Ymlaen a ni at nodwedd ryfedd arall o’r tirwedd gwleidyddol newydd rydym yn cael ein hunain yn ei droedio - y bywyd newydd ddaeth i ran damcaniaethu cynllwyn – conspiracy theories yn ystod y cyfnod.
‘Does yna nemor ddim ynglŷn a hyn yn yr hen Flogmenai – ‘doedd yna ddim angen, prin bod y mater yn codi mewn gwleidyddiaeth. Serch hynny mae’n debygol iawn y bydd cryn son amdanynt yma yn y dyfodol. Mae damcaniaethu cynllwyn bellach yn dylanwadu ar wleidyddiaeth ar sawl lefel, gan gynnwys gwleidyddiaeth leol.
Mae’r gau resymu sydd yn gyrru’r damcaniaethau hyn yn hen nodwedd o wleidyddiaeth y Dde eithafol, er nad yw wedi ei gyfyngu i’r rhan yna o’r sbectrwm gwleidyddol chwaith. Ond hyd yn ddiweddar rhywbeth oedd yn nodweddu’r cyrion gwleidyddol oedd. Mae bellach wedi ymestyn ymhell o’r cyrion.
Roedd y math yma o resymu yn un o’r ffactorau oedd tu ôl i’r bleidlais Trump a Brexit. Ond yr hyn roddodd fywyd newydd go iawn i rai o’r damcaniaethau hurt yma, a thynnu pobl atynt o’r newydd oedd ymateb rhai carfannau o bobl i covid, y cyfnod clo a’r mesurau roedd rhaid i lywodraethau ar hyd a lled y Byd eu cymryd i amddiffyn eu dinasyddion oddi wrth y feirws. Nid oes angen dweud bod bodolaeth gwefannau cymdeithasol hefyd yn ffactor allweddol.
Mae’n debyg mai’r dair ddamcaniaeth sydd wedi ffynnu yn sgil covid ydi’r Great Replacement Theory, y Great Reset Theory a QAnon.
Damcaniaeth ydi’r Great Replacement sydd wedi ei seilio ar y gred bod cynllwyn yn mynd rhagddo i gyfnewid poblogaethau gwyn Ewrop a’r UDA am bobl sydd ddim yn wyn o gyfandiroedd eraill. Mae’r ddamcaniaeth yn amlwg yn hiliol yn ei hanfod.
Mae’r Great Reset Theory yn ddamcaniaeth sy’n hawlio bod cynllwyn ar waith i ail osod cymdeithas mewn modd sy’n ffafrio gwahanol elitau, corfforaethau, llywodraethau ac ati trwy amddifadu pawb arall o’u eiddo, rhyddid, arian ac ati.
Mae’r ddamcaniaeth yma yn anwybyddu grymoedd economaidd sylfaenol (‘dydi poblogaeth sydd heb allu i wario ddim yn fanteisiol i gorfforaethau cyfalafol) ac yn drysu cyfalafiaeth am sosialaeth.
Er bod y ddamcaniaeth hon wedi tyfu yn ystod y cyfnod covid, ail wampiad ydi hi mewn gwirionedd o ddamcaniaeth arall – y New World Order – a dyfodd o gwahanol obsesiynau gwrth lywodraethol efengyliaeth Americanaidd, ond sydd mewn gwirionedd wedi benthyg llawer o syniadau o ddamcaniaethau cynllwyn o’r ddeunawfed ganrif. Mae ffrwd gwrth semitaidd gref yn llifo trwy’r ddamcaniaeth hefyd.
Damcaniaeth wallgo sydd wedi tyfu o’r cwlt Trump ydi QAnon. Mae’r ddamcaniaeth yn wrth semitaidd yn ei hanfod ac yn gofyn i’w dilynwyr gredu bod criw Satanaidd sy’n bwyta plant ac yn eu cam drin yn rhywiol yn rheoli’r Byd, a bod Trump am fynd i’r afael efo’r broblem a dienyddio’r holl ddrwg weithredwyr.
‘Doeddwn i heb fwriadu son am hon a bod yn onest gan mai rhywbeth Americanaidd ydi hi wedi bod hyd yn ddiweddar. Ond mae yna arwyddion ei bod yn dechrau angori yr ochr yma i’r Iwerydd, ac yn wir mewn gwleidyddiaeth leol.
Mae’r dair ddamcaniaeth wrth reswm yn nonsens llwyr a heb eu gwreiddio mewn realiti – rhywbeth sy’n wir am ddamcaniaethau cynllwyn fwy neu lai yn ddi eithriad – ond mae’r rhan fwyaf o’r gwahanol syniadau ffug sydd o gwmpas heddiw wedi eu gwreiddio yn un neu fwy o’r dair ddamcaniaeth, ac mae nhw’n ymddangos fwyfwy mewn gwleidyddiaeth genedlaethol a lleol.
Mae nifer o ragdybiaethau yn gyrru damcaniaethau cynllwyn gan gynnwys y canfyddiadau bod pob dim yn gysylltiedig, nad ydi pethau fel mae nhw’n ymddangos a bod grymoedd maleisus a chudd ar waith. Mae’r patrwm hwn o feddwl yn caniatáu i’r sawl sy’n arddel y feddylfryd i weld cynllwyn ym mhob twll a chornel – ac yn bwysicach ym mhob newid bach neu fawr i gymdeithas neu bolisi cyhoeddus.
Felly mae damcaniaethau cynllwyn yn creu fframweithiau sy’n caniatáu i’r sawl sydd yn eu harddel gwestiynu neu herio unrhyw beth nad ydyn nhw’n reddfol yn eu hoffi – canlyniadau etholiad, newidiadau demograffig, camau i leihau llygredd neu allbynnau carbon, newidiadau mewn agweddau tuag at ryw a rhywioldeb, digiteiddio gwasanaethau neu arferion gwaith, datblygiadau technolegol eraill, newidiadau mewn polisi iechyd cyhoeddus, meddyginiaeth i ddelio efo haint, camau i sicrhau tegwch i grwpiau lleiafrifol neu grwpiau sy’n dioddef oherwydd rhagfarn ac ati ac ati.
Roedd damcaniaethau cynllwyn yn bodoli pan ddaeth y blogio rheolaidd yma i ben yn 2016 wrth gwrs, ond prin eu bod yn treiddio i wleidyddiaeth prif lif yr ochr yma i’r Iwerydd. Mae hynny bellach wedi newid ac mae damcaniaethau cynllwyn yn gyforiog ar wefannau cymdeithasol ac yn dylanwadu ar wleidyddiaeth genedlaethol a lleol.
Byddwn yn dychwelyd at y pwnc yma maes o law.
No comments:
Post a Comment