Mae yna ddywediad Saesneg sy'n dweud rhywbeth fel - cymrwch ofal rhag i'r hyn yr ydych yn obeithio amdano ddod yn wir. Fedrwn i ddim peidio a meddwl am y dywediad hwnnw wrth weld canlyniad pol ddoe.
'Rwan, 'dwi'n credu yn bersonol y bydd y Toriaid yn ennill etholiad y flwyddyn nesaf yn weddol hawdd. Ond pe byddai'r pol yn gywir, ni fyddai gan y Toriaid fwyafrif, a byddai'r Lib Dems yn debygol o gael eu hunain mewn grym ar y cyd a Llafur - ac y byddant yn fodlon gwneud hynny ar yr amod bod Llafur yn dod a chyfundrefn bleidleisio cyfrannol (PR) i fodolaeth cyn yr etholiad cyffredinol ganlynol. Byddai hyn yn newid gwleidyddiaeth Prydain yn sylfaenol - ac mae'n debygol y byddai'n gwneud hynny mewn ffordd na fyddai o anghenrhaid yn llesol i'r Lib Dems eu hunain.
Mae'n debyg gen i mai un o'r prif resymau pam bod y Lib Dems eisiau diwygio'r drefn ydi'r ffaith bod eu canran nhw o'r bleidlais yn ddi eithriad yn uwch o lawer na'r ganran o seddi y byddant yn eu hennill yn San Steffan. Mae hyn yn ddigon gwir - ond mae'n bosibl na fyddai trefn newydd mor fanteisiol i'r Lib Dems na maent yn meddwl. Dyma pam:
Mae'n hawdd i bobl sydd a diddordeb mawr mewn gwleidyddiaeth anghofio'r ffaith syml nad ydi cymhelliad pobl tros bleidleisio pob amser yn un cadarnhaol. Yn amlwg bydd pobl yn pleidleisio tros bleidiau maent yn hoff ohonynt yn aml. Ond mae hefyd yn wir bod llawer yn pleidleiso mewn ffordd negyddol - yn erbyn pleidiau nad ydynt eu hoffi. Mae'r Lib Dems yn elwa o bleidleisio negyddol (neu bleidleisio tactegol fel y bydd yn cael ei alw weithiau) fwy o lawer na neb arall. Maent hefyd wedi datblygu arbenigedd mewn annog pobl (neu dwyllo pobl efallai) i resymu'n negyddol a phleidleisio iddyn nhw. Ni fyddai unrhyw angen i bleidleisio'n negyddol o dan y rhan fwyaf o gyfundrefnau pleidleisio cyfrannol.
Mae yna un math o etholiad Prydain gyfan sydd yn gyfangwbl gyfrannol - etholiad Ewrop. 'Dydi'r Lib Dems ddim yn gwneud yn dda yn yr etholiadau hynny. Pedwerydd oedd y Lib Dems ar lefel Prydeinig a phumed yng Nghymru. Trydydd oeddynt yn Ne Orllewin Lloegr - y tir etholiadol sydd yn aml orau iddynt. O'r pedair etholaeth Gymreig lle mae ganddynt sedd yn San Steffan, yng Nghanol Caerdydd yn unig y daethant yn gyntaf. 'Dwi'n derbyn nad oedd y Lib Dems yn gwneud yn arbennig dda ar lefel Ewrop pan nad oedd trefn gyfrannol. Ond 'dwi hefyd yn siwr mai un plaid ymysg nifer o rai canolig eu maint fyddai'r Lib Dems ar lefel Prydeinig, ac er y byddant yn cael eu hunain yn rhan o lywodraeth glymblaid o bryd i'w gilydd, byddant yn wynebu llawer o gystadleuaeth a rhywbeth achlysurol fyddai eu cyfnodau mewn grym.
No comments:
Post a Comment