Plaid vs Llais - y darlun ystadegol

Gweld sylw yn nhudalen sylwadau'r blogiad isod oedd yn rhoi canlyniad etholiad Bryncrug wnaeth i mi fynd at Excel yn gynharach heddiw. Ailadrodd canfyddiad sy'n un eithaf cyffredinol oedd y sylw - bod Llais Gwynedd yn gwneud yn dda yn erbyn Plaid Cymru mewn etholiadau lle mai dau ymgeisydd yn unig a geir. Yr awgrym sydd ymhlyg yn hyn ydi bod pobl sy'n wrthwynebus i'r Blaid yn tueddu i hel at ei gilydd o dan faner Llais Gwynedd mewn rasus dau geffyl.

Er bod y canfyddiad yn un cyffredin 'dydi o ddim yn wir. Mewn etholiadau dau geffyl rhwng Llais Gwynedd a'r Blaid cafodd y Blaid 5788 pleidlais i 4628 Llais Gwynedd. Mae hyn yn gymhareb o tua 56/44. Mewn etholiadau lle'r oedd tri neu fwy o ymgeiswyr cafodd y Blaid 2268 pleidlais i 2214 Llais Gwynedd - cymhareb o tua 51/49. Efallai ei bod werth nodi nad oes tystiolaeth bod pleidleiswyr y pleidiau unoliaethol yn aros adref mewn etholiadau lle nad oes ymgeiswyr yn sefyll trostynt - mae cyfraddau pleidleisio yn uchel mewn etholiadau llywodraeth leol yng Ngwynedd - yn wir maent yn uwch nag ydynt yn etholiadau'r Cynulliad mewn llawer o wardiau - yn arbennig rhai gwledig, lle mae Llais Gwynedd yn tueddu i sefyll.

Rwan mae sawl dehongliad posibl i hyn - ond yr un mwyaf amlwg ydi bod mwy o bleidleisio tactegol yn erbyn Llais Gwynedd na sydd yn gwneud hynny yn erbyn y Blaid.