Mae Vaughan Roderick wedi bod yn trafod canlyniadau posibl yr etholiad cyffredinol nesaf ar ei flog.
Amgaeaf fy marn i - sydd wedi ei bostio ar flog Vaughan.
‘Dwi ddim yn derbyn un o ragdybiadau dy ddadansoddiad Vaughan. Mae hi’n ddigon posibl y bydd gogwydd tuag at Llafur. Er mai’r patrwm hanesyddol lle ceir llywodraeth yn rheoli am gyfnod maith ei bod yn raddol golli cefnogaeth, roedd etholiad 2005 yn anarferol oherwydd ei bod yn cael ei hymladd yng nghysgod rhyfel Irac. O ganlyniad roedd pleidlais Llafur ychydig bwyntiau (hyd at bum pwynt efallai) yn is nag y byddai fel arall, ac roedd pleidlais y Lib Dems yn uwch. Bydd y rhyfel yn llai o factor o lawer y tro hwn. ‘Rwan ‘dwi ddim yn dweud y bydd gogwydd at Lafur – ond mae posibilrwydd pendant.
Byddwn yn tybio bod Wrecsam ac Alyn a Glanau Dyfrdwy a De Clwyd yn saff i Lafur.
Gallai Gorllewin Clwyd yn hawdd fynd yn ol i Lafur. Digon di drefn ydi peirianwaith etholiadol y Toriaid, a bydd pob dim yn troi o gwmpas faint o bleidleisiau tactegol fydd yn digwydd. Byddwn yn disgwyl i bleidleisiau tactegol fynd i Lafur yn hytrach na’r Toriaid.
Delyn – sedd Brydeinig iawn o ran patrymau pleidleisio. Roedd pethau’n agos iawn yn yr etholiad Cynulliad, ond mae angen gogwydd o 10% yn yr etholiad San Steffan. ‘Dydi hyn ddim am ddigwydd.
Dyffryn Clwyd – Nes byth yn yr etholiad Cynulliad (ond Ann Jones oedd ymgeisydd Llafur)ac angen llai o ogwydd i’r Toriaid ennill – ond mae 7% yn dipyn i’w ofyn – go brin y bydd yn newid dwylo.
Aberconwy – Un anodd braidd i’w darogan. Mae’r ychwanegiadau i’r sedd yn Nyffryn Conwy wedi rhoi pleidleiswyr naturiol Plaid Cymru yn yr etholaeth – a ni fydd y bobl hyn yn pleidleisio’n dactegol. Serch hynny, byddwn yn cytuno mai’r Toriaid sydd fwyaf tebygol o ennill – yn arbennig os mai Guto sy’n sefyll ac yn cario o leiaf ychydig o’r bleidlais Gymreig yn ne’r etholaeth – ond bydd yn agos rhwng y Toriaid a Llafur – yn arbennig os mai Betty fydd yr ymgeisydd Llafur.
Gyda llaw mae cwestiwn mawr yn wynebu Bet – lle i sefyll Arfon neu Aberconwy? Yn yr etholiad Cynulliad roedd Llafur yn ail yn Arfon ond yn drydydd yn Aberconwy – ond roedd y bwlch yn llawer llai yn Aberconwy. Ac wrth gwrs, Denise druan oedd yr ymgeisydd yn Aberconwy. Pe byddwn i yn ei lle, Aberconwy fyddai’r dewis.
Arfon – sedd anarferol iawn. Y fwyaf Cymreig o ran iaith yng Nghymru. O’r ugain ward sydd ar ol gyda mwy nag 80% yn siarad Cymraeg mae eu hanner yma. Da i Blaid Cymru. Mae hi hefyd yn drefol a dosbarth gweithiol. Da i Lafur. Ar bapur dylai Llafur ei hennill o fymryn mewn etholiad San Steffan (ond colli pob tro mewn etholiad Cynulliad)– ond mae pawb sy’n adnabod yr etholaeth yn dda yn gwybod bod pethau’n fwy cymhleth. Mae llawer o Bleidwyr yn Nyffryn Ogwen ac i raddau llai Bangor efo hanes o bleidleisio i Lafur (neu’r Lib Dems) i gadw’r Tori allan. Dim ond Plaid neu Llafur all ennill yn y byd dosbarth gweithiol, trefol, Cymreig yma – felly ni fydd hyn yn ffactor. Hefyd mae gan y Blaid beirianwaith etholiadol sylweddol – tros i fil o aelodau a thair cangen fwyaf Cymru (Caernarfon, Bangor a Dyffryn Ogwen). Gwan iawn yw trefniadaeth Llafur, ac os mai Martin sy’n sefyll mae’r ymgeisydd yn tila. Gall Llafur ennill – ond byddai’n rhaid i dri pheth ddod at ei gilydd – ymgeisydd da (Bet nid Martin), gogwydd tros Gymru tuag at Lafur a nifer sylweddol o bobl yn pleidleisio (roedd canran y bleidlais yn isel iawn yn rhai o wardiau Llafur – 24% ym Marchog er enghraifft). Plaid i ennill oni bai bod y tri ffactor uchod yn dod ynghyd.
Ynys Mon – sedd anarferol arall. Heb amheuaeth mae Peter yn niweidio’r Blaid a’r Toriaid. Hefyd mae Albert yn ymgeisydd cymharol dda i Lafur – distaw a di garisma – ond gweithgar ac yn osgoi tynnu neb i’w ben. Mae ganddo gefnogaeth sylweddol yng Nghaergybi. Hefyd, er gwaethaf ei henw, mae llawer iawn o bobl Mon yn byw mewn cymunedau trefol neu fwrdeistrefol.
Serch hynny os na fydd Peter yn sefyll, Plaid fydd yn ennill gyda’r Toriaid a Llafur yn weddol agos at ei gilydd. Os bydd Peter ar y papur bydd yn agos iawn rhwng Llafur a Phlaid – ond mae ymgeisydd y Blaid efo’r holl gysylltiadau lleol sydd eu hangen – rhywbeth allweddol yn yr etholaeth yma – y mwyaf plwyfol o’r cwbl.
Thursday, July 26, 2007
Sunday, July 22, 2007
Y glymblaid efo Llafur - peth da neu beth drwg?
Ychydig o sylwadau ynglyn a’r datblygiadau diweddar.
Fy newis cyntaf i yn bersonol fyddai clymblaid yr enfys – nid am fy mod yn meddwl bod y Toriaid a’r Lib Dems damaid gwell na Llafur – ond oherwydd y byddai dylanwad y Blaid yn gryfach o lawer nag yw o dan y trefniant presenol.
Mi fyddwn yn derbynnad ydi'r Blaid wedi llwyddo i gael digon o seddau yn y cabinet - dylai'r gymhareb seddau cabinet o leiaf adlewyrchu'r gymhareb seddi.
Cymharer gyda'r hyn a ddigwyddodd yn Ngweriniaeth Iwerddon yn ddiweddar. Y tair plaid sydd mewn llywodraeth ydi'r Blaid Werdd, Fianna Fail a'r PDs. Yn yr etholiad cafodd FF 78 sedd, Y Blaid Werdd 6 a'r PDs 2. Rhannwyd y seddi cabinet fel a ganlyn: FF 15, Gwyrddion 2, PDs 1 - hynny yw dwywaith y gymhareb seddi i'r Gwyrddion a llawer mwy na hynny i'r PDs (er bod rheswm da tros roi iechyd i'r PDs – mae deiliad y swydd yma yn siwr o fod yn fethiant, a gellir beio rhywun arall am y methiant hwnnw. Angola ydi term FF am y portffolio iechyd). Byddai’, deg nodi yma na lwyddodd y Gwyrddion na’r PDs i gael unrhyw gonsesiynau polisi gwerth son amdanynt o groen FF.
Er gwaethaf y methiant hwn, gyda’r penderfyniad wedi ei wneud, ‘dwi’n mawr obeithio y bydd yn parhau am bedair blynedd.
Mae’n debyg gen i bod rhai manteision i’r cytundeb presenol o gymharu a’r cytundeb enfys arfaethiedig – ac mae’r manteision hynny yn eu hanfod yn troelli o gwmpas un ffaith allweddol – bod y Blaid Lafur yn bwysicach o lawer yng ngwleidyddiaeth Cymru nag yw’r Toriaid. Plaid ymylol i wleidyddiaeth Cymru ydi’r Blaid Doriaidd, plaid sy’n apelio at ardaloedd ac elfennau mwyaf Seisnig y wlad. Yn y pen draw ‘dydi’r Blaid Doriaidd ddim yn dderbyniol i elfennau sylweddol, o gymdeithas yng Nghymru.
‘Dydi hyn ddim yn golygu na ddylid byth gynghreirio gyda nhw wrth gwrs – ond mae’n golygu bod elfen gryf o risg wrth wneud hynny. Wedi’r cwbl unig ddadl Llafur tros pam y dylai dyn bleidleisio trostynt yn ystod yr etholiadau diweddar oedd y byddai pleidlais i unrhyw un arall yn sicrhau y byddai John Redwood yn ymddangos o rhywle ac yn bwyta ei blant, yn taflu ei rieni hynafol i mewn i’r ffynnon ac yn llusgo ei wraig y tu ol i’r llwyni.
Pe byddai yna gyfle gwirioneddol o gael pedair blynedd mewn grym gyda’r Toriaid, a bod y bedair blynedd yna yn rhai eithaf llwyddiannus, yna byddai’r bygythiad yma wedi ei gladdu am byth. Ond, gyda'r Lib Dems chwit chwat mewn llywodraeth, ‘doedd yna ddim sicrwydd o bedair blynedd. Byddai etholiadau lleol sal iddyn nhw yn y dinasoedd y flwyddyn nesaf wedi chwalu’r llywodraeth. Byddai Llafur yn ol mewn grym, ni fyddai blwyddyn wedi bod yn ddigon o amser i newid pethau er gwell, a byddai’r gri Vote Plaid get the Tories mor ddilys ag erioed yn 2011. Fel mae pethau’n sefyll mae’r darn yma o bropoganda wedi ei ddarnio – a bydd yn anodd gwneud defnydd ohono eto.
Hefyd wrth gwrs, mae’r broses o gynghreirio wedi bod yn llawer mwy cynhenus i’r Blaid Lafur nag yw wedi bod i’r Blaid, ac mae wedi arddangos holltau sylweddol o fewn y blaid honno. 60% / 40% oedd yr hollt ymhlith y blaid ei hun pan ddaeth yn amser pleidleisio ar y gynghrair. Mae hollt wedi ei greu rhwng yr Aelodau Seneddol ac Aelodau’r Cynulliad, ac mae adain ‘unoliaethol’ y Blaid Lafur wedi ei churo – am y tro beth bynnag. Mae’n rhaid bod rhywfaint o ddaioni mewn unrhyw beth sy’n gwneud i Neil Kinnock a Huw Lewis grio.
Mae’r Blaid Lafur yng Nghymru wedi ei thynnu i gyfeiriad mwy cenedlaetholgar ar hyn o bryd, ac mae hynny’n beth da siawns. Yn ddi amau byddai’r Toriaid wedi eu symud i gyfeiriad tebyg, ond fel plaid ymylol i wleidyddiaeth Cymru, ‘dydi’r wobr honno ddim mor fawr.
Rhywbeth arall sy’n dechrau ei amlygu ei hun yw’r posibilrwydd pendant bod penderfyniad y Toriaid i fynd i lawr y llwybr Cameron yn drychineb strategol o’r radd flaenaf. Maent wedi dewis arweinydd gweddol ysgafn o ran sylwedd oherwydd ei allu i gyfathrebu a’i ddelwedd fodern (o gymharu a David Davies sydd yn wleidydd o sylwedd, ond sydd a sgiliau cyfathrebu cymhedrol iawn).
Aeth hwnnw yn ei dro i’r tir canol i chwilio am bleidleisiau, yn hytrach na disgwyl i’r tirwedd gwleidyddol symud i’r dde. Mae’n anodd gweld sut y gall guro Llafur ar ei thiriogaeth ei hun. ‘Dwi’n gwybod ei bod yn gynnar i farnu, ond mae canlyniad trychinebus yr is etholiad yn Ealing yr wythnos diwethaf ynghyd a
'r polau piniwn diweddar yn awgrymu nad ydi’r Toriaid am fod fawr mwy poblogaidd pan ddaw’r etholiad nesaf nag oeddynt yn ystod y dair etholiad diwethaf. A fyddai’n dda o beth i’r Blaid fod wedi ei chlymu i blaid sy’n methu’n etholiadol yn barhaus ar lefel Prydeinig, heb son am un Gymreig?
‘Dwi’n dechrau rhyw deimlo bod y glymblaid gyda Llafur yn un o’r achosion hynny o’r penderfyniad cywir yn cael ei wneud am y rhesymau anghywir. Mae hyn yn digwydd yn amlach nag y byddai dyn yn meddwl.
Hanes fydd yn barnu hynny wrth gwrs, ond yr her i’r Blaid mae’n debyg ydi peidio gadael i’r Blaid Lafur ein dominyddu, a sicrhau nad gwasanaeth fel arfer a geir o du’r weinyddiaeth yng Nghaerdydd. Mae’r ychydig fisoedd cyntaf yn bwysig yn hyn o beth – dyma pryd y bydd goslef yr ychydig flynyddoedd nesaf yn cael ei gosod.
Ond o lwyddo i wneud hyn, efallai y bydd y daith droellog sydd wedi dod a ni i’r pwynt yma, er gwell i’r Blaid ac i Gymru yn y pendraw.
Fy newis cyntaf i yn bersonol fyddai clymblaid yr enfys – nid am fy mod yn meddwl bod y Toriaid a’r Lib Dems damaid gwell na Llafur – ond oherwydd y byddai dylanwad y Blaid yn gryfach o lawer nag yw o dan y trefniant presenol.
Mi fyddwn yn derbynnad ydi'r Blaid wedi llwyddo i gael digon o seddau yn y cabinet - dylai'r gymhareb seddau cabinet o leiaf adlewyrchu'r gymhareb seddi.
Cymharer gyda'r hyn a ddigwyddodd yn Ngweriniaeth Iwerddon yn ddiweddar. Y tair plaid sydd mewn llywodraeth ydi'r Blaid Werdd, Fianna Fail a'r PDs. Yn yr etholiad cafodd FF 78 sedd, Y Blaid Werdd 6 a'r PDs 2. Rhannwyd y seddi cabinet fel a ganlyn: FF 15, Gwyrddion 2, PDs 1 - hynny yw dwywaith y gymhareb seddi i'r Gwyrddion a llawer mwy na hynny i'r PDs (er bod rheswm da tros roi iechyd i'r PDs – mae deiliad y swydd yma yn siwr o fod yn fethiant, a gellir beio rhywun arall am y methiant hwnnw. Angola ydi term FF am y portffolio iechyd). Byddai’, deg nodi yma na lwyddodd y Gwyrddion na’r PDs i gael unrhyw gonsesiynau polisi gwerth son amdanynt o groen FF.
Er gwaethaf y methiant hwn, gyda’r penderfyniad wedi ei wneud, ‘dwi’n mawr obeithio y bydd yn parhau am bedair blynedd.
Mae’n debyg gen i bod rhai manteision i’r cytundeb presenol o gymharu a’r cytundeb enfys arfaethiedig – ac mae’r manteision hynny yn eu hanfod yn troelli o gwmpas un ffaith allweddol – bod y Blaid Lafur yn bwysicach o lawer yng ngwleidyddiaeth Cymru nag yw’r Toriaid. Plaid ymylol i wleidyddiaeth Cymru ydi’r Blaid Doriaidd, plaid sy’n apelio at ardaloedd ac elfennau mwyaf Seisnig y wlad. Yn y pen draw ‘dydi’r Blaid Doriaidd ddim yn dderbyniol i elfennau sylweddol, o gymdeithas yng Nghymru.
‘Dydi hyn ddim yn golygu na ddylid byth gynghreirio gyda nhw wrth gwrs – ond mae’n golygu bod elfen gryf o risg wrth wneud hynny. Wedi’r cwbl unig ddadl Llafur tros pam y dylai dyn bleidleisio trostynt yn ystod yr etholiadau diweddar oedd y byddai pleidlais i unrhyw un arall yn sicrhau y byddai John Redwood yn ymddangos o rhywle ac yn bwyta ei blant, yn taflu ei rieni hynafol i mewn i’r ffynnon ac yn llusgo ei wraig y tu ol i’r llwyni.
Pe byddai yna gyfle gwirioneddol o gael pedair blynedd mewn grym gyda’r Toriaid, a bod y bedair blynedd yna yn rhai eithaf llwyddiannus, yna byddai’r bygythiad yma wedi ei gladdu am byth. Ond, gyda'r Lib Dems chwit chwat mewn llywodraeth, ‘doedd yna ddim sicrwydd o bedair blynedd. Byddai etholiadau lleol sal iddyn nhw yn y dinasoedd y flwyddyn nesaf wedi chwalu’r llywodraeth. Byddai Llafur yn ol mewn grym, ni fyddai blwyddyn wedi bod yn ddigon o amser i newid pethau er gwell, a byddai’r gri Vote Plaid get the Tories mor ddilys ag erioed yn 2011. Fel mae pethau’n sefyll mae’r darn yma o bropoganda wedi ei ddarnio – a bydd yn anodd gwneud defnydd ohono eto.
Hefyd wrth gwrs, mae’r broses o gynghreirio wedi bod yn llawer mwy cynhenus i’r Blaid Lafur nag yw wedi bod i’r Blaid, ac mae wedi arddangos holltau sylweddol o fewn y blaid honno. 60% / 40% oedd yr hollt ymhlith y blaid ei hun pan ddaeth yn amser pleidleisio ar y gynghrair. Mae hollt wedi ei greu rhwng yr Aelodau Seneddol ac Aelodau’r Cynulliad, ac mae adain ‘unoliaethol’ y Blaid Lafur wedi ei churo – am y tro beth bynnag. Mae’n rhaid bod rhywfaint o ddaioni mewn unrhyw beth sy’n gwneud i Neil Kinnock a Huw Lewis grio.
Mae’r Blaid Lafur yng Nghymru wedi ei thynnu i gyfeiriad mwy cenedlaetholgar ar hyn o bryd, ac mae hynny’n beth da siawns. Yn ddi amau byddai’r Toriaid wedi eu symud i gyfeiriad tebyg, ond fel plaid ymylol i wleidyddiaeth Cymru, ‘dydi’r wobr honno ddim mor fawr.
Rhywbeth arall sy’n dechrau ei amlygu ei hun yw’r posibilrwydd pendant bod penderfyniad y Toriaid i fynd i lawr y llwybr Cameron yn drychineb strategol o’r radd flaenaf. Maent wedi dewis arweinydd gweddol ysgafn o ran sylwedd oherwydd ei allu i gyfathrebu a’i ddelwedd fodern (o gymharu a David Davies sydd yn wleidydd o sylwedd, ond sydd a sgiliau cyfathrebu cymhedrol iawn).
Aeth hwnnw yn ei dro i’r tir canol i chwilio am bleidleisiau, yn hytrach na disgwyl i’r tirwedd gwleidyddol symud i’r dde. Mae’n anodd gweld sut y gall guro Llafur ar ei thiriogaeth ei hun. ‘Dwi’n gwybod ei bod yn gynnar i farnu, ond mae canlyniad trychinebus yr is etholiad yn Ealing yr wythnos diwethaf ynghyd a
'r polau piniwn diweddar yn awgrymu nad ydi’r Toriaid am fod fawr mwy poblogaidd pan ddaw’r etholiad nesaf nag oeddynt yn ystod y dair etholiad diwethaf. A fyddai’n dda o beth i’r Blaid fod wedi ei chlymu i blaid sy’n methu’n etholiadol yn barhaus ar lefel Prydeinig, heb son am un Gymreig?
‘Dwi’n dechrau rhyw deimlo bod y glymblaid gyda Llafur yn un o’r achosion hynny o’r penderfyniad cywir yn cael ei wneud am y rhesymau anghywir. Mae hyn yn digwydd yn amlach nag y byddai dyn yn meddwl.
Hanes fydd yn barnu hynny wrth gwrs, ond yr her i’r Blaid mae’n debyg ydi peidio gadael i’r Blaid Lafur ein dominyddu, a sicrhau nad gwasanaeth fel arfer a geir o du’r weinyddiaeth yng Nghaerdydd. Mae’r ychydig fisoedd cyntaf yn bwysig yn hyn o beth – dyma pryd y bydd goslef yr ychydig flynyddoedd nesaf yn cael ei gosod.
Ond o lwyddo i wneud hyn, efallai y bydd y daith droellog sydd wedi dod a ni i’r pwynt yma, er gwell i’r Blaid ac i Gymru yn y pendraw.
Subscribe to:
Posts (Atom)