Ann Clwyd a'r Gwasanaeth Iechyd yng Nghymru

Waeth i mi roi fy nghardiau ar y bwrdd cyn cychwyn.  'Dwi'n  ei chael braidd yn anodd i gydymdeimlo  efo Ann Clwyd.  Dwi'n gwybod ei bod yn weddw, dwi'n gwybod bod amgylchiadau marwolaeth ei gwr yn rhai trist, dwi'n gwybod ei bod wedi teimlo'r amgylchiadau hynny i'r byw a'i bod am sicrhau bod pethau'n well i. bobl eraill.  Ond i mi mae yna rhywbeth anymunol a di chwaeth yn y cyferbyniad rhwng ei diddordeb yn ei theimladau ei hun a'i  hanes fel propogandydd tros ryfeloedd tramor - rhyfeloedd sydd wedi arwain at ddioddefaint ar raddfa Beiblaidd i ddegau o filoedd o bobl eraill.

Ac yn anarferol dwi'n cael fy hun yn rhyw hanner cydymdeimlo efo Carwyn Jones.  Roedd ei ymysodiad ar Ann Clwyd yn y Cynulliad yn fwy chwyrn nag oedd yn ddoeth o'i safbwynt o, ond mae'n hawdd deall ei rwystredigaeth.  Mae'r Toriaid yn Llundain yn achub ar pob cyfle i ymosod ar y Gwasanaeth Iechyd yng Nghymru - nid am eu bod efo fawr o ddiddordeb yn y pwnc ond fel rhan o'u strategaeth yn i danseilio Llafur yn etholiad cyffredinol 2015.  Dydi o ddim botwm o ots ganddyn nhw os ydi miloedd o weithwyr yn y Gwasanaeth Iechyd yng Nghymru yn cael eu pardduo fel rhan o'r strategaeth honno.  Dydi o ddim mymryn o ots ganddyn nhw chwaith os ydynt yn tanseilio moral gweithwyr iechyd yng Nghymru yn llwyr yn y broses - mater bach ydi hynny o gymharu a chadw David Cameron yn 10 Downing Street.  Mae ymddygiad Ann Clwyd yn atgyfnerthu'r strategaeth honno, a mae'n rhaid bod Andrew RT Davies wrth ei fodd cael ei dyfynu tros lawr y Cynulliad Cenedlaethol.

Rwan, dydi'r sefyllfa ddim yn union yr un peth a'r sefyllfa Dafydd Elis Thomas.  Roedd Dafydd yn tanseilio ei Blaid oherwydd ei fod o'r farn ei bod o'r pwysigrwydd mwyaf ei fod o'n cael doethinebu yn ddi dramgwydd.  Mae Ann Clwyd yn tanseilio ei phlaid (ac yn tanseilio gweithwyr iechyd) am ei bod wedi ei hargyhoeddi bod y Gwasanaeth Iechyd yng Nghymru yn wirioneddol wallus.  Mae o leiaf rhan o'r canfyddiad hwnnw wedi ei seilio ar brofiad unigol personol.  Mae'r canfyddiad wedi ei atgyfnerthu gan dystiolaeth pobl sydd - am rhyw reswm neu'i gilydd - ddim eisiau datgelu eu henwau na manylion eu cwynion.  Petai yr hyn mae'n ei ddweud yn wir, mi fyddai tanseilio ei phlaid yn gwbl ddealladwy.  Ond - fel mae Carwyn Jones yn ei ddweud - dydi hi ddim yn cyflwyno unrhyw dystiolaeth o werth i ddangos bod gwirionedd yn ei honiadau.  Dydi hi ddim chwaith yn fodlon datgelu manylion yr ymchwiliad i amgylchiadau marwolaeth ei gwr - a hynny ar sail preifatrwydd - a hynny er ei bod wedi bod yn fodlon gwneud defnydd o wybodaeth ddethol, cyffredinol ac emosiynol o'r achos er mwyn ymosod ar y Gwasanaeth Iechyd yng Nghymru.

Rwan, petai Ann Clwyd yn cymryd cam yn ol ac yn ceisio ymateb i'r sefyllfa mewn ffordd llai emosiynol byddai'n gweld nad oedd ei methiant yn gynharach heno i ddweud nad oedd Ysbyty'r Heath yn cymharu efo Mid Staffs yn briodol, a bod cymhariaeth o'r fath yn pardduo gweithwyr iechyd yn yr Heath.  Byddai hefyd yn gweld bod rhaid iddi ddarparu manylion os ydi hi am i gwynion gael eu cymryd o ddifri.  Byddai yn gweld nad ydi hi'n rhesymegol casglu bod amgylchiadau marwolaeth trist ei gwr yn golygu bod y gwasanaeth yn ei gyfanrwydd yn bwdr.  Ac yn wir byddai'n gweld ei bod yn cael ei defnyddio gan elynion y Gwasanaeth Iechyd, a'i phlaid ei hun i yrru agenda wleidyddol.

Ond dyna ydi problem Ann Clwyd, dydi hi ddim yn cymryd cam yn ol ac yn edrych ar bethau yn oeraidd.  Ymateb emosiynol i sefyllfa'r Cwrdiaid oedd yn gyfrifol am ei throi'n bropogandydd rhyfel i George  Bush yn y gorffennol ac ymateb emosiynol i drychineb bersonol sydd wedi ei throi yn bropogandydd i agenda Doriaidd heddiw.  Mae hefyd yn amlwg yn afresymegol i ddadlau na ddylai'r Cynulliad gael mwy o bwerau yn sgil ei honiadau, tra'n ddigon bodlon i bwerau tros iechyd aros yn San Steffan er gwaethaf sgandalau llawer, llawer gwaeth.

Cyn gorffen hoffwn bwysleisio nad ydw i'n dadlau na ddylid dal y weinyddiaeth Llafur yng Nghaerdydd yn stebol am fethianau yn y Gwasanaeth Iechyd yng Nghymru.  Lle ceir tystiolaeth ddibenadwy dylid gwneud hynny ar pob cyfri.  Ond yr hyn sydd ddim yn briodol ydi ymosod mewn modd hysteraidd ar y Gwasanaeth yn ei gyfanrwydd ar sail cwynion unigol - yn arbennig felly cwynion sydd yn rhai cyffredinol yn absenoldeb unrhyw fanylion penodol.  Mae'r Gwasanaeth Iechyd yng Nghymru a'i gweithwyr yn rhy bwysig i gael ei drin fel pen droed gwleidyddol.