Wednesday, December 28, 2011

Blogiadau o'r gorffennol 1

'Dwi wedi bod yn rhyw chwarae efo'r syniad o ail gyhoeddi hen flogiadau o'r gorffennol yn achlysurol rwan bod yna swmp go helaeth yn archif blogmenai, ac mi hoffwn i gychwyn efo'r blogiad yma o 2009.

Mae'r blogiad yn ymwneud a sustem ethol aelodau'r Cynulliad ac yn dadlau tros drefn STV gyda'r siroedd fel unedau etholaethol.  Mae ail gyhoeddi'r  blogiad yn amserol oherwydd bod trafodaeth ar y mater ar hyn o bryd gyda Llafur yn awgrymu trefn FPTP fyddai'n sicrhau eu bod nhw'n ennill etholiadau gyda llai na thraean o'r bleidlais, a'r Toriaid o blaid ehangu'r gyfundrefn rhestrau cyfangwbl ddiffygiol a llwgr sydd gennym ar hyn o bryd.  Am rhyw reswm mae'r Blaid yn gogwyddo tuag at awgrym y Toriaid, er mai STV ydi eu polisi swyddogol (os 'dwi'n deall yn iawn).

Yn nhudalen sylwadau fy mlogiad diwethaf dywed Aled - Yn bersonol, mi hoffwn i weld Cymru yn arwain y blaen hefo hyn a chyflwyno system bleidleisio STV. Byddai hyn yn rhoi mwy o rym a mwy o ddewis i etholwyr wrth ethol eu cynrychiolwyr gwleidyddol, ac fe allai annog mwy o ymgeiswyr annibynnol i sefyll fyddai hefyd yn llesol i ddatblygiad democratiaeth yng Nghymru.

Ag anghofio am ennyd na fyddai Cymru ar y blaen - defnyddir STV (neu STV gydag etholaethau aml sedd i fod yn fanwl) ym mhob etholiad ag eithrio etholiadau San Steffan yng Ngogledd Iwerddon, ac mewn etholiadau lleol yn yr Alban, mae'n rhaid i mi ddweud fy mod yn cytuno.
Wna i ddim egluro'r dull yn y blogiad hwn - os oes gennych ddiddordeb gallwch ddarllen amdano yma.
Mi fyddwn serch hynny yn nodi bod i'r dull yma o bleidleisio sawl mantais - rhestraf rai isod:
(1) Mae'n fwy cyfrannol na First Past The Post (FPTP).(2) Mae'n rhoi mwy o rym i'r etholwyr a llai i beiriannau pleidiol.(3) Nid oes unrhyw bleidlais yn cael ei gwastraffu - os nad ydi'r person mae rhywun yn rhoi ei bleidlais gyntaf iddo / iddi, gall yr ail, trydydd neu bedwaredd dewis helpu i ethol rhywun.(4) Nid oes yna etholaethau sydd ond yn cael eu cynrychioli gan un blaid am cyhyd a chanrif.(5) Mae'n caniatau i bleidiau llai gystadlu am seddi a chael bod yn rhan o lywodraethau.(6) Mae'n gorfodi cynrychiolwyr etholedig i weithio'n galed.(7) Mae'n cynnal, ac yn wir yn atgyfnerthu'r cysylltiad rhwng aelodau etholedig ag etholaethau penodol.(8) Mae diwrnod y cyfri yn hwyl i bawb ond yr ymgeiswyr.

Y ffordd y byddwn yn gwneud hyn ar lefel Cymru gyfan fyddai trwy ddiddymu'r etholaethau presennol a gwneud pob sir yn etholaeth seneddol, a dosbarthu seddi yn ol poblogaeth y siroedd hynny. Er enghraifft gellid rhoi un sedd ar gyfer pob 50,000 o bobl sy'n byw mewn sir, ac un arall ar ben hynny i pob sir. Byddai hyn yn rhoi tair sedd i Wynedd, dwy i Fon ac efallai 7 i Gaerdydd. Mi fyddai gan o leiaf dwy o'r pleidiau gynrychiolaeth ym Mon a Gwynedd, ac mae'n debyg y byddai pob un o'r prif bleidiau gyda chynrychiolaeth yng Nghaerdydd.
Byddai hyn yn golygu cynnydd yn y nifer o ASau Cymreig - i tua 82 (o 60), ond mae'n debyg y bydd hyn yn digwydd beth bynnag os enillir refferendwm y flwyddyn nesaf.
Oes yna unrhyw un efo dadl yn erbyn?

No comments: