Ynys Mon, Arfon, Preseli Penfro a Meirion Dwyfor.  Mae'n werth hefyd nodi i UKIP ddod o flaen Llafur ym Mro Morgannwg, a bod cefnogaeth y Lib Dems yn isel yno - ond heb cweit gyrraedd y trothwy 15%.

Canlyniad hyn oll ydi bod gan Plaid Cymru le i obeithio na fydd yna ogwydd yn eu herbyn yn Arfon, Meirion Dwyfor na Dwyrain Caerfyrddin / Dinefwr.  Gallant hefyd gymryd y bydd gogwydd o'u plaid yn Llanelli ac Ynys Mon.  Ychydig iawn o bleidleisiau Lib Dem sydd i Lafur yn Llanelli ac Ynys Mon. Gall y Toriaid fod yn obeithiol am ddal Gorllewin Caerfyrddin / De Penfro a Preseli / Penfro ac o bosibl Bro Morgannwg.   Mae lle i feddwl y bydd Llafur yn tan berfformio yn Nyffryn Clwyd hefyd, ond mae 'r gogwydd o 3% yn erbyn y Toriaid yn awgrymu na fyddant yn gallu ei hennill.  Mae'r un peth yn wir am Alyn a Glannau Dyfrdwy a Delyn.

Mae yna ochr arall i'r geiniog yma wrth gwrs - mae Llafur yn debygol o berfformio 'n well na mae ffigyrau noeth y polau yn ei awgrymu mewn ardaloedd lle'r oedd y Lib Dems yn gryfach ac UKIP yn wanach - Caerdydd, Pen y Bont neu Gwyr er enghraifft.

Dydi hyn ddim yn cwmpasu'r holl stori wrth gwrs - mae yna bethau eraill yn digwydd ar hyd a lled y wlad.  Er enghraifft mae'n debyg y bydd pleidlais y Toriaid yn syrthio yn Aberconwy oherwydd yr ogwydd gyffredinol a ffactorau lleol. Gallai yn hawdd fod tua 30% neu lai. Perfformiodd UKIP yn gryf yno y llynedd.  Gallwn gymryd y bydd UKIP yn gwneud yn well na'r 18% mae'r pol Cymru gyfan yn ei roi iddynt - rhywle yn yr ugeiniau.  Gallai Plaid Cymru hefyd fod yn yr ugeiniau, ac roedd Llafur yno'n barod yn 2010.  Bydd pleidlais y Lib Dems yn syrthio trwy'r llawr, ac ar 19.3% mae'n uchel.  Gallai Aberconwy yn hawdd fod yn sedd ymylol bedair ffordd, ac mewn amgylchiadau felly does yna ddim angen llawer iawn o bleidleisiau i ennill.