Rhag ofn eich bod yn meddwl fy mod yn colli arni, 'dydw i ddim yn credu y caiff yr SNP gweir go iawn - i'r gwrthwyneb - maent yn debygol o wneud yn dda, ac efallai y byddant yn gwneud yn dda iawn.
Ond pe byddwn yn defnyddio rhesymeg David Williamson yn y Western Mail yna gallwn wneud dadl o'r fath. Fel mae fy nghyd Bleidiwr o flogiwr o Gaernarfon Sanddef yn nodi ar ei flog hynod ddarllenadwy,Ordivicius, 'dydi gwefannau fel un Martin Baxter o fawr o gymorth i rhywun sy'n ceisio darogan canlyniadau etholiad y tu allan i Loegr - ac yn arbennig felly yng Nghymru.
Mae dau brif reswm am hyn. Yn gyntaf mae'r wefan wedi ei chynllunio i ddelio gyda threfn tri phlaid, ac yn ail pe byddai'n gallu delio gyda pedair plaid 'does yna ddim data ar gael o Gymru - anaml iawn y bydd y Western Mail ei hun er enghraifft yn comisiynu pol piniwn Cymreig. Bydd y pleidiau gwleidyddol yn comisiynu polau preifat o bryd i'w gilydd - ond cyfyng iawn yw'r cylch sy'n dod i glywed am ganlyniadau'r rheini.
O ganlyniad mae'r gwefannau darogan yn cymryd bod pleidlais y pedwerydd plaid (hy yr SNP neu'r Blaid) yn aros yn static - beth bynnag y newidiadau eraill. Sefyllfa cwbl amhosibl.
Felly o chwarae gyda'r wefan a bwydo rhai o ganlyniadau polau piniwn diweddar mae'r wefan yn darogan y bydd yr SNP yn colli Perth and North Perthshire, Angus, Moray i'r Toriaid a Glasgow East i Lafur. Byddant yn cael eu gadael gyda Banff and Buchan, Dundee East a Na h-Eileanan An Iar yn unig. Hynny yw byddant yn colli mwy na hanner eu cynrychiolaeth.
'Rwan, 'dydi hyn ddim yn bosibl - does yna ddim un sylwebydd yn credu hynny - ac mae eu barn wedi ei seilio ar bolau piniwn (byddant yn cael eu cynnal yn yr Alban o bryd i'w gilydd), ar etholiadau Senedd yr Alban ac ar etholiadau lleol diweddar. Mae'n ddigon posibl mai dwblu, ac nid hanneru eu cynrychiolaeth fydd yr SNP.
Mae'r dystiolaeth sydd ar gael - etholiadau'r Cynulliad a'r etholiadau lleol eleni yn awgrymu y byddai'r Blaid hithau yn debygol o ddwblu ei chynrychiolaeth, gan gynyddu o 3 i 5 neu 6.
Mae'r hyn sy'n debygol o ddigwydd yn yr etholiad cyffredinol nesaf am amrywio'n sylweddol ym mhedair gwlad y DU. Dwi ddim am fynd ar ol Gogledd Iwerddon y tro hwn (ond bydd yn ddiddorol). Yn Lloegr bydd y Toriaid yn ennill tir - a llawer o dir - o ran pleidleisiau a seddi. Bydd Llafur yn colli tir yn sylweddol ac yn cael ei gwthio'n ol i rannau mwyaf trefol a diwydiannol y wlad. Bydd y Democratiaid Rhyddfrydol yn colli peth tir ac yn colli seddi gwledig i'r Toriaid. Byddant yn gwneud iawn am rhywfaint o'r colledion hyn yn y dinasoedd a'r trefi mawrion ar draul Llafur.
Yn yr Alban bydd Llafur eto'n colli tir yn sylweddol, ac yn cael ei chwalu i pob pwrpas yn Nwyrain y wlad. Bydd Y Toriaid yn ennill peth tir, yn arbennig yn Ne'r wlad. Bydd yr SNP yn symud ymlaen yn sylweddol ac yn dod yn agos at y bleidlais Lafur neu efallai yn ei goddiweddyd. Bydd y Democratiaid Rhyddfrydol yn colli cryn dipyn o bleidleisiau a seddi.
Bydd sefyllfa Cymru rhywle rhwng yr Alban a Lloegr. Bydd Llafur yn colli pleidleisiau a seddi. Bydd y Democratiaid Rhyddfrydol yn symud yn ol yn sylweddol hefyd - gan golli eu tair sedd yn y canolbarth, bydd Plaid Cymru a'r Blaid Geidwadol yn symud ymlaen, gyda'r Blaid Geidwadol yn ennill mwy o dir na Phlaid Cymru. Gwnaeth y Blaid yn well na'r Toriaid yn yr etholiadau lleol a'r etholiadau lleol diweddar, ond bydd yn Toriaid yn ddi eithriad yn perfformio'n gryfach na'r Blaid mewn etholiadau cyffredinol - a bydd y gwynt yn eu hwyliau y tro hwn. Byddant yn ennill 7 - 9 sedd.
Felly mae peth gwirionedd yn namcaniaeth Williamson, ond mae'n idiotaidd seilio stori papur newydd am Gymru ar fframwaith darogan canlyniadau etholiadol nad yw wedi ei gynllunio ar gyfer Cymru, ac nad yw'n gweithio mewn cyd destun Cymreig. Mae hefyd yn dystiolaeth o'r safonau difrifol o isel mewn sylwebaeth gwleidyddol yn y wasg Saesneg ei hiaith yng Nghymru.
ON - pol piniwn gwirioneddol ofnadwy arall i Lafur ar y ffordd 'fory.
Thursday, July 31, 2008
Wednesday, July 30, 2008
Brown i golli'r arweinyddiaeth?
A barnu o erthygl David Miliband ac ymateb gwirioneddol ffyrnig criw Brown, ymddengys bod y ddwy ochr yn sylweddoli y bydd etholiad am arweinyddiaeth y Blaid Lafur yn yr hydref.
'Dwi'n rhagweld y bydd Brown yn colli'r arweinyddiaeth i naill ai Miliband neu Harrman, ac os bydd cymaint ag arlliw o fis mel i'r arweinydd / arweinyddes newydd y bydd etholiad yn y gwanwyn - ym mis Ebrill efallai. Go brin y bydd camgymeriad Brown yn ystod yr hydref diwethaf yn cael ei ailadrodd.
Colli o cyn lleied a phosibl fydd yr amcan iddynt yn yr etholiad honno. Os bydd mwyafrif y Toriaid yn is na 30 neu 40, bydd Llafur yn teimlo bod ganddynt obaith i ennill yn 2013 - 2014.
'Dwi ddim yn rhagweld y bydd hyn yn bosibl pwy bynnag yr arweinydd ac y bydd y Toriaid yn cael mwyafrif o fwy na chant.
'Dwi'n rhagweld y bydd Brown yn colli'r arweinyddiaeth i naill ai Miliband neu Harrman, ac os bydd cymaint ag arlliw o fis mel i'r arweinydd / arweinyddes newydd y bydd etholiad yn y gwanwyn - ym mis Ebrill efallai. Go brin y bydd camgymeriad Brown yn ystod yr hydref diwethaf yn cael ei ailadrodd.
Colli o cyn lleied a phosibl fydd yr amcan iddynt yn yr etholiad honno. Os bydd mwyafrif y Toriaid yn is na 30 neu 40, bydd Llafur yn teimlo bod ganddynt obaith i ennill yn 2013 - 2014.
'Dwi ddim yn rhagweld y bydd hyn yn bosibl pwy bynnag yr arweinydd ac y bydd y Toriaid yn cael mwyafrif o fwy na chant.
Tuesday, July 29, 2008
Datganoli - ydi'r "bwriad" yn bwysig
Gan nad ydi pobl yn ymateb mor aml a hynny i'r blog yma, mae'n debyg bod cael ymateb cyn hired ag un Alwyn ddoe yn fater o ddathliad - felly wele ymateb Alwyn ap Huw i fy mlog ddoe wedi ei bastio a'i gopio yn ei gyfanrwydd.:
Yn anffodus yr wyt yn tadogi thesis imi nad ydwyf yn cytuno a hi. Nid ydwyf yn honni nad yw datganoli AM arwain at annibyniaeth.
Fy nadl i yw nad BWRIAD datganoli yw arwain at annibyniaeth.
Nid ydwyf yn ymwybodol o unrhyw ymerodraeth yn y byd sydd wedi dweud wrth wlad daeog yr ydym am gynnig cyfnod o ddatganoli i chi er mwyn i chi ymbaratoi at annibyniaeth.
Yn ddi-os bwriad datganoli cenedlaethol yw ceisio arafu neu rwystro ymgyrchoedd dros annibyniaeth. Yn ddi-os ymateb i Blaid Cymru a'r SNP sydd yn gyfrifol am ddatganoli i'r ddwy wlad. Oni bai am lwyddiannau'r ddwy blaid yn etholiadau cyffredinol San Steffan ers 1974, bydda' datganoli ddim yn bodoli yng ngwledydd Prydain. Bwriad datganoli, yn ôl un o fawrion y Blaid Lafur oedd lladd cenedlaetholdeb y ddwy blaid yn stone dead.
I raddau mae Llafur wedi llwyddo efo datganoli yng Nghymru. Mae Plaid Cymru wedi rhoi'r gorau i fod yn blaid genedlaethol yma.
Uchelgais Plaid Cymru yw cael refferendwm, os yw'r amgylchiadau'n iawn, rhywbryd. Refferendwm bydd yn rhoi un rhan o bump o bwerau presennol Senedd yr Alban inni am genhedlaeth (25 mlynedd, o leiaf).
Mae datganoli wedi "methu" yn yr Alban, oherwydd bod yr SNP wedi bod yn glir ac yn groyw mae eu huchelgais yw Annibyniaeth, dim mwy dim llai. Hyd yn oed os yw'r SNP yn colli refferendwm annibyniaeth 2010, mae eu hymrwymiad i'r achos eisoes wedi sicrhau bod y tair plaid unoliaethol wedi addo rhagor o bwerau datganoledig i'r wlad.
Pan oeddwn yn undebwr llafur, y wers roedd yr undeb yn rhoi oedd os wyt am godiad cyflog o 3% rhaid bygwth streicio am gynnig llai na 10%.
Wrth werthu tŷ mae'r asiant yn dweud os wyt eisio £150K rhaid rhoi'r tŷ ar y farchnad am £200k.
Os wyt, wir yr, yn credu bod angen cyfnod o ddatganoli i godi Cymru i fod yn wlad ffit ar gyfer annibyniaeth, y ffordd gorau i gael y profiad gorau o ddatganoli yw trwy ymgyrchu yn groch am annibyniaeth lwyr!
Os 'dwi'n deall y ddadl yn llawn, un o broblemau Alwyn gyda datganoli ydi ei ganfyddiad mai'r cymhelliad tros gyflwyno datganoli oedd i atal annibyniaeth. 'Dwi ddim yn anghytuno o reidrwydd efo'r sylw - ond 'fedra i ddim gweld bod hynny'n broblem. Ceisiaf egluro.
Mae'n dra phosibl bod rhai o'r bobl oedd o blaid datganoli i Gymru yn ei weld fel mesur i atal ymreolaeth pellach. Yn bersonol 'dwi'n meddwl mai'r hyn a symudodd llawer yn y Blaid Lafur tuag at ddatganoli oedd diymaathdrefedd y mudiadau Llafur yng Nghymru ar Alban tros ddeunaw mlynedd o lywodraeth Doriaidd. Wedi'r cwbl, prin bod y mudiadau cenedlaethol yn y ddwy wlad yn cyrraedd rhyw fath o ben llanw ym 1997 - gweddol wan oedd perfformiad yr SNP a Phlaid Cymru fel ei gilydd.
Serch hynny, yn ddi amau roedd rhai o'r sawl a gefnogodd datganoli yn ei weld fel digwyddiad, chwedl Ron Davies - tra bod eraill yn ei weld fel proses - eto chwedl Ron Davies. Roedd rhai o'r proseswyr yn gweld y setliad datganoli fel cam tuag at ddatganoli pellach, tra bod eraill - fel fi - yn ei weld fel cam tuag at annibyniaeth.
Ar ochr arall y ddadl, mae'n debyg gen i bod y rhan fwyaf o'r sawl oedd yn erbyn datganoli yn gwneud hynny am eu bod yn ei weld fel cam cyntaf tuag at lwybr llithrig fyddai yn y diwedd yn arwain at dorri'r Deyrnas Unedig.
Yn fy marn i mae'r rhai ohonom oedd yn gweld datganoli fel cam tuag at annibyniaeth wedi cael ein profi'n gywir - yng Nghymru ac yn yr Alban. Mae'r ddau fudiad cenedlaethol yn llawer, llawer cryfach heddiw nag oeddynt yn 1997, mae'r ymdeimlad o genedligrwydd yn gryfach yn y ddwy wlad, ac mae senedd Cymru o leiaf wedi ennill mwy o bwerau. Hynny yw mae'r tirwedd gwleidyddol wedi ei drawsnewid ers 97 i'r graddau bod y Blaid Lafur - y prif lestair i annibyniaeth y ddwy wlad yn wanach heddiw nag y bu ers degawd cyntaf y ganrif ddiwethaf. Datganoli sy'n gyfrifol am hynny i raddau helaeth.
Wedi dweud hynny 'dwi'n derbyn ensyniad Alwyn nad ydi'r Blaid wedi diffinio ei hamcanion na'i strategaeth yn ddigon clir yn y maes cyfansoddiadol. Mae rhesymeg datganoli yn ein harwain at fwy o ymreolaeth - ond mae'r Blaid wedi methu gosod agenda glir hyd yn hyn. I'r graddau yna o leiaf mae Alwyn a minnau yn gytun.
Yn anffodus yr wyt yn tadogi thesis imi nad ydwyf yn cytuno a hi. Nid ydwyf yn honni nad yw datganoli AM arwain at annibyniaeth.
Fy nadl i yw nad BWRIAD datganoli yw arwain at annibyniaeth.
Nid ydwyf yn ymwybodol o unrhyw ymerodraeth yn y byd sydd wedi dweud wrth wlad daeog yr ydym am gynnig cyfnod o ddatganoli i chi er mwyn i chi ymbaratoi at annibyniaeth.
Yn ddi-os bwriad datganoli cenedlaethol yw ceisio arafu neu rwystro ymgyrchoedd dros annibyniaeth. Yn ddi-os ymateb i Blaid Cymru a'r SNP sydd yn gyfrifol am ddatganoli i'r ddwy wlad. Oni bai am lwyddiannau'r ddwy blaid yn etholiadau cyffredinol San Steffan ers 1974, bydda' datganoli ddim yn bodoli yng ngwledydd Prydain. Bwriad datganoli, yn ôl un o fawrion y Blaid Lafur oedd lladd cenedlaetholdeb y ddwy blaid yn stone dead.
I raddau mae Llafur wedi llwyddo efo datganoli yng Nghymru. Mae Plaid Cymru wedi rhoi'r gorau i fod yn blaid genedlaethol yma.
Uchelgais Plaid Cymru yw cael refferendwm, os yw'r amgylchiadau'n iawn, rhywbryd. Refferendwm bydd yn rhoi un rhan o bump o bwerau presennol Senedd yr Alban inni am genhedlaeth (25 mlynedd, o leiaf).
Mae datganoli wedi "methu" yn yr Alban, oherwydd bod yr SNP wedi bod yn glir ac yn groyw mae eu huchelgais yw Annibyniaeth, dim mwy dim llai. Hyd yn oed os yw'r SNP yn colli refferendwm annibyniaeth 2010, mae eu hymrwymiad i'r achos eisoes wedi sicrhau bod y tair plaid unoliaethol wedi addo rhagor o bwerau datganoledig i'r wlad.
Pan oeddwn yn undebwr llafur, y wers roedd yr undeb yn rhoi oedd os wyt am godiad cyflog o 3% rhaid bygwth streicio am gynnig llai na 10%.
Wrth werthu tŷ mae'r asiant yn dweud os wyt eisio £150K rhaid rhoi'r tŷ ar y farchnad am £200k.
Os wyt, wir yr, yn credu bod angen cyfnod o ddatganoli i godi Cymru i fod yn wlad ffit ar gyfer annibyniaeth, y ffordd gorau i gael y profiad gorau o ddatganoli yw trwy ymgyrchu yn groch am annibyniaeth lwyr!
Os 'dwi'n deall y ddadl yn llawn, un o broblemau Alwyn gyda datganoli ydi ei ganfyddiad mai'r cymhelliad tros gyflwyno datganoli oedd i atal annibyniaeth. 'Dwi ddim yn anghytuno o reidrwydd efo'r sylw - ond 'fedra i ddim gweld bod hynny'n broblem. Ceisiaf egluro.
Mae'n dra phosibl bod rhai o'r bobl oedd o blaid datganoli i Gymru yn ei weld fel mesur i atal ymreolaeth pellach. Yn bersonol 'dwi'n meddwl mai'r hyn a symudodd llawer yn y Blaid Lafur tuag at ddatganoli oedd diymaathdrefedd y mudiadau Llafur yng Nghymru ar Alban tros ddeunaw mlynedd o lywodraeth Doriaidd. Wedi'r cwbl, prin bod y mudiadau cenedlaethol yn y ddwy wlad yn cyrraedd rhyw fath o ben llanw ym 1997 - gweddol wan oedd perfformiad yr SNP a Phlaid Cymru fel ei gilydd.
Serch hynny, yn ddi amau roedd rhai o'r sawl a gefnogodd datganoli yn ei weld fel digwyddiad, chwedl Ron Davies - tra bod eraill yn ei weld fel proses - eto chwedl Ron Davies. Roedd rhai o'r proseswyr yn gweld y setliad datganoli fel cam tuag at ddatganoli pellach, tra bod eraill - fel fi - yn ei weld fel cam tuag at annibyniaeth.
Ar ochr arall y ddadl, mae'n debyg gen i bod y rhan fwyaf o'r sawl oedd yn erbyn datganoli yn gwneud hynny am eu bod yn ei weld fel cam cyntaf tuag at lwybr llithrig fyddai yn y diwedd yn arwain at dorri'r Deyrnas Unedig.
Yn fy marn i mae'r rhai ohonom oedd yn gweld datganoli fel cam tuag at annibyniaeth wedi cael ein profi'n gywir - yng Nghymru ac yn yr Alban. Mae'r ddau fudiad cenedlaethol yn llawer, llawer cryfach heddiw nag oeddynt yn 1997, mae'r ymdeimlad o genedligrwydd yn gryfach yn y ddwy wlad, ac mae senedd Cymru o leiaf wedi ennill mwy o bwerau. Hynny yw mae'r tirwedd gwleidyddol wedi ei drawsnewid ers 97 i'r graddau bod y Blaid Lafur - y prif lestair i annibyniaeth y ddwy wlad yn wanach heddiw nag y bu ers degawd cyntaf y ganrif ddiwethaf. Datganoli sy'n gyfrifol am hynny i raddau helaeth.
Wedi dweud hynny 'dwi'n derbyn ensyniad Alwyn nad ydi'r Blaid wedi diffinio ei hamcanion na'i strategaeth yn ddigon clir yn y maes cyfansoddiadol. Mae rhesymeg datganoli yn ein harwain at fwy o ymreolaeth - ond mae'r Blaid wedi methu gosod agenda glir hyd yn hyn. I'r graddau yna o leiaf mae Alwyn a minnau yn gytun.
Monday, July 28, 2008
Sut i ddod dros y Catch 22 sy'n ei gwneud yn anodd i Gymru ennill ei lle ymhlith cenhedloedd y Byd
Yn yn o'i flogiau diddorol a gwreiddiol (ac opinionated beth bynnag ydi'r gair Cymraeg am hynny) mae mae'r Hen Rech Flin neu Alwyn ap Huw i'r sawl sydd yn ei adnabod yn canmol y cyfraniad hwn ym mlog y Pwllmelyn Tangent.
Mae Alwyn yn hoff o'r cyfraniad oherwydd ei fod yn cytuno efo'r thesis canolog - sef nad yw datganoli am arwain at annibyniaeth. Tra'n derbyn rhan o feirniadaeth Edward ap Sion, (awdur y blog) 'dwi'n weddol argyhoeddiedig mai esblygiad yn y broses ddatganoli ydi'r ffordd fwyaf effeithiol a thebygol i greu amgylchiadau lle gall Cymru ennill annibyniaeth. Ceisiaf egluro pam.
Pan fydd gwlad yn ennill annibyniaeth, bydd yn digwydd mewn un o ddwy ffordd fel rheol. Gall symud i fod yn annibynnol o gyflwr o fod yn ddarostynedig yn syth bin, neu gall ennill annibyniaeth tros amser. Y dull cyntaf ddaeth a rhyddid i rhai o wledydd y cyn ymerodraeth Brydeinig. Yr ail ddull ddaeth a rhyddid i rai eraill - Awstralia, Seland Newydd A Chanada er enghraifft.
Mae'r ail ddull yn fwy cyffredin na fyddai dyn yn meddwl - er i Unol Daleithiau'r America orfod ymladd am eu rhyddid, sefydlu senedd ddatganoledig oedd y ffactor a roddodd y ffocws cenedlaethol a wnaeth y rhyfel gwrth Brydeinig yn bosibl. Hyd yn oed yn achos ein cymydog agosaf - Iwerddon er bod dyn yn meddwl am annibyniaeth yn cael ei ennill mewn cyfnod byr, gwaedlyd, mae'r gwirionedd ychydig yn fwy cymhleth. Er i De'r Iwerddon ennill 'annibyniaeth' o ganlyniad i drafodaethau yn dilyn rhyfel ffyrnig ym 1922, ni sefydlwyd y Weriniaeth hyd dyfodiad llywodraeth rhyng bleidiol y trydydd Dail ar ddeg ym 1948. Hyd yn oed wedi hynny roedd degawdau i fynd rhagddynt cyn i'r bunt Wyddelig gael ei gwahanu oddi wrth yr un Brydeinig.
Ceir sawl dadl pam nad yw'n bosibl i Gymru ennill ei hannibyniaeth mewn un cam - diffyg sefydliadau cenedlaethol, rhaniadau mewnol mewn cymdeithas yng Nghymru, diffyg ymdeimlad sifil Cymreig, diffyg cyfundrefn gyfreithiol annibynnol, ansawdd isel y gwasanaeth sifil yng Nghymru ac ati.
A bod yn onest, 'dwi ddim yn meddwl bod rhyw arwyddocad mawr i'r uchod. Pe bai'r sefyllfa'n codi byddai pethau'n addasu i gyfarfod a gofynion y sefyllfa newydd - felly mae pethau'n gweithio.
Serch hynny mae problem mwy arwyddocaol - ac un ariannol ydi honno. Oddi tan y drefn bresennol mae Cymru'n tan berfformio'n economaidd yn gyson - wel yn ddi eithriad. O ganlyniad i hyn, ac o ganlyniad i fformiwla Barnett mae gwariant cyhoeddus yn gymharol uchel yng Nghymru. Rhestraf gwariant cyhoeddus y pen o'r boblogaeth isod:
* Lloegr £7,121
* Yr Alban £8,623
* Cymru £8,139
* Gogledd Iwerddon £9,385
Mewn geiriau eraill mae mil mwy yn cael ei wario y pen yng Nghymru nag yn Lloegr - dyna sut y gallwn dalu am glwbiau brecwast i ysgolion, teithiau bws am ddim i bensiynwyr, presgripsiwns rhad ac am ddim ac ati - pethau nad ydynt ar gael yn Lloegr. Byddai newid mawr yn statws cyfansoddiadol Cymru yn arwain at ddiddymu'r gwariant cyhoeddus ychwanegol - colli gwasanaethau, colli swyddi cyhoeddus - rhywbeth a fyddai yn ei dro yn arwain at fwy o dlodi.
Yn arwynebol o leiaf mae'r rhesymau tros dlodi cymharol y rhan fwyaf o Gymru yn amrywiol ac yn gymhleth - ond mae'r rheswm gwaelodol ym marn awdur y blog hwn yn gwbl syml - y ffaith bod y penderfyniadau mawr economaidd yn cael eu gwneud y tu allan i'r wlad gan gynrychiolwyr trigolion gwlad arall.
O ganlyniad mae ein cyfraddau llog ni - gwlad sydd heb ddatblygu'n economaidd - yn union yr un peth a rhai De Ddwyrain Lloegr - rhanbarth sy'n hynod ddatblygiedig. Mae ein trethi corfforiaethol ni - gwlad sydd ymhell o ganolfanau poblogaeth a marchnadoedd - yn union yr un peth a'r rhanbarthau sy'n cynnal y marchnadoedd hynny.
Mae gen i frith gof i Guto Bebb ddweud wrthyf yn ystod rhyw ddadl neu'i gilydd ar faes e ei bod yn anghyfrifol hyd yn oed i feddwl (ia meddwl) am annibyniaeth oherwydd y rheswm hwn. Gellid disgwyl yr un math o beth gan y pleidiau unoliaethol petai'r mater byth yn mynd i refferendwm:
Pa ysgolion ydych am gael?
Pa ysbytai ydych am gau?
Pa wasanaethau ydych am eu torri?
Pa swyddi ydych am eu dileu?
Neu i'w roi mewn ffordd arall byddai cael Ia fel ateb mewn refferendwm ar annibyniaeth yn ymylu ar fod yn amhosibl.
I edrych ar y peth mewn ffordd arall mae Cymru'n wynebu amgylchiadau Catch 22 chwedl y Sais (neu'n hytrach yr Americanwr). Mae Cymru'n tan berfformio oherwydd ei bod yn rhan o'r DU, ac o ganlyniad mae Cymru'n elwa yn nhermau gwariant cyhoeddus. Byddai gadael y DU yn golygu llai o wariant cyhoeddus ac o ganlyniad mwy o dlodi.
Mae ffordd allan o pob Catch 22 wrth gwrs, ac mae ffordd allan o hon - ond nid galw am annibyniaeth rwan hyn ydi'r ffordd hwnnw.
Mae honiadau ar y We, ac yn y cyfryngau prif ffrwd erbyn hyn bod David Cameron ac Alex Salmond wedi dod i gytundeb - bod yr SNP yn gollwng eu galwad am annibyniaeth llwyr am y tro, ond bod plaid David yn caniatau i'r Alban gael ymreolaeth llawn tros pob mater ag eithrio materion rhyngwladol a milwrol. Yn hanfodol - yn ganolog - byddai gan lywodraeth yr Alban reolaeth tros faterion ariannol gan gynnwys trethiant.
'Rwan 'dwi ddim yn gwybod os ydi'r uchod yn wir - ac mae'n rhaid cyfaddef bod y Catch 22 yn llai amlwg na'r un yng Nghymru - mae refeniw olew Mor y Gogledd yn cymhlethu'r ddadl. Ond byddai targed tymor byr / canolig o ennill rheolaeth tros faterion ariannol / trethianol yn gwneud synnwyr llwyr yng nghyd destun Cymru.
Byddai lleihau'r raddfa trethiant - yn arbennig felly trethiant corfforiaethol yn rhoi'r cyfle i Gymru gau - a dileu'r gwahaniaeth cyfoeth rhwngom ni a Lloegr. Roedd dilyn y math yma o drywydd wrth wraidd y trawsnewidiad llwyr yn economi Gweriniaeth Iwerddon yn ystod y degawd a hanner diwethaf.
Petai Cymru mor gyfoethog - neu'n fwy cyfoethog na Lloegr, ni fyddai yna fawr o ddadl yn erbyn annibyniaeth llawn ar ol - byddai'n dilyn yn naturiol, a byddai'n dilyn yn gyflym.
Fel y dywedais ar gychwyn y llith hwn 'dwi'n derbyn rhan o feirniadaeth Pwllmelyn Tangent - sef nad yw'r Blaid gyda strategaeth i wireddu annibyniaeth, na hyd yn oed ymreolaeth.
Dylai'r Blaid ddadlau - a dadlau hyd at syrffed y dylai Cymru fod yn gyfrifol am ei economi a'i materion trethianol ac ariannol ei hun. Bydd pob peth arall yn dilyn o hynny.
Mae Alwyn yn hoff o'r cyfraniad oherwydd ei fod yn cytuno efo'r thesis canolog - sef nad yw datganoli am arwain at annibyniaeth. Tra'n derbyn rhan o feirniadaeth Edward ap Sion, (awdur y blog) 'dwi'n weddol argyhoeddiedig mai esblygiad yn y broses ddatganoli ydi'r ffordd fwyaf effeithiol a thebygol i greu amgylchiadau lle gall Cymru ennill annibyniaeth. Ceisiaf egluro pam.
Pan fydd gwlad yn ennill annibyniaeth, bydd yn digwydd mewn un o ddwy ffordd fel rheol. Gall symud i fod yn annibynnol o gyflwr o fod yn ddarostynedig yn syth bin, neu gall ennill annibyniaeth tros amser. Y dull cyntaf ddaeth a rhyddid i rhai o wledydd y cyn ymerodraeth Brydeinig. Yr ail ddull ddaeth a rhyddid i rai eraill - Awstralia, Seland Newydd A Chanada er enghraifft.
Mae'r ail ddull yn fwy cyffredin na fyddai dyn yn meddwl - er i Unol Daleithiau'r America orfod ymladd am eu rhyddid, sefydlu senedd ddatganoledig oedd y ffactor a roddodd y ffocws cenedlaethol a wnaeth y rhyfel gwrth Brydeinig yn bosibl. Hyd yn oed yn achos ein cymydog agosaf - Iwerddon er bod dyn yn meddwl am annibyniaeth yn cael ei ennill mewn cyfnod byr, gwaedlyd, mae'r gwirionedd ychydig yn fwy cymhleth. Er i De'r Iwerddon ennill 'annibyniaeth' o ganlyniad i drafodaethau yn dilyn rhyfel ffyrnig ym 1922, ni sefydlwyd y Weriniaeth hyd dyfodiad llywodraeth rhyng bleidiol y trydydd Dail ar ddeg ym 1948. Hyd yn oed wedi hynny roedd degawdau i fynd rhagddynt cyn i'r bunt Wyddelig gael ei gwahanu oddi wrth yr un Brydeinig.
Ceir sawl dadl pam nad yw'n bosibl i Gymru ennill ei hannibyniaeth mewn un cam - diffyg sefydliadau cenedlaethol, rhaniadau mewnol mewn cymdeithas yng Nghymru, diffyg ymdeimlad sifil Cymreig, diffyg cyfundrefn gyfreithiol annibynnol, ansawdd isel y gwasanaeth sifil yng Nghymru ac ati.
A bod yn onest, 'dwi ddim yn meddwl bod rhyw arwyddocad mawr i'r uchod. Pe bai'r sefyllfa'n codi byddai pethau'n addasu i gyfarfod a gofynion y sefyllfa newydd - felly mae pethau'n gweithio.
Serch hynny mae problem mwy arwyddocaol - ac un ariannol ydi honno. Oddi tan y drefn bresennol mae Cymru'n tan berfformio'n economaidd yn gyson - wel yn ddi eithriad. O ganlyniad i hyn, ac o ganlyniad i fformiwla Barnett mae gwariant cyhoeddus yn gymharol uchel yng Nghymru. Rhestraf gwariant cyhoeddus y pen o'r boblogaeth isod:
* Lloegr £7,121
* Yr Alban £8,623
* Cymru £8,139
* Gogledd Iwerddon £9,385
Mewn geiriau eraill mae mil mwy yn cael ei wario y pen yng Nghymru nag yn Lloegr - dyna sut y gallwn dalu am glwbiau brecwast i ysgolion, teithiau bws am ddim i bensiynwyr, presgripsiwns rhad ac am ddim ac ati - pethau nad ydynt ar gael yn Lloegr. Byddai newid mawr yn statws cyfansoddiadol Cymru yn arwain at ddiddymu'r gwariant cyhoeddus ychwanegol - colli gwasanaethau, colli swyddi cyhoeddus - rhywbeth a fyddai yn ei dro yn arwain at fwy o dlodi.
Yn arwynebol o leiaf mae'r rhesymau tros dlodi cymharol y rhan fwyaf o Gymru yn amrywiol ac yn gymhleth - ond mae'r rheswm gwaelodol ym marn awdur y blog hwn yn gwbl syml - y ffaith bod y penderfyniadau mawr economaidd yn cael eu gwneud y tu allan i'r wlad gan gynrychiolwyr trigolion gwlad arall.
O ganlyniad mae ein cyfraddau llog ni - gwlad sydd heb ddatblygu'n economaidd - yn union yr un peth a rhai De Ddwyrain Lloegr - rhanbarth sy'n hynod ddatblygiedig. Mae ein trethi corfforiaethol ni - gwlad sydd ymhell o ganolfanau poblogaeth a marchnadoedd - yn union yr un peth a'r rhanbarthau sy'n cynnal y marchnadoedd hynny.
Mae gen i frith gof i Guto Bebb ddweud wrthyf yn ystod rhyw ddadl neu'i gilydd ar faes e ei bod yn anghyfrifol hyd yn oed i feddwl (ia meddwl) am annibyniaeth oherwydd y rheswm hwn. Gellid disgwyl yr un math o beth gan y pleidiau unoliaethol petai'r mater byth yn mynd i refferendwm:
Pa ysgolion ydych am gael?
Pa ysbytai ydych am gau?
Pa wasanaethau ydych am eu torri?
Pa swyddi ydych am eu dileu?
Neu i'w roi mewn ffordd arall byddai cael Ia fel ateb mewn refferendwm ar annibyniaeth yn ymylu ar fod yn amhosibl.
I edrych ar y peth mewn ffordd arall mae Cymru'n wynebu amgylchiadau Catch 22 chwedl y Sais (neu'n hytrach yr Americanwr). Mae Cymru'n tan berfformio oherwydd ei bod yn rhan o'r DU, ac o ganlyniad mae Cymru'n elwa yn nhermau gwariant cyhoeddus. Byddai gadael y DU yn golygu llai o wariant cyhoeddus ac o ganlyniad mwy o dlodi.
Mae ffordd allan o pob Catch 22 wrth gwrs, ac mae ffordd allan o hon - ond nid galw am annibyniaeth rwan hyn ydi'r ffordd hwnnw.
Mae honiadau ar y We, ac yn y cyfryngau prif ffrwd erbyn hyn bod David Cameron ac Alex Salmond wedi dod i gytundeb - bod yr SNP yn gollwng eu galwad am annibyniaeth llwyr am y tro, ond bod plaid David yn caniatau i'r Alban gael ymreolaeth llawn tros pob mater ag eithrio materion rhyngwladol a milwrol. Yn hanfodol - yn ganolog - byddai gan lywodraeth yr Alban reolaeth tros faterion ariannol gan gynnwys trethiant.
'Rwan 'dwi ddim yn gwybod os ydi'r uchod yn wir - ac mae'n rhaid cyfaddef bod y Catch 22 yn llai amlwg na'r un yng Nghymru - mae refeniw olew Mor y Gogledd yn cymhlethu'r ddadl. Ond byddai targed tymor byr / canolig o ennill rheolaeth tros faterion ariannol / trethianol yn gwneud synnwyr llwyr yng nghyd destun Cymru.
Byddai lleihau'r raddfa trethiant - yn arbennig felly trethiant corfforiaethol yn rhoi'r cyfle i Gymru gau - a dileu'r gwahaniaeth cyfoeth rhwngom ni a Lloegr. Roedd dilyn y math yma o drywydd wrth wraidd y trawsnewidiad llwyr yn economi Gweriniaeth Iwerddon yn ystod y degawd a hanner diwethaf.
Petai Cymru mor gyfoethog - neu'n fwy cyfoethog na Lloegr, ni fyddai yna fawr o ddadl yn erbyn annibyniaeth llawn ar ol - byddai'n dilyn yn naturiol, a byddai'n dilyn yn gyflym.
Fel y dywedais ar gychwyn y llith hwn 'dwi'n derbyn rhan o feirniadaeth Pwllmelyn Tangent - sef nad yw'r Blaid gyda strategaeth i wireddu annibyniaeth, na hyd yn oed ymreolaeth.
Dylai'r Blaid ddadlau - a dadlau hyd at syrffed y dylai Cymru fod yn gyfrifol am ei economi a'i materion trethianol ac ariannol ei hun. Bydd pob peth arall yn dilyn o hynny.
Saturday, July 26, 2008
Pam bod yr SNP yn llwyddo i'r fath raddau?
Mae'r SNP yn hynod boblogaidd ar hyn o bryd - mae mwy na chanlyniad is etholiad Glasgow East yn a'r ffaith eu bod mewn llywodraeth leafrifol i awgrymu hynny. Mae'r polau piniwn yn cadarnhau'r canfyddiad, gyda'r SNP ymhell ar y blaen ar lefel Holyrood, ac ar y blaen hefyd ar lefel San Steffan.
Byddwn yn dadlau bod pum piler i'r poblogrwydd hwn.
(1) Llwyddiant (ac felly poblogrwydd) llywodraeth leiafrifol yr SNP yn Holyrood.
(2) Methiant, (ac felly amhoblogrwydd) llywodraeth Llafur yn San Steffan.
(3) Y tirwedd gwleidyddol newydd sydd wedi ei greu yn yr Alban yn sgil datganoli - tiredd sydd wedi caniatau i'r ddadl tros fwy o ddatganoli ac yn wir annibyniaeth gymryd canol y llwyfan gwleidyddol.
(4) Ansawdd uchel arweinyddiaeth yr SNP.
(5) Gwendidau trefniadol y pleidiau Prydeinig - yn arbennig felly Llafur.
Er ein bod yn gymharol boblogaidd ar hyn o bryd, gallai'r pum piler yma fod yn sail i boblogrwydd tebyg i'r Blaid - ond dydyn nhw i gyd ddim cweit yn eu lle eto.
Mwy maes o law.
Thursday, July 24, 2008
Canlyniad yr is etholiad pwysig
Ahem - is etholiad Cyngor Tref Caernarfon, Ward Menai dwi'n feddwl wrth gwrs:
Alun Roberts (Plaid) 485
Mair Williams (Annibynnol) 184
Alun Roberts (Plaid) 485
Mair Williams (Annibynnol) 184
Y Blaid Geidwadol i fwyta'r UUP?
Ymddengys bod y Blaid Geidwadol yn bwriadu cydweithredu efo'r UUP - un o bleidiau Gogledd Iwerddon. Y bwriad mae'n debyg ydi creu un blaid yn y pen draw gyda'r UUP yn diflannu a'r Ceidwadwyr yn cymryd eu lle yng Ngogledd Iwerddon.
Mae trefniant o'r fath yn gwneud synwyr i'r UUP, ac mae'n ail godi hen gyfeillgarwch gwleidyddol. Y Conservative & Unionist Party oedd enw swyddogol y Toriaid hyd yn gymharol ddiweddar. Tros yr ychydig flynyddoedd diwethaf mae'r UUP wedi cwympo o fod yn brif blaid y dalaith i fod yn bedwerydd o ran pleidlais yn etholiadau Cynulliad 2007. Un aelod seneddol sydd ganddi bellach - yn draddodiadol aelodau o'r UUP oedd y mwyafrif o ddigon o aelodau seneddol y dalaith. Nid yw'n ormod i ddweud bod yr UUP yn wynebu cael eu difa'n etholiadol petai patrymau diweddar yn parhau i ddilyn yr un cwrs. Plaid Doriaidd Prydain ydi eu hachubiaeth.
Arch elynion yr UUP ydi'r DUP - nid y pleidiau cenedlatholgar - a nhw sydd bellach yn dominyddu ochr unoliaethol gwleidyddiaeth y Gogledd. Maent yn gwahanol i'r UUP mewn sawl ffordd - dosbarth gweithiol ydi'r rhan fwyaf o'u cefnogwyr, mae ganddynt adain grefyddol gryf a nid oes ganddynt lawer o ddiddordeb yng ngwleidyddiaeth gweddill y DU. Er eu bod yn blaid unoliaethol yn swyddogol, maent ar un wedd yn genedlaetholwyr Gogledd Iwerddon mwy nag ydynt yn unoliaethwyr. Yn y gorffennol roedd gan yr UUP adain gref oedd yn credu mewn intigreiddio'n llawn efo'r DU. Polisi'r Blaid Geidwadol ydi cefnogi datganoli yn y Gogledd - ond maent yn sicr o fod a'u golygon mwy at Lundain nag ydi'r UUP.
Gall y trefniant newydd fod yn arwyddocaol. Mae'n hawdd rhagweld tri dewis i etholwyr Gogledd Iwerddon - (a) Pleidiau Cenedlaetholgar sydd eisiau intigreiddio efo'r De. (b) Plaid sydd yn gryf o blaid datganoli. (c) Plaid sydd yn gweld y Gogledd mewn cyd destun Prydain gyfan - ac a fydd o bosibl yn datblygu i fod o blaid intigreiddio efo gweddill y DU. Mewn rhyw ffordd bydd gwleidyddiaeth y Gogledd yn mynd yn fwy tebyg i wleidyiaeth yr Alban - gyda ffrwd sy'n amheus o ddatganoli, ffrwd sydd yn gefnogol i annibyniaeth, a ffrwd sy'n gefnogol i ddatganoli.
Gall yr hollt posibl yma mewn gwleidyddiaeth unoliaethol fod yn arwyddocaol. Tros y deg neu bymtheg mlynedd nesaf bydd y pleidiau unoliaethol yn colli eu mwyafrif etholiadol oherwydd newidiadau mawr sydd ar droed yn nemograffeg y Gogledd. 'Dydi hollt sylfaenol deallusol a gwleidyddol yn y garfan unoliaethol ddim am fod o gymorth i'r achos unoliaethol mewn cyfnod sydd am fod yn anodd iawn iddynt beth bynnag.
Mae trefniant o'r fath yn gwneud synwyr i'r UUP, ac mae'n ail godi hen gyfeillgarwch gwleidyddol. Y Conservative & Unionist Party oedd enw swyddogol y Toriaid hyd yn gymharol ddiweddar. Tros yr ychydig flynyddoedd diwethaf mae'r UUP wedi cwympo o fod yn brif blaid y dalaith i fod yn bedwerydd o ran pleidlais yn etholiadau Cynulliad 2007. Un aelod seneddol sydd ganddi bellach - yn draddodiadol aelodau o'r UUP oedd y mwyafrif o ddigon o aelodau seneddol y dalaith. Nid yw'n ormod i ddweud bod yr UUP yn wynebu cael eu difa'n etholiadol petai patrymau diweddar yn parhau i ddilyn yr un cwrs. Plaid Doriaidd Prydain ydi eu hachubiaeth.
Arch elynion yr UUP ydi'r DUP - nid y pleidiau cenedlatholgar - a nhw sydd bellach yn dominyddu ochr unoliaethol gwleidyddiaeth y Gogledd. Maent yn gwahanol i'r UUP mewn sawl ffordd - dosbarth gweithiol ydi'r rhan fwyaf o'u cefnogwyr, mae ganddynt adain grefyddol gryf a nid oes ganddynt lawer o ddiddordeb yng ngwleidyddiaeth gweddill y DU. Er eu bod yn blaid unoliaethol yn swyddogol, maent ar un wedd yn genedlaetholwyr Gogledd Iwerddon mwy nag ydynt yn unoliaethwyr. Yn y gorffennol roedd gan yr UUP adain gref oedd yn credu mewn intigreiddio'n llawn efo'r DU. Polisi'r Blaid Geidwadol ydi cefnogi datganoli yn y Gogledd - ond maent yn sicr o fod a'u golygon mwy at Lundain nag ydi'r UUP.
Gall y trefniant newydd fod yn arwyddocaol. Mae'n hawdd rhagweld tri dewis i etholwyr Gogledd Iwerddon - (a) Pleidiau Cenedlaetholgar sydd eisiau intigreiddio efo'r De. (b) Plaid sydd yn gryf o blaid datganoli. (c) Plaid sydd yn gweld y Gogledd mewn cyd destun Prydain gyfan - ac a fydd o bosibl yn datblygu i fod o blaid intigreiddio efo gweddill y DU. Mewn rhyw ffordd bydd gwleidyddiaeth y Gogledd yn mynd yn fwy tebyg i wleidyiaeth yr Alban - gyda ffrwd sy'n amheus o ddatganoli, ffrwd sydd yn gefnogol i annibyniaeth, a ffrwd sy'n gefnogol i ddatganoli.
Gall yr hollt posibl yma mewn gwleidyddiaeth unoliaethol fod yn arwyddocaol. Tros y deg neu bymtheg mlynedd nesaf bydd y pleidiau unoliaethol yn colli eu mwyafrif etholiadol oherwydd newidiadau mawr sydd ar droed yn nemograffeg y Gogledd. 'Dydi hollt sylfaenol deallusol a gwleidyddol yn y garfan unoliaethol ddim am fod o gymorth i'r achos unoliaethol mewn cyfnod sydd am fod yn anodd iawn iddynt beth bynnag.
Tuesday, July 22, 2008
Is etholiad Cyngor Tref Caernarfon, ward Menai
Ddydd Iau - yr un diwrnod ag is etholiad seneddol Glasgow East, bydd is etholiad arall ychydig fwy lleol i mi beth bynnag - un am sedd ar Gyngor Tref Caernarfon.
Mae is etholiad Glasgow East yn un gwirioneddol arwyddocaol wrth gwrs - pe byddai Llafur yn colli, gallai arwain yn hawdd at ddiwedd gyrfa wleidyddol Gordon Brown. Hwyrach fy mod yn blwyfol, ond mae'r etholiad Menai o lawer mwy o ddiddordeb i mi. Os bydd Alun Roberts, ymgeisydd y Blaid yn curo yr annibynwraig Mair Williams yna bydd gan y Blaid wyth o'r ddwy sedd ar bymtheg ar y cyngor tref. Mae gan y Blaid dair o bump sedd Cyngor Sir y dref hefyd.
Hyd y gwn i dyma fyddai'r sefyllfa cryfaf i'r Blaid yn hanes gwleidyddiaeth tref Caernarfon erioed. Rydym wedi dod ymhell ers y noson etholiad cyffredinol 1997 pan gafodd bocsus etholiad cyffredinol y dref eu gwagio ar fyrddau'r Ganolfan Hamdden a dangos bod Llafur gyda mwyafrif. Roedd cyfnod byr lle'r oedd yn edrych bod Llafur wedi cipio etholaeth Caernarfon - ond wedyn daeth bocsus Nefyn, Trefor, Pwllheli, Aberdaron a gweddill y gorllewin i mewn gyda'r mwyafrifoedd anferth arferol i'r Blaid a daeth diwedd disymwth ar unrhyw ragdybiaeth o fuddugoliaeth i Lafur.
Bellach mae'r rhod wedi troi - yn y dwyrain trefol, ac nid yn y gorllewin gwledig mae cryfder etholiadol y Blaid yng Ngwynedd. Gall pethau newid yn llwyr tros ddegawd mewn gwleidyddiaeth etholiadol.
Mae is etholiad Glasgow East yn un gwirioneddol arwyddocaol wrth gwrs - pe byddai Llafur yn colli, gallai arwain yn hawdd at ddiwedd gyrfa wleidyddol Gordon Brown. Hwyrach fy mod yn blwyfol, ond mae'r etholiad Menai o lawer mwy o ddiddordeb i mi. Os bydd Alun Roberts, ymgeisydd y Blaid yn curo yr annibynwraig Mair Williams yna bydd gan y Blaid wyth o'r ddwy sedd ar bymtheg ar y cyngor tref. Mae gan y Blaid dair o bump sedd Cyngor Sir y dref hefyd.
Hyd y gwn i dyma fyddai'r sefyllfa cryfaf i'r Blaid yn hanes gwleidyddiaeth tref Caernarfon erioed. Rydym wedi dod ymhell ers y noson etholiad cyffredinol 1997 pan gafodd bocsus etholiad cyffredinol y dref eu gwagio ar fyrddau'r Ganolfan Hamdden a dangos bod Llafur gyda mwyafrif. Roedd cyfnod byr lle'r oedd yn edrych bod Llafur wedi cipio etholaeth Caernarfon - ond wedyn daeth bocsus Nefyn, Trefor, Pwllheli, Aberdaron a gweddill y gorllewin i mewn gyda'r mwyafrifoedd anferth arferol i'r Blaid a daeth diwedd disymwth ar unrhyw ragdybiaeth o fuddugoliaeth i Lafur.
Bellach mae'r rhod wedi troi - yn y dwyrain trefol, ac nid yn y gorllewin gwledig mae cryfder etholiadol y Blaid yng Ngwynedd. Gall pethau newid yn llwyr tros ddegawd mewn gwleidyddiaeth etholiadol.
Monday, July 21, 2008
Bil ffon Ieuan Wyn
Deallaf y bydd datganiad ynglyn ag olynydd i Rhodri Glyn yn cael ei wneud fory.
Deallaf hefyd bod perygl y bydd hyd yn oed Ieuan wyn yn cael trafferth i dalu ei fil ffon nesaf - mae wedi bod yn ffonio'r Eidal sawl gwaith am gyfnodau maith.
Mae Alun Ffred ar ei wyliau yn y wlad honno ar hyn o bryd.
Deallaf hefyd bod perygl y bydd hyd yn oed Ieuan wyn yn cael trafferth i dalu ei fil ffon nesaf - mae wedi bod yn ffonio'r Eidal sawl gwaith am gyfnodau maith.
Mae Alun Ffred ar ei wyliau yn y wlad honno ar hyn o bryd.
6 rheswm pam y dylid rhoi joban Rhodri Glyn i Ffred
Go brin bod Ieuan Wyn yn darllen blogmenai, ond dyma drio dwyn perswad arno beth bynnag.
(1) Mae Ffred yn siarad Cymraeg. Dydi hi ddim yn bosibl i'r Blaid roi hon i rhywun di Gymraeg.
(2) Mae cefndir cyflogaeth Ffred yn agos at fod yn berffaith ar gyfer y swydd.
(3) Dydi Ffred ddim yn 'smygu.
(4) Ffred ydi'r cyntaf ac nid y diwethaf i fynd adref yn ystod sesiwn ddiota.
(5) Mae Ffred wedi rhedeg corff mawr cyhoeddys yn llwyddianus - Cyngor Gwynedd yn ystod y dyddiau pell yn ol pan oedd y corff hwnnw yn weddol boblogaidd.
(6) Mae gan Ffred y lefelau priodol o siniciaeth (hy uchel iawn) i sicrhau ei fod yn gallu cael rhyw fath o berthynas gyfartal gyda'i weision sifil.
(1) Mae Ffred yn siarad Cymraeg. Dydi hi ddim yn bosibl i'r Blaid roi hon i rhywun di Gymraeg.
(2) Mae cefndir cyflogaeth Ffred yn agos at fod yn berffaith ar gyfer y swydd.
(3) Dydi Ffred ddim yn 'smygu.
(4) Ffred ydi'r cyntaf ac nid y diwethaf i fynd adref yn ystod sesiwn ddiota.
(5) Mae Ffred wedi rhedeg corff mawr cyhoeddys yn llwyddianus - Cyngor Gwynedd yn ystod y dyddiau pell yn ol pan oedd y corff hwnnw yn weddol boblogaidd.
(6) Mae gan Ffred y lefelau priodol o siniciaeth (hy uchel iawn) i sicrhau ei fod yn gallu cael rhyw fath o berthynas gyfartal gyda'i weision sifil.
Sunday, July 20, 2008
Defnydd da o arian cyhoeddus?
Yn ol y Mail on Sunday llwyddodd gwraig y cyn Brif Weinidog, Tony Blair i ddwyn perswad ar Wasanaeth Moduro'r Llywodraeth i ganiatau iddi barhau i ddefnyddio ei char swyddogol a'i gyrrwr am saith mis wedi i'w gwr beidio a bod yn Brif Weinidog. Mae Mrs Blair yn ddynas hynod o gyfoethog wrth gwrs. Ymddengys i hyn oll gostio £25,000 i'r coffrau cyhoeddus.
Pan wariodd Hywel Williams gyfanswm o £8,930 o bres y cyhoedd yn amhriodol ar hysbyseb yn ystod etholiadau'r Cynulliad y llynedd roedd llawer o wleidyddion Llafur yn uchel iawn eu cloch - Wayne David, Paul Flynn, Alun Davies etc, etc. Er enghraifft roedd yr ymgeisydd Llafur yn Arfon, Martin Eaglestone wedi ypsetio'n ofnadwy.
Gellir bron iawn a theimlo ei boen wrth iddo alaru'r ffasiwn wastraff o arian cyhoeddus yn ei flog -
The nationalists are running scared in Arfon. They know as well as I do that reaction on the doorstep in the area has been extremely positive towards Welsh Labour. "People here want an Assembly Government run by Rhodri Morgan's Welsh Labour, not by Plaid Cymru and the Tories. They do not want Tory Ministers back in charge of the NHS, jobs and schools. "This is a desperate move from Plaid Cymru, terrified of a slump in the polls on May 3. This is a clear misuse of public funds, using taxpayers' money to promote the politics of Plaid Cymru.
Gyda chryn drafferth 'dwi'n osgoi'r demtasiwn i aros efo'r cam ddarllen erchyll ond gogleisiol o'r sefyllfa wleidyddol yn Arfon ar y pryd. Tra'n derbyn nad ydi'r sefyllfaoedd yn union yr un peth byddai'n ddifyr gwybod beth ydi barn Mr Eaglestone, ac o ran hynny Mr Flynn, Mr Davies a Mr David ac ati, ynglyn a'r y trefniant bach hwylys y llwyddodd Mrs Blair i'w darro efo'r awdurdodau.
Pan wariodd Hywel Williams gyfanswm o £8,930 o bres y cyhoedd yn amhriodol ar hysbyseb yn ystod etholiadau'r Cynulliad y llynedd roedd llawer o wleidyddion Llafur yn uchel iawn eu cloch - Wayne David, Paul Flynn, Alun Davies etc, etc. Er enghraifft roedd yr ymgeisydd Llafur yn Arfon, Martin Eaglestone wedi ypsetio'n ofnadwy.
Gellir bron iawn a theimlo ei boen wrth iddo alaru'r ffasiwn wastraff o arian cyhoeddus yn ei flog -
The nationalists are running scared in Arfon. They know as well as I do that reaction on the doorstep in the area has been extremely positive towards Welsh Labour. "People here want an Assembly Government run by Rhodri Morgan's Welsh Labour, not by Plaid Cymru and the Tories. They do not want Tory Ministers back in charge of the NHS, jobs and schools. "This is a desperate move from Plaid Cymru, terrified of a slump in the polls on May 3. This is a clear misuse of public funds, using taxpayers' money to promote the politics of Plaid Cymru.
Gyda chryn drafferth 'dwi'n osgoi'r demtasiwn i aros efo'r cam ddarllen erchyll ond gogleisiol o'r sefyllfa wleidyddol yn Arfon ar y pryd. Tra'n derbyn nad ydi'r sefyllfaoedd yn union yr un peth byddai'n ddifyr gwybod beth ydi barn Mr Eaglestone, ac o ran hynny Mr Flynn, Mr Davies a Mr David ac ati, ynglyn a'r y trefniant bach hwylys y llwyddodd Mrs Blair i'w darro efo'r awdurdodau.
Glasgow East a chrefydd - y gwir sefyllfa
Bu cryn dipyn o drafodaeth yn y wasg ac ar y We am effaith tebygol yr hollt gwleidyddol ar ganlyniad is etholiad Glasgow East ddydd Iau. Mae'r erthygl eithaf treiddgar hon yn Sunday Independent heddiw yn eithaf nodweddiadol. Mae'r erthygl yn llygaid ei lle bod perthynas agos rhwng patrymau pleidleisio a chefndir crefyddol yn y rhan yma o'r Alban - ac mae'n briodol ystyried hyn oll wrth geisio darogan canlyniad yr etholiad.
Ond ceir camgymeriad eithaf sylfaenol yn yr erthygl, fodd bynnag - mae'n disgrifio Glasgow East fel Catholic constituency. Mae'r Sunday Times a'r Guardian wedi disgrifio'r lle fel overwhelmingly Catholic constituency tros yr wythnosau diwethaf.
'Rwan, etholaeth San Steffan newydd ydi Glasgow East - mae'n cwmpasu tua un etholaeth a hanner yn senedd Holyrood, sef Glasgow Baillieston a rhan o Glasgow Shettleston
Yn ol cyfrifiad 2001 y canran o Babyddion yn Shettleston oedd 34.6%, a'r ganran yn Baillieston oedd 32.8%. Mae 32.5% o'r boblogaeth yn Brotestanaidd yn Shettleston a 40.6% yn Baillieston. Mewn geiriau eraill mae'r hollt yn weddol gyfartal, gydag efallai mwyafrif bach o Brotestaniaid. Mae'r ganran o Babyddion yn uchel - yr uchaf yn yr Alban mae'n debyg - ond nid yw'n fwyafrif.
Mae'n gymharol hawdd deall pam bod y camgymeriad yn cael ei wneud. Cysylltir yr etholaeth gyda Glasgow Celtic ac mae rhannau o'r etholaeth gydag awyrgylch iddynt sy'n ddigon tebyg i ardaloedd dosbarth gweithiol Pabyddol Belfast. Ond y gwir amdani ydi nad Glasgow ydi Belfast. Yno mae'r Pabyddion bellach mewn mwyafrif, ac mae'r boblogaeth wedi ei segrigeiddio bron yn llwyr, gyda llawer o strydoedd a chymdogaethau yn 100% Pabyddol neu Brotestanaidd. 'Dydi Glasgow heb ei rannu yn y ffordd yma - ac nid yw wedi ei rannu felly ers cryn amser.
Mae'n ddisgwyladwy i bapurau tabloid symleiddio pethau er mwyn creu stori syml, ond mae'n siomedig nad ydi'r Guardian, Indie a'r Sunday Times yn trafferthu gwneud eu gwaith ymchwil. Yn yr oes sydd ohoni clic neu ddau ar gyfrifiadur mae'n ei gymryd i wirio pethau.
Ond ceir camgymeriad eithaf sylfaenol yn yr erthygl, fodd bynnag - mae'n disgrifio Glasgow East fel Catholic constituency. Mae'r Sunday Times a'r Guardian wedi disgrifio'r lle fel overwhelmingly Catholic constituency tros yr wythnosau diwethaf.
'Rwan, etholaeth San Steffan newydd ydi Glasgow East - mae'n cwmpasu tua un etholaeth a hanner yn senedd Holyrood, sef Glasgow Baillieston a rhan o Glasgow Shettleston
Yn ol cyfrifiad 2001 y canran o Babyddion yn Shettleston oedd 34.6%, a'r ganran yn Baillieston oedd 32.8%. Mae 32.5% o'r boblogaeth yn Brotestanaidd yn Shettleston a 40.6% yn Baillieston. Mewn geiriau eraill mae'r hollt yn weddol gyfartal, gydag efallai mwyafrif bach o Brotestaniaid. Mae'r ganran o Babyddion yn uchel - yr uchaf yn yr Alban mae'n debyg - ond nid yw'n fwyafrif.
Mae'n gymharol hawdd deall pam bod y camgymeriad yn cael ei wneud. Cysylltir yr etholaeth gyda Glasgow Celtic ac mae rhannau o'r etholaeth gydag awyrgylch iddynt sy'n ddigon tebyg i ardaloedd dosbarth gweithiol Pabyddol Belfast. Ond y gwir amdani ydi nad Glasgow ydi Belfast. Yno mae'r Pabyddion bellach mewn mwyafrif, ac mae'r boblogaeth wedi ei segrigeiddio bron yn llwyr, gyda llawer o strydoedd a chymdogaethau yn 100% Pabyddol neu Brotestanaidd. 'Dydi Glasgow heb ei rannu yn y ffordd yma - ac nid yw wedi ei rannu felly ers cryn amser.
Mae'n ddisgwyladwy i bapurau tabloid symleiddio pethau er mwyn creu stori syml, ond mae'n siomedig nad ydi'r Guardian, Indie a'r Sunday Times yn trafferthu gwneud eu gwaith ymchwil. Yn yr oes sydd ohoni clic neu ddau ar gyfrifiadur mae'n ei gymryd i wirio pethau.
Wednesday, July 09, 2008
Mae Don yn iawn i boeni
Ymddengys bod y cyfaill Don Touig wedi bod yn dathlu penblwydd Cymru'n Un trwy boeri'r dwmi allan o'r goets.
Mae dyn yn deall yn iawn o lle mae Don yn dod wrth gwrs - mae'n un o ddeinasoriaid gwrth ddatganoli Llafur, ac nid yw'r ychydig flynyddoedd diwethaf wedi bod yn rhai caredig i bobl fel fo.
Mae'r Cynulliad wedi hen ennill ei blwyf ac wedi dod yn weddol boblogaidd - cymaint felly nes i'r glymblaid o gwahanol garfannau o wrth ddatganolwyr a ddaeth mor agos at atal datganoli yn ol yn 97 wedi chwalu. Yn wir mae'r Cynulliad wedi ennill mwy o rym - ac mae'n ymddangos bod y broses honno'n mynd rhagddi'n gynt ac yn gynt.
Law yn llaw a hyn mae'r gefnogaeth i Lafur wedi cwympo i lefelau na welwyd tebyg iddynt ers diwedd y Rhyfel Byd Cyntaf - ac mae Llafur wedi colli grym ar Gyngor Caerffili - gardd gefn Don ei hun.
Ac yn waeth na'r cwbl, mae'r glymblaid Llafur / Plaid wedi llwyddo i dorri ei chwys ei hun o dan amgylchiadau economaidd digon anodd. Yn wir mae'r hollt rhwng Llafur San Steffan a Llafur Bae Caerdydd wedi ymestyn, ac yn fwyaf sydyn mae'r Blaid Lafur yn y Cynulliad yn edrych yn gymharol 'Wyrdd'.
Mae Don yn iawn i boeni wrth gwrs. Mae Cymru'n Un yn trawsnewid tirwedd gwleidyddol Cymru - ac yn gwneud hynny mewn modd sy'n debygol o amddifadu anifeiliaid gwleidyddol fel Don o'u cynefinoedd naturiol.
Mae dyn yn deall yn iawn o lle mae Don yn dod wrth gwrs - mae'n un o ddeinasoriaid gwrth ddatganoli Llafur, ac nid yw'r ychydig flynyddoedd diwethaf wedi bod yn rhai caredig i bobl fel fo.
Mae'r Cynulliad wedi hen ennill ei blwyf ac wedi dod yn weddol boblogaidd - cymaint felly nes i'r glymblaid o gwahanol garfannau o wrth ddatganolwyr a ddaeth mor agos at atal datganoli yn ol yn 97 wedi chwalu. Yn wir mae'r Cynulliad wedi ennill mwy o rym - ac mae'n ymddangos bod y broses honno'n mynd rhagddi'n gynt ac yn gynt.
Law yn llaw a hyn mae'r gefnogaeth i Lafur wedi cwympo i lefelau na welwyd tebyg iddynt ers diwedd y Rhyfel Byd Cyntaf - ac mae Llafur wedi colli grym ar Gyngor Caerffili - gardd gefn Don ei hun.
Ac yn waeth na'r cwbl, mae'r glymblaid Llafur / Plaid wedi llwyddo i dorri ei chwys ei hun o dan amgylchiadau economaidd digon anodd. Yn wir mae'r hollt rhwng Llafur San Steffan a Llafur Bae Caerdydd wedi ymestyn, ac yn fwyaf sydyn mae'r Blaid Lafur yn y Cynulliad yn edrych yn gymharol 'Wyrdd'.
Mae Don yn iawn i boeni wrth gwrs. Mae Cymru'n Un yn trawsnewid tirwedd gwleidyddol Cymru - ac yn gwneud hynny mewn modd sy'n debygol o amddifadu anifeiliaid gwleidyddol fel Don o'u cynefinoedd naturiol.
Friday, July 04, 2008
Y llywyddiaeth - etholiad di angen
Mae nifer wedi holi pam bod Elfyn Llwyd yn sefyll yn erbyn Dafydd Iwan. Dim ond Elfyn sy'n gwybod i sicrwydd wrth gwrs - ond mi geisiaf fy mymryn barn i ar y pwnc.
Efallai mai'r lle i gychwyn ydi gydag ymarferiad trychinebus yr hen Gyngor Gwynedd ar 'ymgynghori' ynglyn ag ail strwythuro ysgolion cynradd y sir. Fy unig brofiad personol i o'r broses hon oedd mynychu'r cyfarfodydd 'ymgynghori yn nalgylch Ysgol Glan y Mor. Cynhalwyd nifer o gyfarfodydd gyda llywodraethwyr ysgolion, ond byddai'r fformat yr un peth pob tro:
Cam 1: Biwrocrat nad oedd neb ond yr athrawon yn y gynulleidfa yn ei adnabod yn sefyll i egluro, gan ddefnyddio jargon proffesiynol oedd prin yn ddealldadwy i lawer o'i gynulleidfa, pam nad oedd yn gynaladwy i gynnal ysgol annibynnol yn eu pentref nhw.
Cam 2: Llywodraethwyr yn dadlau, weithiau'n ffyrnig, efo'r biwrocrat eu bod am gynnal eu sefydliadau i'r dyfodol.
Cam 3: Cynghorwyr Plaid Cymru yn codi i ddweud eu bod yn cytuno efo'r biwrocratiaid ac nid efo'u hetholwyr.
Byddai'r gynulleidfa yn bennaf yn llywodraethwyr - Cymry Cymraeg parchus sy'n ysgwyddo pob dyletswydd di ddiolch yn eu cymunedau - halen y ddaear ac asgwrn cefn cefnogaeth y Blaid.
Rwan mae'r blog yma wedi dadlau droeon mai prif apel y Blaid yn y Wynedd wledig oedd y ffaith bod yr etholwyr yn ei hystyried yn blaid leol oedd yn amddiffyn buddiannau lleol yn erbyn bygythiadau o'r tu allan.
Os ydi'r canfyddiad hwn yn gywir - a 'dwi mor siwr ag ydwyf o unrhyw beth mewn gwleidyddiaeth ei fod - mae'n anodd dychmygu unrhyw ymarferiad mwy distrywgar i'r Blaid yn etholiadol na'r un a ddisgrifwyd uchod. Ac wedyn - yn y diwedd - anwybyddwyd yr holl broses ymgynghori, ac aethwyd ati i greu cynllun llawer mwy pellgyrhaeddol nag unrhyw beth a drafodwyd yn yr 'ymgynghoriad'.
Mae'n anodd meddwl am unrhyw ffordd mwy effeithiol o ddifa cefnogaeth y Blaid yn rhai o'i chadarnleoedd traddodiadol. Llwyddodd yr 'ymgynghoriad' ail strwythuro i wneud rhywbeth na lwyddodd yr un blaid Brydeinig na'r cyfryngau torfol Seisnig i'w wneud mewn deg mlynedd ar hugain - niweidio'n sylweddol gefnogaeth etholiadol y Blaid yn Ne a Gorllewin Gwynedd. Mi fydda i'n deffro yng nghanol y nos yn fynych yn chwys trostof yn cofio'r ymarferiadau, ac yn cofio ffyrnigrwydd ymateb pobl yr oeddwn i wedi eu hystyried yn genedletholwyr rhonc tuag at y Blaid pan oeddynt yn siarad yn breifat. Ac yn waeth na ffyrnigrwydd mae siom wrth gwrs - siom pobl yn y Blaid oedd y peth mwyaf dirdynol i mi. Cyn yr etholiadau diweddar roedd pob un o saith cynghorydd ardal dalgylch Glan y Mor yn Bleidwyr. Un sydd ar ol heddiw.
Mae Elfyn yn deall hyn yn dda - ac mae'n deall y perygl sydd i'r Blaid ym Meirion Dwyfor (mae Arfon yn fater hollol gwahanol - ond testun blog arall ydi hynny). Ymarferiad sydd yn ceisio ail leoli'r Blaid yn ei thir traddodiadol - ac ail leoli Elfyn cyn belled a phosibl oddi wrth Dafydd Iwan sydd ar waith yma. mae'n ddealladwy - ond yn ddi angen - ac (a benthyg idiom Saesneg) yn methu'r pwynt.
Ond nid dyma'r ffordd o fynd ati. Y ffordd o ad leoli'r Blaid yn ei thirwedd gwleidyddol traddodiadol ydi trwy deilwra polisi cenedlaethol - ac yn bwysicach bolisi lleol. Nid y llywyddiaeth ydi'r mater creiddiol - polisi ydi'r broblem - a polisi ydi'r ateb. Mae arweinyddiaeth newydd y Blaid yng Ngwynedd wedi cymryd camau breision i'r cyfeiriad cywir.
Swydd gyfyng iawn ydi un y llywydd - ysbrydoli aelodau'r Blaid - hynny yw cyfathrebu mewnol mewn cyfrwng sydd ond yn ddealladwy i Bleidwyr. Dyma forte Dafydd. Mae'n dda iawn am apelio at genedlaetholwyr, ac yn wir diffinio cenedlaetholdeb cenedlaetholwyr iddyn nhw eu hunain. Dydi o ddim cystal am lunio polisi sydd ag apel y tu hwnt i'r Blaid - ond nid dyna hyd a lled y swydd.
Dyna pam y byddaf, yn ol pob tebyg yn pleidleisio i Dafydd yn yr etholiad am y llywyddiaeth ('dwi'n siwr bod hyn yn gryn sioc i Dafydd gan nad yw yn ol yr hyn a ddeallaf yn un o edmygwyr y blog hwn).
Mae'r etholiad yn ddi angen, ac yn bygwth tynnu sylw oddi wrth yr hanfodion - osgoi'r broblem ydi newid llywydd.
Efallai mai'r lle i gychwyn ydi gydag ymarferiad trychinebus yr hen Gyngor Gwynedd ar 'ymgynghori' ynglyn ag ail strwythuro ysgolion cynradd y sir. Fy unig brofiad personol i o'r broses hon oedd mynychu'r cyfarfodydd 'ymgynghori yn nalgylch Ysgol Glan y Mor. Cynhalwyd nifer o gyfarfodydd gyda llywodraethwyr ysgolion, ond byddai'r fformat yr un peth pob tro:
Cam 1: Biwrocrat nad oedd neb ond yr athrawon yn y gynulleidfa yn ei adnabod yn sefyll i egluro, gan ddefnyddio jargon proffesiynol oedd prin yn ddealldadwy i lawer o'i gynulleidfa, pam nad oedd yn gynaladwy i gynnal ysgol annibynnol yn eu pentref nhw.
Cam 2: Llywodraethwyr yn dadlau, weithiau'n ffyrnig, efo'r biwrocrat eu bod am gynnal eu sefydliadau i'r dyfodol.
Cam 3: Cynghorwyr Plaid Cymru yn codi i ddweud eu bod yn cytuno efo'r biwrocratiaid ac nid efo'u hetholwyr.
Byddai'r gynulleidfa yn bennaf yn llywodraethwyr - Cymry Cymraeg parchus sy'n ysgwyddo pob dyletswydd di ddiolch yn eu cymunedau - halen y ddaear ac asgwrn cefn cefnogaeth y Blaid.
Rwan mae'r blog yma wedi dadlau droeon mai prif apel y Blaid yn y Wynedd wledig oedd y ffaith bod yr etholwyr yn ei hystyried yn blaid leol oedd yn amddiffyn buddiannau lleol yn erbyn bygythiadau o'r tu allan.
Os ydi'r canfyddiad hwn yn gywir - a 'dwi mor siwr ag ydwyf o unrhyw beth mewn gwleidyddiaeth ei fod - mae'n anodd dychmygu unrhyw ymarferiad mwy distrywgar i'r Blaid yn etholiadol na'r un a ddisgrifwyd uchod. Ac wedyn - yn y diwedd - anwybyddwyd yr holl broses ymgynghori, ac aethwyd ati i greu cynllun llawer mwy pellgyrhaeddol nag unrhyw beth a drafodwyd yn yr 'ymgynghoriad'.
Mae'n anodd meddwl am unrhyw ffordd mwy effeithiol o ddifa cefnogaeth y Blaid yn rhai o'i chadarnleoedd traddodiadol. Llwyddodd yr 'ymgynghoriad' ail strwythuro i wneud rhywbeth na lwyddodd yr un blaid Brydeinig na'r cyfryngau torfol Seisnig i'w wneud mewn deg mlynedd ar hugain - niweidio'n sylweddol gefnogaeth etholiadol y Blaid yn Ne a Gorllewin Gwynedd. Mi fydda i'n deffro yng nghanol y nos yn fynych yn chwys trostof yn cofio'r ymarferiadau, ac yn cofio ffyrnigrwydd ymateb pobl yr oeddwn i wedi eu hystyried yn genedletholwyr rhonc tuag at y Blaid pan oeddynt yn siarad yn breifat. Ac yn waeth na ffyrnigrwydd mae siom wrth gwrs - siom pobl yn y Blaid oedd y peth mwyaf dirdynol i mi. Cyn yr etholiadau diweddar roedd pob un o saith cynghorydd ardal dalgylch Glan y Mor yn Bleidwyr. Un sydd ar ol heddiw.
Mae Elfyn yn deall hyn yn dda - ac mae'n deall y perygl sydd i'r Blaid ym Meirion Dwyfor (mae Arfon yn fater hollol gwahanol - ond testun blog arall ydi hynny). Ymarferiad sydd yn ceisio ail leoli'r Blaid yn ei thir traddodiadol - ac ail leoli Elfyn cyn belled a phosibl oddi wrth Dafydd Iwan sydd ar waith yma. mae'n ddealladwy - ond yn ddi angen - ac (a benthyg idiom Saesneg) yn methu'r pwynt.
Ond nid dyma'r ffordd o fynd ati. Y ffordd o ad leoli'r Blaid yn ei thirwedd gwleidyddol traddodiadol ydi trwy deilwra polisi cenedlaethol - ac yn bwysicach bolisi lleol. Nid y llywyddiaeth ydi'r mater creiddiol - polisi ydi'r broblem - a polisi ydi'r ateb. Mae arweinyddiaeth newydd y Blaid yng Ngwynedd wedi cymryd camau breision i'r cyfeiriad cywir.
Swydd gyfyng iawn ydi un y llywydd - ysbrydoli aelodau'r Blaid - hynny yw cyfathrebu mewnol mewn cyfrwng sydd ond yn ddealladwy i Bleidwyr. Dyma forte Dafydd. Mae'n dda iawn am apelio at genedlaetholwyr, ac yn wir diffinio cenedlaetholdeb cenedlaetholwyr iddyn nhw eu hunain. Dydi o ddim cystal am lunio polisi sydd ag apel y tu hwnt i'r Blaid - ond nid dyna hyd a lled y swydd.
Dyna pam y byddaf, yn ol pob tebyg yn pleidleisio i Dafydd yn yr etholiad am y llywyddiaeth ('dwi'n siwr bod hyn yn gryn sioc i Dafydd gan nad yw yn ol yr hyn a ddeallaf yn un o edmygwyr y blog hwn).
Mae'r etholiad yn ddi angen, ac yn bygwth tynnu sylw oddi wrth yr hanfodion - osgoi'r broblem ydi newid llywydd.
Subscribe to:
Posts (Atom)