Tuesday, March 08, 2011

A fydd y refferendwm yn effeithio ar ganlyniadau etholiadau'r Cynulliad?


Y peth cyntaf i'w ddweud ydi bod y polau wedi bod yn gyson tros yr ychydig fisoedd diwethaf gyda Llafur yn y pedwar degau cynnar, y Blaid a'r Toriaid yn y dau ddegau cynnar a'r Lib Dems ymhell o dan 10%. 'Does yna ddim pol Cymreig wedi ei ryddhau ers y refferendwm, felly 'dydan ni ddim mewn sefyllfa i farnu os oes newid o unrhyw fath wedi ei wneud i lefelau cefnogaeth y pleidiau yng Nghymru ers hynny.

Y prif gwestiwn sy'n codi o ffigyrau fel hyn ydi os bydd gan Lafur ddigon o seddi i lywodraethu ar ei liwt ei hun. Y cwestiynau eilradd ydi os mai'r Blaid ynteu'r Toriaid sy'n debygol o ddod yn ail, a pha mor isel y gallai'r gynrychiolaeth Lib Dem syrthio.

Serch hynny, gallai'r refferendwm yn hawdd effeithio ar sut bydd pobl yn pleidleisio ym mis Mai - digwyddodd hynny yn 1999, a Phlaid Cymru wnaeth elwa'r tro hwnnw - ac elwa'n sylweddol. Beth allai ddigwydd y tro hwn? Mae'n amhosibl dweud i sicrwydd wrth gwrs - ond hwyrach y byddai'n ddiddorol ceisio darogan sut effaith caiff Mawrth 3 ar Fai 5.

Y peth cyntaf i'w nodi ydi bod mwyafrif llethol pleidleiswyr y Toriaid, a mwyafrif llai o gefnogwyr y Lib Dems wedi pleidleisio Na ar Fawrth 3. Mae'n bosibl y bydd rhai o'u cefnogwyr yn pechu tros dro o leiaf oherwydd i'w pleidiau beidio a gwrthwynebu ymestyn datganoli. Gallai hyn fod o gymorth i bleidiau amgen sydd wedi gwrthwynebu mwy o ddatganoli - ac yn arbennig felly UKIP.

Gallai hynny yn ei dro niweidio'r Toriaid (a'r Lib Dems o bosibl). Mae yna beth tystiolaeth polio ar gael bod tua 6% o bleidleiswyr Toriaidd yn y DU yn edrych i gyfeiriad UKIP ar hyn o bryd. Roedd canlyniad is etholiad Barnsley yn dystiolaeth pellach bod symudiad o'r math yma yn digwydd. Gallai'r tueddiad yma fod yn gryfach yng Nghymru yn sgil y refferendwm. Yn eironig ddigon efallai mai prif effaith gogwydd oddi wrth y Toriaid tuag at UKIP fyddai amddifadu'r Lib Dems o nifer o'u seddi.

Mae'r rhan fwyaf o seddi'r Lib Dems o dan fygythiad beth bynnag, ond os byddant yn cael pleidlais is nag UKIP yn rhai o'r rhanbarthau, ni fydd ganddynt obaith o gwbl o ddal gafael ar eu seddi. Gallai hynny ddigwydd yn hawdd. Er enghraifft yn 2007 cafodd y Lib Dems 7.8% o'r bleidlais yn y Gogledd, cafodd y BNP 5.1% ac UKIP 4.1%. Mae cefnogaeth y Lib Dems wedi efallai haneru tros Gymru ers hynny, ac os byddai hynny yn cael ei adlewyrchu yn y Gogledd byddai'r cwymp yn unig yn debygol o'u gwthio oddi tan y BNP ac UKIP - heb gymryd i ystyriaeth twf posibl yng nghefnogaeth y pleidiau hynny. 'Dwi'n disgwyl i UKIP wneud yn llawer gwell na'r BNP y tro hwn - mae'r BNP yn tueddu i elwa pan mae Llafur yn amhoblogaidd.

Mae'n anhebygol y bydd refferendwm digon technegol ei natur yn rhoi cymaint o wynt yn hwyliau'r Blaid na ddigwyddodd yn dilyn y refferendwm diwethaf - ond mae'r ymdeimlad cadarnhaol tuag at Gymru a'i strwythurau gwleidyddol sydd wedi ei greu tros y dyddiau diwethaf yn sicr o fod o gryn gymorth. Gallai'n hawdd sicrhau bod y Blaid yn ail clir - a gallai hefyd wneud y gwahaniaeth rhwng bod mewn clymblaid a pheidio a bod mewn un. Byddai curo Llafur mewn etholaethau megis Aberconwy a Gorllewin Caerfyrddin / De Penfro yn mynd cryn dipyn o'r ffordd tuag at wireddu hynny.

'Dwi ddim yn siwr faint o effaith gaiff y canlyniad ar bleidlais Llafur - mae'n anodd barnu. Mae'n anodd dychmygu y bydd y canlyniad o gymorth iddynt ddenu pleidleisiau o gyfeiriad Plaid Cymru, a 'dydi o ddim yn glir i mi sut y byddai o gymorth iddynt ddenu fawr neb gan y pleidiau eraill chwaith. Efallai mai eu prif obaith nhw ydi y bydd proffeil uchel diweddar Carwyn Jones yn ei gwneud yn haws iddynt gael eu pleidlais eu hunain allan.

Felly efallai - efallai - mai prif effeithiadau gwleidyddol y dyddiau diwethaf fydd cryfhau sefyllfa Plaid Cymru, gwanio'r Toriaid rhyw gymaint a'i gwneud yn fwy tebygol y bydd UKIP yn gwneud yn well na'r Lib Dems - fel y gwnaethant yn etholiadau Ewrop yn 2009.

Cawn weld.

4 comments:

Anonymous said...

Pam wyt ti'n dweud fod cefnogwyr y Lib Dems ar y cyfan wedi pleidleisio 'na'? Roeddwn i'n meddwl eu bod yn blaid oedd yn gryf dros ddatganoli? Yn wir, nag yw nhw'n credu mewn DU ffederal?

Cai Larsen said...

Mae'r blaid ei hun o blaid wrth gwrs - ond mae eu cefnogwyr yn amrywio. 'Dwi'n credu i pol olaf YouGov awgrymu y byddai yr hollt tua 55%/45%.

'Dwi'n credu (heb fod a'r ffigyrau o fy mlaen) fy mod yn gywir i ddweud i 70% o Lib Dems bleidleisio Na yn 1997.

Plaid Gwersyllt said...

Mae lot o Lib Dems Cymru fel rhai Wrecsam yn 'Little Brits' gyda agwedd Seisnegaidd iawn a nifer sylweddol ohonynt yn wrthyn i'r Gymraeg. Mae ymgyrch y refferendwm wedi cadarnhau fy marn o Fib Dems; does ddim posib ymddiried ynddynt.

Anonymous said...

Eitha cynnar, ond dyma'r canlyniad dwi'n rhagweld:

Llafur 28
Plaid 15
Ceidwadwyr 13
Rhyddfrydwyr 4