Sunday, July 20, 2008

Glasgow East a chrefydd - y gwir sefyllfa

Bu cryn dipyn o drafodaeth yn y wasg ac ar y We am effaith tebygol yr hollt gwleidyddol ar ganlyniad is etholiad Glasgow East ddydd Iau. Mae'r erthygl eithaf treiddgar hon yn Sunday Independent heddiw yn eithaf nodweddiadol. Mae'r erthygl yn llygaid ei lle bod perthynas agos rhwng patrymau pleidleisio a chefndir crefyddol yn y rhan yma o'r Alban - ac mae'n briodol ystyried hyn oll wrth geisio darogan canlyniad yr etholiad.

Ond ceir camgymeriad eithaf sylfaenol yn yr erthygl, fodd bynnag - mae'n disgrifio Glasgow East fel Catholic constituency. Mae'r Sunday Times a'r Guardian wedi disgrifio'r lle fel overwhelmingly Catholic constituency tros yr wythnosau diwethaf.

'Rwan, etholaeth San Steffan newydd ydi Glasgow East - mae'n cwmpasu tua un etholaeth a hanner yn senedd Holyrood, sef Glasgow Baillieston a rhan o Glasgow Shettleston

Yn ol cyfrifiad 2001 y canran o Babyddion yn Shettleston oedd 34.6%, a'r ganran yn Baillieston oedd 32.8%. Mae 32.5% o'r boblogaeth yn Brotestanaidd yn Shettleston a 40.6% yn Baillieston. Mewn geiriau eraill mae'r hollt yn weddol gyfartal, gydag efallai mwyafrif bach o Brotestaniaid. Mae'r ganran o Babyddion yn uchel - yr uchaf yn yr Alban mae'n debyg - ond nid yw'n fwyafrif.

Mae'n gymharol hawdd deall pam bod y camgymeriad yn cael ei wneud. Cysylltir yr etholaeth gyda Glasgow Celtic ac mae rhannau o'r etholaeth gydag awyrgylch iddynt sy'n ddigon tebyg i ardaloedd dosbarth gweithiol Pabyddol Belfast. Ond y gwir amdani ydi nad Glasgow ydi Belfast. Yno mae'r Pabyddion bellach mewn mwyafrif, ac mae'r boblogaeth wedi ei segrigeiddio bron yn llwyr, gyda llawer o strydoedd a chymdogaethau yn 100% Pabyddol neu Brotestanaidd. 'Dydi Glasgow heb ei rannu yn y ffordd yma - ac nid yw wedi ei rannu felly ers cryn amser.

Mae'n ddisgwyladwy i bapurau tabloid symleiddio pethau er mwyn creu stori syml, ond mae'n siomedig nad ydi'r Guardian, Indie a'r Sunday Times yn trafferthu gwneud eu gwaith ymchwil. Yn yr oes sydd ohoni clic neu ddau ar gyfrifiadur mae'n ei gymryd i wirio pethau.

No comments: