Adeiladu ar seiliau cadarn

Fedra i ddim dod o hyd i linc, ond yn ystod cyfres o gyfweliadau byr i arweinwyr y pleidiau sy'n ymladd yn etholiadau Ynys Mon gan y Bib dywedodd arweinydd y grwp 'annibynnol', Bryan Owen, bod ei griw yn gobeithio cael y cyfle i adeiladu ar y seiliau cadarn a osodwyd ganddynt yn ystod y blynyddoedd diwethaf.

Os oes rhywun efo diddordeb yn natur rhai o'r seiliau hynny mae hynt a helynt rhai o aelodau gwahanol glymbleidiau annibynnol y gorffennol agos wedi eu croniclo'n fanwl yma.  Mwynhewch.

O ystyried yr amgylchiadau, ac o ystyried rhai o'r bobl sy'n gobeithio bod yn rhan o'i grwp, efallai y byddai'n ddoethach petai Bryan wedi osgoi defnyddio'r trosiad 'adeiladu' i ddweud beth bynnag roedd yn ceisio ei ddweud.  

Y broblem efo sylwadau Rhodri Talfan Davies

Dydw i heb ddarllen araith Rhodri Talfan Davies yn ei chyfanrwydd, ond mae'r rhannau ohoni sy'n ymddangos yn Golwg360 yn rhoi peth lle i ofidio am ddyfodol yr orsaf.  Ar un olwg mae'r ddamcaniaeth bod bwlch rhwng ethos Radio Cymru a natur ei chynulleidfa darged yn gwneud synnwyr.  Mae llawer o siaradwyr Cymraeg yn fwy dosbarth gweithiol, yn llai rhugl ac yn ieuengach nag y byddai dyn yn dychmygu wrth wrando ar Radio Cymru.  Ond - os mai gwneud Radio Cymru yn fwy tebyg i orsafoedd radio Saesneg ydi bwriad Rhodri Talfan - mae yna broblem go fawr ynghlwm a'r resymeg.

Mae cynulleidfa bresenol yr orsaf yn gwrando arni yn bennaf oherwydd bod y cynnwys yn Gymraeg gan fwyaf.  Mae'n debyg  bod llawer o'r bobl hynny yn gwneud defnydd eang o'r iaith yn eu bywydau pob dydd.  Mae hefyd yn debygol o fod yn wir bod siaradwyr Cymraeg sy'n gwneud defnydd llai mynych o'r iaith yn llai tebygol o fod yn wrandawyr.

Ond dydi o ddim yn dilyn y bydd y bobl hynny yn troi at Radio Cymru os bydd y cynnwys yn fwy tebyg i gynnwys Radio 2, Radio 1 neu'r fflyd o orsafoedd radio lleol sydd ar gael yng Nghymru.  Mae'r gystadleuaeth am wrandawyr sianeli radio Saesneg 'ysgafn' yn hynod o llym.  Does gennym ni ddim lle o gwbl i feddwl bod Radio Cymru yn gallu cystadlu yn y byd hwnnw.  Yn wir, hyd yn oed petai'r gallu i gystadlu yn y talwrn yma ganddi, mae'n anodd gweld pam y byddai pobl yn troi at Radio Cymru am adloniant ysgafn Seisnig ei naws.

Yn y cyfamser mae hefyd yn debygol y byddai cynulleidfa greiddiol Radio Cymru yn dod o hyd i rhywbeth amgenach i'w wneud efo'u hamser na gwrando ar orsaf sydd ddim yn arbennig o berthnasol i'w bywydau nhw.

Gair o gyngor i Mick fusneslyd

Go brin bod fawr neb sy'n darllen Blogmenai yn gwybod pwy ydi Mick Antoniw, ond mae'n ymddangos ei fod yn Aelod Cynulliad Pontypridd. Cyn iddo ddod yn Aelod Cynulliad roedd yn ennill ei fara menyn yn llafurio fel twrna yn y maes holl bwysig hwnnw -  anafiadau personol.  Roedd yn gweithio i Thompsons cyn mynd yn AC.  Thompson's ydi'r cwmni  sy'n ceisio argyhoeddi'r bobl hynny sy'n gweld teledu yn ystod y dydd i ddod ag achos cyfreithiol yn erbyn rhywun neu'i gilydd os oes bricsan wedi syrthio ar eu troed, os ydynt wedi llithro ar rew neu wedi codi'n rhy gyflym a chael clec ar eu coryn.

 Ta waeth, yn ol Golwg360 mae Mick eisiau mewnbwn i broses ethol ymgeisyddion rhanbarthol Plaid Cymru am y seddi rhanbarthol.  Neu i fod yn fanwl gywir mae eisiau sicrwydd na fydd Leanne Wood yn sefyll yn unrhyw un o'r rhanbarthau.

Yn bersonol dwi'n cael rhywbeth yn ddigon annwyl am y bobl bach rhyfedd hynny sydd o dan yr argraff bod pawb a phopeth yn fusnes iddyn nhw.  Mae'n debyg bod gwaith blaenorol Mick wedi ei annog i stwffio ei drwyn i pob twll a chornel.  Ond, wedi dweud hynny efallai y dyliwn nodi nad ydi Mick yn aelod o Blaid Cymru, na fu erioed yn aelod o'r blaid honno, ac mae'n anhebygol iawn o fod yn aelod yn y dyfodol.  Mewn geiriau eraill dydi pwy sy'n sefyll dros y Blaid yn lle yn ddim oll i'w wneud efo fo - ddim mwy nag ydi pwy sy'n sefyll tros Lafur ym Mhontypridd yn fater i mi.

Beth mae stori llofruddiaethau Boston yn ei ddweud wrthym am y Bib yng Nghymru

Gan bod ein bwletinau newyddion wedi eu dominyddu gan lofruddiaethau yn America am ddyddiau, beth am son ychydig am lofruddiaeth yn y wlad honno a holi pam bod marwolaeth llond dwrn o bobl nad oeddynt yn hynod nag enwog yn ystod eu bywydau wedi bod yn stori mor fawr yng Nghymru am gyfnod mor hir.

Yn groes i ganfyddiad gweddol gyffredinol mae Unol Daleithiau'r America yn wlad gweddol saff i fyw ynddi, ac mae'n gyflym fynd yn saffach - o safbwynt llofruddiaeth o leiaf.  Mae 4.7 llofruddiaeth yn y wlad yn flynyddol am pob 100,000 o bobl.  Mae hyn yn cymharu a chyfradd Byd eang o 6.9 llofruddiaeth am pob 100,000 o bobl.  Mae America'n llawer saffach na'i chymydog i'r De - Mecsico lle ceir cyfradd o 22.7, ond yn beryclach na Chanada i'r Gogledd (1.6).  Mae'r Deyrnas Unedig yn saffach na'r un ohonyn nhw (1.2), ond ddim mor saff a Hong Kong (0.2) a Japan (0.4).  Cadwch yn glir o Jamaca (52.2) neu Cote D'Ivorie (56.9) gyda llaw.

Serch hynny mae'r nifer abseliwt o lofruddiaethau yn America yn uchel - tua 14,700 (tua 700 ydi'r ffigwr yn y DU)  y flwyddyn yn ol y ffigyrau diweddaraf - tua 40 y diwrnod.  Tri a laddwyd yn Boston, ac eto mae cyfryngau wedi bod yn llawn o'r stori am ddyddiau lawer bellach.  Rwan mae yna resymau penodol am hyn am wn i.  Digwyddodd y llofruddiaethau yn ystod ras sydd a phroffeil Byd eang, ac ni ddaeth y stori i ben gyda'r llofruddiaethau - roedd yna chwilio am y sawl oedd yn gyfrifol am ychydig ddyddiau.  

Ond  mae'r stori hefyd yn gweddu i naratif sy'n apelio at Americanwyr - un o fygythiad i America gan bobl ddrwg ac afresymegol nad ydynt yn Americanwyr.  Mae diwydiant ffilmiau'r wlad wedi ei seilio ar ail adrodd y naratif yma trosodd a throsodd a throsodd.   Dydi'r stori ddim cweit yn gweddu i'r naratif - gan bod y ddau lofrudd  wedi treulio'r rhan fwyaf o'u bywydau yn America - ond mae'n ddigon agos.  Mae'r stori wedi dominyddu'r newyddion yn yr UDA oherwydd ei bod yn cyfenwi rhywbeth sy'n apelio at wylwyr a darllenwyr Americanaidd am resymau diwylliannol.  

Ond y cwestiwn diddorol ydi pam bod cyfryngau'r DU - a rhai Cymru fach yn arbennig wedi mopio cymaint ar y stori?   Mae gwasanaeth y newyddion y Bib yng Nghymru wedi bod yn chwilio am bobl sy'n byw yn Boston sy'n siarad Cymraeg i siarad am y digwyddiad, am bobl sy'n byw yn America, am bobl oedd yn rhedeg ym marathon Boston ac am bobl sy'n rhedeg yn marathon Llundain.  

Llofruddwyd tros i hanner cant o drigolion Irac mewn cyfres o ffrwydriadau ychydig oriau wedi ymysodiad Boston, ond dwi ddim yn meddwl i newyddion y Bib yng Nghymru son am y peth, heb son am gribino'r  Ddaear am siaradwyr Cymraeg sydd a rhyw fath o gysylltiad efo'r digwyddiad.  Llofruddir tua 470,000 o bobl ar hyd a lled y Byd yn flynyddol.  Mae'r rheswm am yr hierarchiaeth llofruddiaethau yma yn un gweddol hawdd i'w ganfod mewn gwirionedd - roedd y stori yn cael sylw di ddiwedd gan BBC y DU, ac mae'r Bib ar lefel Prydeinig - fel y rhan fwyaf o'r cyfryngau Prydeinig - yn cymryd eu harwain gan y cyfryngau Americanaidd i raddau mwy na'r un wlad arall bron.  Mae'r rhesymau am hyn yn ymwneud a iaith gyffredin, cysylltiadau diwylliannol agos a ffordd debyg iawn o edrych ar faterion rhyngwladol.  

Mae gan BBC Cymru gyfeiriad golygyddol ychydig yn wahanol i un y BBC yng ngweddill y DU mewn materion cartref, ond pan mae'n dod i faterion rhyngwladol does yna ddim  gwahaniaeth o gwbl.  Mewn geiriau eraill mae Bib y DU yn cymryd ei arwain gan gyfryngau'r UDA, ac mae'r Bib yng Nghymru yn cymryd ei arwain gan y Bib yn Lloegr.  Mae'n arwydd nad ydi'r Bib yng Nghymru wedi llwyddo i dorri ei gwys ei hun o ran materion rhyngwladol - mae'n edrych ar y Byd mawr y tu hwnt i Gymru trwy'r un llygaid yn union a'r Bib yn Llundain.

Is etholiad Peblig - Caernarfon

Keith Jones (Annibynnol) - 142
Brenda Owen (Plaid Cymru) - 176
John Thirsk (Annibynnol) - 143
Glyn Thomas (Plaid Cymru) - 114
Karen Williams (Annibynnol) - 387

Dwy sedd - Brenda Owen a Karen Williams yn cael eu hethol.  

Y gwahaniaeth rhwng Sir Gaerfyrddin a gweddill y Gorllewin

 Un pwt bach brysiog am y cyfrifiad.

Digwydd chwarae efo ffigyrau'r cyfrifiad oeddwn i'r diwrnod o'r blaen, pan feddyliais am edrych ar y berthynas rhwng y canrannau sy'n siarad y Gymraeg a'r niferoedd sydd wedi eu geni y tu allan i Gymru mewn gwahanol rannau o'r wlad.  Mae'r canfyddiadau yn drawiadol. 

O ychwanegu'r nifer sy'n deall y Gymraeg a'r nifer sydd yn ei siarad cawn fod y cyfansymiau hynny yn rhyfeddol o debyg i'r cyfansymiau a anwyd yng Nghymru ym Mon a Cheredigion.  Mae mwy o bobl yn siarad neu'n deall yr iaith yng Ngwynedd na sydd wedi eu geni yng Nghymru.  Ond edrychwch ar Sir Gaerfyrddin - mae yna 40,000 mwy o bobl sydd wedi eu geni yng Nghymru na sydd yn deall neu siarad yr iaith.  Petai Caerfyrddin efo'r un gymhareb rhwng gallu ieithyddol a man geni ag a geir yng Ngwynedd, byddai tros i 80% o'i phoblogaeth yn deall neu'n siarad yr iaith.

Mae yna etholiad ddydd Iau _ _ _

Mae eleni yn anarferol i'r graddau nad oes yna etholiadau i'r rhan fwyaf ohonom.  Mae yna ambell i eithriad wrth gwrs - bydd holl drigolion Ynys Mon yn cael pleidleisio ar Fai 2 o ganlyniad i antics rhyfedd cynghorwyr (annibynnol yn bennaf) yr ynys tros y ddau dymor diwethaf.  Bydd trigolion Dwyrain Risca yn cael pleidleisio ar yr un diwrnod yn sgil marwolaeth cynghorydd Llafur.

Daw cyfle trigolion ward Peblig yng Nghaernarfon ynghynt - y dydd Iau yma i fod yn fanwl gywir.  I'r rhai yn eich plith sydd ddim yn gyfarwydd a thre'r Cofi, ward wedi ei chanoli ar stad dai enwog 'Sgubor Goch ydi Peblig.  Mae yna ddwy sedd wag ar gyngor tref Caernarfon yn dilyn ymddiswyddiadau.  Mae gan y Blaid ymgeiswyr ar gyfer y ddwy sedd sef Glyn Thomas a Brenda Owen.

Mae amgylchiadau etholiadau Ynys Mon yn tynnu sylw at yr anhrefn sy'n gallu digwydd os ydi annibynwyr yn cael gormod o ddylanwad ar gyngor.  Plaid Cymru ydi'r unig blaid sydd yn sefyll - mae gan drigolion Peblig gyfle i gryfhau rheolaeth y Blaid ar gyngor y dref a felly sicrhau cyfeiriad gwleidyddol pendant i waith y cyngor.  Bydd etholwyr Mon yn cael eu cyfle nhw i ddatgan barn am lanast y blynyddoedd diwethaf mewn pethefnos - yr un diwrnod ag y bydd pobl Risca yn cael y cyfle i ddatgan barn ar y sioe gyfrinachgar, unbeniaethol sydd bellach yn rhedeg Cyngor Caerffili.  

Y cynhebrwng drytaf yn hanes y DU

Bu Jim Callaghan farw ar Fawrth 26 2002 yn 93 oed, un diwrnod ar ddeg wedi marwolaeth ei wraig, y prif weinidog a fu fyw hiraf yn hanes y DU.  Cafodd ei amlosgi a gwasgarwyd ei lwch yn Ysbyty Great Ormrod Street lle bu ei wraig yn gadeirydd y bwrdd llywodraethu am flynyddoedd.  Mewn capel Methodistaidd ar Ynys Scilly y cynhalwyd cynhebrwng Harold Wilson, ac yno mae wedi ei gladdu.  Roedd yna fwy o sioe ynglyn a chynhebrwng Ted Heath - daeth 1,500 o bobl i'r gwasanaeth yn yr amlosgfa a chladdwyd ei lwch yn Eglwys Gadeiriol Salisbury.  Trefniadau preifat oedd y cynhebryngau hyn, fel bron i pob cynhebrwng..  Bydd cynhebrwng Mrs Thatcher yn wahanol, bydd yn eironig ddigon yn digwyddiad anferth a chostus fydd yn cael ei ariannu bron yn llwyr gan y trethdalwr.

 Fel roedd yr hysteria torfol a gerddodd y DU yn sgil marwolaeth Diana Spencer yn 1997 yn cyrraedd ei binacl llwyddodd teulu Mrs Windsor wneud eu hunain yn destun dirmyg a chasineb am gyfnod trwy wrthod hedfan y faner ar hanner mast uwchben eu cartref yn Llundain.  Roedd y faner ar hanner mast o fewn awr i Mrs Thatcher farw yr wythnos diwethaf. Yr wythnos nesaf bydd arch Mrs Thatcher yn cael eu gludo trwy Llundain i Eglwys Gadeiriol St Paul's gyda chymorth hyd at 700 o filwyr i'w osod  o flaen casgliad rhyfedd o selebs, gwleidyddion, tramorwyr 'pwysig' a phobl oedd yn rhan o'i bywyd mewn rhyw ffordd neu'i gilydd.  Oherwydd bod y ddynas mor gynhenus yn ystod ei bywyd bydd miloedd o heddlu yn gorfod sicrhau trefn cyhoeddus ar strydoedd Llundain yn ystod y digwyddiad. Dydan ni ddim yn cael gwybod manylion y gost hyd yn hyn - ond £8m i £10m ydi'r ffigwr sy'n cael ei wyntyllu gan y wasg.

Yn 1965 cafodd Winston Churchill gynhebrwng gwladol llawn ar gost o £168,000 - neu £2.75m mewn pres heddiw.  £5m oedd cost digwyddiad Diana Spencer yn 1997 - £7.7m heddiw a £5.9m oedd cost claddu mam Mrs Windsor yn 2002 - £8.16m mewn pres heddiw.  Mae'n debyg felly mai cynhebrwng Mrs Thatcher fydd yr un drytaf yn hanes y DU.

 A dyna ni - mi'r ydan ni mewn cyfnod  o wasgafa economaidd  yn ol y llywodraeth - gwasgafa sydd wedi sicrhau bod incwm y rhan fwyaf o bobl wedi syrthio mewn termau real am flynyddoedd.   Mae yna gyn brif weinidog wedi marw ddim ymhell o chwarter canrif wedi iddi ymddiswyddo fel prif weinidog oherwydd na allai sicrhau cefnogaeth hyd yn oed aelodau seneddol ei phlaid ei hun, prif weinidog sydd yn cael ei chasau gan gydrannau sylweddol o boblogaeth y DU i raddau nad  oes yr un prif weinidog arall wedi ei gasau yn hanes y DU.  Mae'r llywodraeth yn dod i gasgliad mai dyma'r amgylchiadau perffaith i drefnu'r cynhebrwng drytaf yn hanes y DU - math o gynhebrwng sydd wedi ei seilio ar gonfensiynau ymerodrol Oes Fictoria - oes sydd mewn aml i ffordd yn hollol estron i ni bellach. Ymateb adran sylweddol o'r wasg ydi cwyno nad ydi'r sbloets ddim hyd yn oed yn fwy rhwysgfawr a gwastraffus.  Dydi'r gair anhygoel ddim digon cryf rhywsut.

Marwolaeth Thatcher a pharadocs y polau piniwn

Dydw i ddim wedi trafferthu son am farwolaeth Margaret Thatcher am reswm eithaf syml -- fedra i ddim meddwl am ddim byd cadarnhaol i'w ddweud am y ddynas, ond 'dwi hefyd yn anghyfforddus yn lladd ar rhywun sydd newydd farw.

Serch hynny efallai ei bod werth nodi i'r Toriaid gael eu sgor isaf erioed ym mhol dyddiol diweddaraf YouGov.  Yn ol y pol (Prydain gyfan) mae Llafur ar 42%, y Toriaid ar 28%, y Lib Dems ar 12% ac UKIP ar 11%.  Petai hyn yn cael ei wireddu mewn etholiad cyffredinol byddai'r Toriaid yn gwneud yn waeth nag y gwnaethant yng nghyflafan 1997 gan ( yn ol pob tebyg) golli pob sedd yng Nghymru ag eithrio un Glyn Davies ym Maldwyn.

Mae'n ddiddorol bod y polio pleidiol mor sal i'r Toriaid tra bod y polio ynglyn a Thatcher yn awgrymu bod canran go uchel o'r cyhoedd yn llyncu nonsens y cyfryngau ei bod yn un o brif weinidogion mwyaf y ganrif ddiwethaf.  Mae'n siwr bod y paradocs yma yn boendod i arweinyddiaeth y Toriaid - mae'n debyg eu bod wedi disgwyl ffigyrau polio gwell yn sgil yr holl gyhoeddusrwydd crafllyd gan y cyfryngau torfol.

Efallai mai'r ateb i'r paradocs ydi bod pob math o gyn weinidogion a gwleidyddion Toriaidd eraill o'r gorffennol wedi ymddangos ar ein sgriniau teledu yn ddi derfyn.  Does yna ddim byd gwell na'r criw yma i atgoffa pawb o'r hyn ydi'r Toriaid mewn gwirionedd. 

Mwy am etholiadau Ynys Mon

Diolch i'r Anglesey Telegraph  am dynnu sylw at gyflwyniadau 'Meurig' o'r etholiadau yng ngwahanol wardiau Ynys Mon.

Mae'r cyflwyniadau yn cychwyn tua hanner ffordd i lawr y dudalen yma ar Vote UK Forum.  Mae'r wybodaeth mor wybodus a dim arall 'dwi wedi ei weld.  

Etholiadau Ynys Mon

Dwi'n gweld Ynys Mon yn iawn o fy nhy, dwi wedi gweithio yng Nghaergybi am flynyddoedd, ond waeth i mi fod yn onest - yn wleidyddol mae'r lle yn wlad dramor i mi.  Mae gen i record eithaf da o ran darogan etholiadau - ond mae fy hanes o ddarogan etholiadau Ynys Mon yn warthus o wael.

Beth bynnag, mi fentra i wneud ychydig o sylwadau.  Y peth cyntaf i'w ddweud ydi y bydd lecsiwn ym mhob ward - am y tro cyntaf yn hanes yr ynys mi fentra i.  Yn ail mae yna lawer o ymgeiswyr - llawer iawn.  Yn wir mae'r ynys wedi newid o fod ymysg y lleiaf cystadleuol o ran gwleidyddiaeth leol i fod ymysg y mwyaf cystadleuol.  A dweud y gwir mae yna fwy o ddewis yn y rhan fwyaf o wardiau nag a geir yn wardiau dinasoedd mawr y De.  Ac mae llawer o'r dewis hwnnw yn ddewis rhwng pleidiau gwleidyddol.  Mae gwleidyddiaeth Gogledd Gwynedd wedi bod yn bleidiol wleidyddol ers degawdau lawer, tra bod gwleidyddiaeth Mon (y tu allan i Gaergybi) wedi bod yn annibynnol iawn ei naws.  Mae Ynys Mon am edrych yn fwy tebyg i Arfon ar ol yr etholiadau hyn.

Er  bod mwy o ymgeiswyr annibynnol na sydd gan yr un grwp arall, mae yna lawer mwy o ymgeiswyr o'r pleidiau na sydd o rai annibynnol.  Ag ystyried hyn, yn ogystal a'r ffaith bod ymdeimlad ar draws yr ynys bod y gyfundrefn sydd ohoni wedi methu ac nad ydi'r ymgeiswyr annibynnol wedi eu dosbarthu yn arbennig o effeithiol,  gallwn gymryd mai lleiafrif o'r cynghorwyr newydd fydd yn rhai annibynnol.  Yn wir mae'n bosibl mai lleiafrif gweddol fach ohonynt fydd.  Dim ond Plaid Cymru a'r Blaid Lafur sydd efo hanes cyson o gael cynghorwyr wedi eu hethol yn gyson i'r cyngor - ac mae llwyddiant Llafur wedi ei gyfyngu'n llwyr i Ynys Cybi.  Mae'r Lib Dems a'r Toriaid yn colli seddi cyngor  ar hyd y DU ar hyn o bryd, a does yna ddim lle o gwbl i feddwl y gallai UKIP gael fawr o lwyddiant ar Ynys Mon.  Mae felly'n rhesymol casglu felly bod gan y Blaid gyfle gwirioneddol i ddod allan o'r etholiad yma gyda mwy o gynghorwyr nag unrhyw grwp arall.  Yn wir mae'n bosibl y gallai gael mwy o gynghorwyr na phob grwp arall efo'i gilydd.  

Nid budd daliadau plant ydi'r broblem Mr Davies

Mi fydd darllenwyr rheolaidd y blog yma yn gwybod fy mod yn feirniadol o bryd i'w gilydd o Aelod Seneddol Maldwyn, Glyn Davies.  Y broblem efo Glyn ydi bod pob ystum o'i eiddo yn dweud yr un peth - edrychwch mor gymhedrol, mor gall, mor rhesymol ydw i - tra bod tystiolaeth o'i ragfarnau a'i ddiffyg cymedroldeb yn torri trwy'r rwdlan hunan gyfiawn - er ei waethaf.  Mae ei flogiad diweddaraf yn glasur.

Ymdrech ydi rhan o'r blogiad i ddangos mor rhesymol a chall ydi Glyn a'i deulu trwy eu cymharu yn ffafriol efo poster boy diweddaraf y Toriaid, Mick Philpott.  Mae Glyn yn nodi bod rhai o'i gyd aelodau seneddol Toriaidd eisiau cyfyngu budd daliadau plant i ddau blentyn yn unig cyn mynd ati i'n sicrhau ei fod o ( yn gymhedrol a rhesymol fel arfer) yn anghytuno.

Byddwch yn ymwybodol bod George Osborne - ymhlith eraill - wedi bod wrthi'n brysur yn ceisio cymryd mantais o'r ffaith i Mr Philpott losi chwech o'i un deg saith plentyn i farwolaeth i ddadlau bod angen diwygio'r gyfundrefn budd daliadau. Roedd Mr Philpott wrth gwrs wedi bod yn  tynnu ar y gyfundrefn budd daliadau  gyda'r un prysurdeb ag oedd wedi bod yn epilio.

Beth bynnag, daw Glyn a'i flogiad i ben efo'r sylw rhyfeddol yma.

Several of my parliamentary colleagues have called for a limit on child benefits for just two children. I don't support this. Its not the children's fault. And with so many men and women having children in multiple relationships it would not be possible to operate such a limit easily or fairly. But there is going to be a debate. Personally I think there may be diminishing levels of support as the number of dependent children increase. Whatever, its to be very controversial.  But I'm not at all sure the British political system is capable of holding it. It might all be just too 'difficult'. The country may have to actually go bust first.

Gan adael o'r neilltu y diffyg rhesymeg mae'r darn yn ei ddangos (yr awgrym y byddai'n bosibl plismona lleihau budd daliadau plant yn raddol ond y byddai'n amhosibl plismona eu dileu yn llwyr er enghraifft) mae'n ymddangos bod Glyn yn llafurio o dan yr argraff y gallai budd daliadau plant wneud y wlad fethdalu - o ddifri.

Beth am edrych ar ychydig o ffigyrau.  Yn 2011-2012 roedd gwariant cyhoeddus yn y DU yn £694.888bn. Cost budd daliadau plant oedd £12.22bn - 1.75% o'r cyfanswm.  Cymharer hyn efo cost pensiynau - £74.22bn, budd daliadau tai - £16.94bn, budd daliadau anabledd - £12.57bn.  Efallai y byddai cymhariaeth efo elfennau eraill o wariant y llywodraeth hefyd yn ddiddorol Gwasanaeth Iechyd (Lloegr) £106.659bn, Addysg (Lloegr), £56.26bn, 'Amddiffyn' - £37.24bn.

Ymhellach mae budd daliadau plant yn dra thebygol o leihau fel cyfran o wariant cyhoeddus tros y blynyddoedd nesaf - yn rhannol oherwydd newidiadau sydd eisoes wedi eu gwneud gan lywodraeth y DU, ac yn rhannol oherwydd newidiadau demograffig.  Fel y bydd y boblogaeth yn heneiddio bydd mwy o bwysau ar gyllidebau'r Gwasanaeth Iechyd a'r Adran Bensiynu.  Yn y meysydd yma y bydd yr her ariannu mawr tros y degawdau nesaf.  Dyna'r ddadl 'anodd' (chwedl Glyn). Ond mae yn poeni y bydd budd daliadau plant yn gwthio'r DU tros y dibyn cyllidol.  Wel naill ai hynny, neu fel George Osborne mae'n gwneud defnydd o'r ymateb cyhoeddus cwbl ddealladwy i ymddygiad a ffordd byw Mick Philpott i geisio ymosod ar amodau byw plant.

Rhaid wrth dderyn glan i ganu Mr Smith!

Mi fyddai'n haws cymryd myllio Owen Smith ynglyn a phenderfyniad y Toriaid i dorri trethi'r cyfoethog petai'r creadur wedi trafferthu i fotio yn erbyn y mesur pan gafodd y cyfle.

Dydi'r ffaith bod y cyfoethog yn talu llai o dreth o dan lywodraethau Llafur Blair a Brown na maent yn ei wneud heddiw ddim yn gwneud mwydro Owen mymryn yn fwy dymunol chwaith.

Mae'r toriadau yn gwbl anaddas yn yr amgylchiadau sydd ohonynt - ond wir Dduw nid Owen Smith nac aelodau eraill ei blaid ydi'r bobl orau i gwyno am y peth.

Sut wnaeth stori fach droi'n stori fwy

(Ymddiheuriadau am wallau yn yr isod - wedi ei sgwennu ar ipad, tros frecwast mewn gwesty).

Blog gwleidyddol ydi Blogmenai, ac anaml iawn y bydd yn ymdrin ag unrhyw fater personol - ond gan bod llawer o ddarllenwyr y blog yn debygol o fod wedi darllen am hynt a helynt y blogiwr a'i wraig mewn lifft yn Luton yn y wasg Saesneg mi wnawn ni eithriad.  Mae'r ffordd y cyrhaeddodd y stori'r gwahanol bapurau yn ddiddorol o safbwynt sut mae'r wasg yn gweithio.

Yn ei hanfod mae'r stori yn syml iawn.  Roedd y Mrs a minnau mewn lifft am tua 4 o'r gloch y bore yng ngwesty Ibis pan aeth y lifft yn sownd rhwng un llawr a'r llall.  Roedd cwpl arall yn y lifft ar yr un pryd.  Roeddem ni yn dal awyren i Istanbul am chwech tra eu bod nhw yn cychwyn i Marakesh
hanner awr yn hwyrach.  Er canu'r gloch am sbel ni chafwyd ymateb.  Wedi cysylltu a'r gwesty ar y ffon cafwyd sicrwydd ddwy neu dair gwaith eu bod yn delio efo'r broblem, ond yn y diwedd bu'n rhaid ffonio'r injan dan o'r lifft.  Daeth y rheiny yn weddol gyflym a'n rhyddhau ni.  Roedd yn rhy hwyr i ni ddal yr awyren, ond llwyddodd y cwpl arall i ddal eu un nhw. Roedd tua awr a hanner rhwng yr amser aethom i mewn i'r lifft a'r amser y daethom allan.   Dywedwyd wrthym gan y staff yn y gwesty ar y pryd ein bod ond wedi bod yn y lifft am hanner awr (er eu bod wedi logio yr amser y caethant yr alwad gyntaf a phan ddaeth yr injan dan), y dylem fod wedi cychwyn ynghynt ac mai 'gweithred naturiol' oedd yr hyn ddigwyddodd i'r lifft.  Cefais alwad ffon gan y rheolwr ddeuddydd yn ddiweddarach yn ymddiheuro, yn derbyn cyfrifoldeb ac yn gofyn am fanylion y daith arfaethiedig er mwyn ein digolledu.  Rydym wrthi'n trafod y manylion hynny ar hyn o bryd.

Yr hyn sy'n ddiddorol ydi sut y daeth stori fach am anffawd personol i'r rhan fwyaf o brif bapurau dyddiol Lloegr.  Dwi'n siwr bod Ibis yn meddwl bod ymgyrch fwriadol wedi ei chynnal yn eu herbyn trwy gyfrwng y wasg - nid dyna ddigwyddodd o gwbl.  Ar Justin mae'r bai.

Newyddiadurwr ifanc iawn sy'n gweithio i Radio Three Counties ydi Justin.  Roedd yn digwydd bod yng ngwesty Ibis ban gyrhaeddom yn ol o'r maes awyr i gwyno ac i chwilio am frecwast.  Roedd yn holi pobl am eu barn ynglyn a'r cwestiwn llosg os y dylid codi ar bobl yn ol eu pwysau am fynd ar awerynnau.  Am rhyw reswm cytunodd y wraig i wneud y cyfweliad.  Wedi gorffen dymunodd Justin yn dda i ni ar ein taith, a dywedodd y Mrs nad oedd taith ac egluro pam.  Dechreuodd Justin grwydro i ffwrdd cyn mynd ati i ail feddwl.  Rhoddodd gyfweliad i'r wraig ynglyn a'r digwyddiad a darlledwyd hwnnw ar Radio Three Counties.  Aeth y stori yn fater o drafod brwd ar Radio Three Counties a chafod y Mrs ddau gyfweliad arall tros y dyddiau nesaf i adael i wrandawyr yr orsaf wybod sut oedd pethau yn mynd.  Yn y cyfamser ymddangosodd y stori ar dudalen flaen Luton Today.

Un o Gaerdydd ydi'r wraig ac aethom yno i weld ei mam - ac i aros am ddiwrnod neu ddau.  Cawsom alwad yn weddol ddiymdroi gan Radio Wales yn gofyn i ni fynd i Landaf am gyfweliad ar raglen Mai Davies (dwi'n meddwl).  Wrth aros i fynd i'r stiwdio soniais wrth y cynhyrchydd a'r ymchwilydd bod effeithlionrwydd y Bib i'w ganmol - un gorsaf ranbarthol yn gadael i un arall wybod am stori allai fod o ddiddordeb iddynt a ballu.  Roedd y ddau yn ystyried y sylw yn un hynod ddigri.  Roedd Justin yn perthyn i'r ymchwilydd yng Nghaerdydd, ac roedd wedi cael y wybodaeth am y rheswm hwnnw.  Yr hen ffordd Gymraeg o wneud pethau.

Fel roeddym yn gadael y stiwdio ymddangosodd rhywun o BBC on Line o rhywle efo'i thap recordio a chamera.  Wedi gwneud ei chyfweliad a thynnu ei lluniau gwawriodd arni y gallai BBC Cymru fod a diddordeb - ac anfonwyd rhywun o'r fan honno i wneud cyfweliad efo ni yn y cyntedd.

O fewn ychydig oriau roedd rhywun o'r enw Tom o asiantaeth newyddion Wales News Service y ffon yn gwneud cyfweliad, anfonwyd tynnwr lluniau ( doedd ein lluniau ni ddim digon da) a thynnwyd (yn llythrennol) rai cannoedd o luniau ohonom - tua'u hanner yn neu wrth lifft Canolfan Gelfyddydol Chapter yn Nhreganna.  Mae'n debyg gen i bod Wales News wedi mynd ati i werthu'r stori i unrhyw un oedd eisiau ei phrynu a dyna sut y gwnaeth ei ffordd i'r rhan fwyaf o'r papurau newydd - er bod y
Mirror wedi dod ar draws y stori cyn Wales News. Service.  Mae'n debyg gen i bod ein anffawd ni wedi bod yn ddigon proffidiol i Wales News.  Felly daeth stori oedd yn y bon yn un gweddol fach yn rhywbeth mwy o lawer.

O edrych yn ol mae nifer o bethau yn fy nharo - fel rhywun sydd ddim wedi cael llawer o ddim byd i'w wneud efo'r cyfryngau yn gyffredinol a'r wasg yn benodol yn y gorffennol.  Er enghraifft yn fy ngwaith beunyddiol i rydym braidd yn niwrotig am ddatgelu manylion a rhifau ffon rydym yn eu dal rhag tramgwyddo ar gyfreithiau amddiffyn data,  Dydi'r cyfryngau ddim yn rhannu gofidiau fel hyn - mae gwybodaeth yn cael ei rannu fel mater o gwrs rhwng cydnabod a chydnabod.
Dydi'r rhan fwyaf o'r cyfryngau print ddim yn poeni rhyw lawer am gael eu manylion yn gywir - roedd llawer o fanylion yn ein stori bach ni yn anghywir. Er enghraifft dydi mam fy ngwraig yn byw yn y Bari - ond roedd Lyn wedi gwneud sylw ysgafn wrth rhywun neu'i gilydd efallai y byddai'n mynd i Ynys y Bari am y diwrnod. Roedd y syniad o rhywun yn treulio pethefnos yn y Bari yn hytrach nag Antalya yn gwella'r stori - a gwella'r stori oedd y flaenoriaeth pob tro. Mae'r wasg yn hoff iawn o emosiynau eithafol - 'gutted', 'horrified' ac ati. Dwi ddim yn siwr o ble daeth hynny i gyd. Ond y peth mwyaf diddorol o bosibl ydi i'r stori fagu cymaint o draed. Pe na byddai Justin yn y gwesty ar y pryd go brin y byddai'r holl beth heb fynd at y cyfryngau - fyddwn i heb fynd a hi yno'n sicr. Cael a chael oedd hi iddo wneud ei gyfweliad a ffliwc oedd hi i'r stori ddod yn ol efo nii Gymru - er ei bod wedi ffeindio ei ffordd i'r Mirror erbyn hynny. Dwi'n siwr ei bod yn syndod i News Wales iddynt gael cymaint o lwyddiant yn ei gwerthu. Ac eto mae hi'n stori dda - mae yna rhywbeth yn ddigri am anffawd rhyfedd i eraill - cyn belled nad oes neb yn brifo na mynd yn sal. Roedd yn gyfnod gwyliau efo llawer o bobl yn mynd i ffwrdd eu hunain (ac yn meddwl 'Diolch byth na ddigwyddodd hynna i fi') ac roedd prinder pethau efo mwy o sylwedd yn y newyddion

Faint o niwed allai UKIP ei wneud i'r Toriaid

Un o fy hoff wefannau gwleidyddol i ydi politicalbetting.com.  Peidiwch a cham ddeall - os ydych  eisiau gwybodaeth am wleidyddiaeth Cymru (a Gogledd Iwerddon o ran hynny) nid dyma'r lle i ddod - mae'n eithaf anobeithiol.  Mi gewch chi fwy o wybodaeth am wleidyddiaeth yr Alban - ond mae'r wefan ar ei gorau yn ymdrin a gwleidyddiaeth Lloegr (neu Prydain gyfan efallai).  Yn ystod y dyddiau diwethaf maent wedi bod yn tynnu sylw at y tebygrwydd rhwng amgylchiadau etholiadol yr wyth degau cynnar a rwan.

Y ddau beth hynod am etholiad 1983 oedd i'r Toriaid lwyddo i gynyddu eu mwyafrif mewn seddau yn sylweddol er i'w pleidlais syrthio ac i'r gynghrair Rhyddfrydwyr / SDP lwyddo i ennill bron iawn cymaint o bleidleisiau a Llafur tra'n cael ffracsiwn o'u seddau.

Y canlyniad o ran prif bleidiau'r DU oedd (o'i gopio i Wikipedia) oedd:

United Kingdom General Election 1983
		Candidates						Votes
Party		Standing	Elected	Gained	Unseated	Net	% of total	%	No.	Net %
	Conservative	633	397	47	10	+ 37	61.1	42.4	13,012,316	- 1.5
	Labour	633	209	4	55	- 51	32.2	27.6	8,456,934	- 9.3
	SDP–Liberal Alliance	633	23	14	0	+ 14	3.5	25.4	7,780,949	+ 11.6
	SNP	72	2	0	0	0	0.3	1.1	331,975	- 0.5
	Ulster Unionist	16	11	3	1	+ 2	1.7	0.8	259,952	0.0
	Democratic Unionist	14	3	2	1	+ 1	0.5	0.5	152,749	+ 0.3
	SDLP	17	1	0	1	- 1	0.2	0.4	137,012	0.0
	Plaid Cymru	38	2	0	0	0	0.3	0.4	125,309	0.0
	Sinn Féin	14	1	1	1	0	0.2	0.3	102,701	N/A

Canlyniad yr etholiad blaenorol yn 1979 oedd:

UK General Election 1979
Party		Seats	Gains	Losses	Net gain/loss	Seats %	Votes %	Votes	+/−
	Conservative	359			+20	55	44.9	13,703,429
	Labour	261			-8	40	37.7	11,512,877
	Liberal	9			-2	1	14.2	4,324,936
	SNP	2			0	0	1.6	497,128
	Plaid Cymru	2			0	0	0.4	135,241
	Others	17			+5	3	3.4	1,063,263

[edit]

Beth sydd wedi digwydd mewn gwirionedd ydi i'r bleidlais 'Chwith' hollti gyda thair miliwn o bleidleiswyr Llafur ynghyd a rhai cannoedd o filoedd o rhai Toriaidd yn troi at y gynghrair newydd.  Canlyniad i'r system etholiadol ryfedd sydd gennym yn y DU ydi dpsbarthiad anarferol y seddi.

Daw hyn a ni at Etholiad Cyffredinol 2015.  Does yna ddim posiblirwydd o hollt ar y Chwith erbyn hynny, ond mae yna hollt ar y Dde eisoes yn bodoli.  UKIP ydi wyneb pleidiol yr hollt hwnnw.   Mae'r blaid adain Dde eithafol yn gwneud yn well nag erioed o'r blaen yn y polau, daethant yn ail yn is etholiad Eastleigh, mae'r marchnadoedd betio yn awgrymu y byddant yn ail adrodd y gamp yn South Shields ac mae yna bosibilrwydd gwirioneddol y gallant ddod ar y brig yn etholiadau Ewrop 2014.  Yn wir ar un ystyr gallwn ddadlau bod y bleidlais adain Dde ym Mhrydain yn cael ei hollti dair ffordd yn y DU ar hyn o bryd.  Mae cefnogwyr adain Chwith y Lib Dems wedi mynd 'adref' at Lafur gan adael y Lib Dems, y Toriaid ac UKIP yn brwydro am y bleidlais adain Dde.  

Dydi hyn oll ddim yn golygu y bydd UKIP yn gwneud i'r bleidlais Doriaidd yr hyn a wnaeth y Gynghrair Ryddfrydol / Lib Dem i'r un Llafur yn 1983.  Dydi'r Toriaid ddim yn yr un llanast a Llafur yr 80au cynnar, does 'na ddim cymaint o wynt cyfryngol y tu ol i UKIP nag oedd y tu ol i griw David Owen a David Steel, gwan iawn ydi trefniant UKIP ar lawr gwlad a bydd canfyddiad mai dewis rhwng Llafur a'r Tori sy'n dal y sedd ydi hi yn gwneud i bobl fyddai'n hoffi cefnogi UKIP beidio a gwneud hynny mewn llawer o etholaethau.  Yn wir mae'n ddigon tebygol na fydd UKIP yn ennill cymaint ag un sedd yn 2015.  Ond gallant wneud niwed sylweddol i'r Toriaid beth bynnag - yn arbennig o gofio bod y gyfundrefn etholiadol sydd gennym ar hyn o bryd yn ffafriol iawn i Lafur beth bynnag.  

Os nad ydi'r Toriaid yn dod o hyd i ffordd o ddelio efo UKIP gallai eu cyfanswm seddi fod yn llawer is na mae neb - gan gynnwys y marchnadoedd betio yn ei gredu.