178 tudalen _ _ _

_ _ _ dyna hyd y pol piniwn RMG Clarity a ryddhawyd y bore 'ma. Mi fyddwn yn fodlon betio cryn dipyn mai dyma'r pol Cymreig mwyaf trylwyr erioed.

Newyddion drwg sydd ynddo i'r sawl (fel fi) sydd o'r farn y byddai llywodraeth fwyafrifol Llafur yn cymaint o drychineb ag oedd un 2003 - 2007. Y tro diwethaf Lafur gael mwy na 50% yng Nghymru (etholiad cyffredinol 1997) roedd y map etholiadol yn edrych fel hyn:


Os ydi Llafur yn wir yn polio mwy na 50% yna byddant yn cymryd rhai o'r seddau rhanbarthol y tu allan i'r Gorllewin a'r Canolbarth yn ogystal ag etholaethau - yn y De Ddwyrain er enghraifft.

Mae dau gwmni polio yn canfod bellach bod gogwydd cryf tuag at Lafur – ac mae hyn yn gyson a phatrwm hanesyddol lle ceir Llafur yn adeiladu cefnogaeth yn gyflym yng Nghymru pan maent allan o rym yn San Steffan. Mae yna resymau strwythurol am hyn, a byddwn yn dychwelyd at y mater hwnnw maes o law. Ond mae’r sefyllfa yn profi y tu hwnt i bob amheuaeth bod y gorffennol – hyd yn oed y gorffennol agos – yn wlad arall yng ngwleidyddiaeth etholiadol Cymru.

Yn y cyfamser y cwestiwn pwysig o safbwynt y Blaid ydi beth gellir ei wneud i gael y gorau allan o sefyllfa anodd?

Y peth cyntaf i’w gofio ydi mai 40 etholiad unigol a geir mewn gwirionedd yn hytrach nag un etholiad wlad eang – ‘dydi’r cyfryngau ddim yn gallu dominyddu’r etholiad na’i naratif yn yr un ffordd a sy’n digwydd mewn etholiadau San Steffan. O ganlyniad mae ymgyrchoedd lleol pwerus yn gallu bod yn effeithiol, ac mae’n bosibl creu naratifau lleol sy’n gryfach ac yn fwy clywadwy na’r rhai cenedlaethol.

Yr ail beth ydi bod ansawdd ymgeisyddion y Blaid yn aml yn well nag ansawdd rhai’r pleidiau unoliaethol. Lle mae hynny’n wir dylid gwneud pob dim posibl i dynnu sylw at hynny. Mae’r personol a’r plwyfol yn bwysicach mewn etholiadau Cynulliad na mewn rhai San Steffan.

Yn drydydd mae yna fis i fynd – ac mae hynny’n amser maith mewn gwleidyddiaeth etholiadol. Mae yna amser i fireinio a gwella’r naratif cenedlaethol. Roedd polisiau trawiadol yn un o nodweddion ymgyrch y Blaid yn 2007, ac mae rhai o’r polisiau sydd wedi eu datgan y tro hwn – cymryd gofalaeth o Bontydd Hafren er enghraifft – yn ddigon trawiadol.

Yn bwysicach mae angen naratif syml negyddol sy’n ymwneud a pham na ddylid pleidleisio i Lafur. Cymharu record glodwiw Cymru’n Un efo record wachul llywodraeth 2003 – 2007 ydi’r un orau y gallaf i feddwl amdani. Arweiniodd llwyddiant i Lafur at or hyder, arweiniodd gor hyder at draha, ac arweiniodd hynny yn ei dro at lywodraethu anghyson, mympwyol, di strategaeth.

Gallwn ddisgwyl yr un peth am bedair blynedd arall os bydd Llafur yn cael eu bachau ar rym ar eu pennau eu hunain.