Pam na fydd y trais yn parhau yng Ngogledd Iwerddon (o ochr y Cenedlaetholwyr o leiaf)?

Mae Gogledd Iwerddon wedi bod yn y newyddion eto am y rhesymau anghywir gyda dau filwr a heddwas yn cael eu llofruddio. Ond ym marn blogmenai 'does yna ddim llawer o berygl i ni fynd yn ol i'r hen ddyddiau.



Mae nifer o resymau am hyn - 'does ganddyn nhw ddim y gefnogaeth na'r arweinyddiaeth oedd gan y Provos yn ystod eu rhyfel nhw. Ond mae yna reswm arall pwysicach o lawer hefyd, a gellir dod o hyd i hwnnw mewn lle anisgwyl iawn - yng nghyfrifiad blynyddol gwasanaeth ysgolion Gogledd Iwerddon.

Yr hyn sydd o ddiddordeb i bwrpas y cyfraniad hwn ydi'r trydydd linc i lawr y dudalen - yr un sy'n manylu ar grefydd plant ysgol. Efallai y dyliwn betruso yma i nodi bod perthynas rhyfeddol o agos rhwng patrymau pleidleisio a chefndir crefyddol yng Ngogledd Iwerddon - mae mwyafrif llethol pobl o gefndir Pabyddol yn pleidleisio i bleidiau cenedlaetholgar, tra bod Protestaniaid yn pleidleisio i bleidiau unoliaethol.

Yn ol y cyfrifiad mae 40.7% o'r plant yn Brotestaniaid tra bod 50.9% yn Babyddion. Mae'r ganran o Babyddion yn uwch nag y bu erioed, tra bod y ganran o Brotestaniaid yn is nag y bu erioed. O edrych ar gyfrifiad 2001 mae'n deg casglu bod pob cohort blynyddol o bobl sy'n ieuengach na 30 gyda mwyafrif Pabyddol, ac mae'r mwyafrif hwnnw yn mynd yn fwy fel mae'r cohort yn mynd yn ieuengach. Ar y llaw arall mae tua dau dreuan o'r henoed yn Brotestaniaid.

Mae'r newid hwn yn cael ei adlewyrchu yn y patrymau pleidleisio. Mae'r bwlch rhwng y ganran sy'n pleidleisio i'r pleidiau cenedlaetholgar a'r rhai unoliaethol yn is nag y buont erioed - ac mae'r bwlch yn cau yn gyson.

Mewn geiriau eraill mae'r angen i ymladd tros Iwerddon unedig yn cael ei erydu o flwyddyn i flwyddyn. Y cwbl sy'n rhaid i Genedlaetholwyr ei wneud ydi disgwyl.

Mae'r stori'n dra gwahanol i Unoliaethwyr a'r grwpiau terfysgol teyrngarol wrth gwrs - a 'dydi'r rheiny heb ddi arfogi eto.