David Davies, Hunger a Rod Richards

Mae David Davies yn flin, ac yn ofnadwy o flin ar hynny. Daeth yn amlwg i ffilm Steve McQueen am yr ymprydio yng ngharchar y Maze yn 1981, Hunger dderbyn £120,000 o gronfa sydd wedi ei greu gan y Cynulliad i ddenu gwneuthurwyr ffilmiau i Gymru. Roedd yn amod bod yr arian yn cael ei wario yng Nghymru, a gwnaed hynny. Cafodd cwmni Dragon DI o Bencoed fusnes o weithio ar liwiau'r ffilm.



Dyfynaf David Davies:

Anyone who has served in the armed forces or has been caught up in the IRA's terror campaign will be horrified that the Welsh Assembly Government is using taxpayers' money, at a time we're facing a huge recession, to support a film which is sympathetic to the IRA.

'Rwan mae yna sawl pwynt yn codi o hyn. Yn gyntaf mae cysylltu'r gronfa gyda'r dirwasgiad ariannol presenol yn nonsens anonest - cafodd y gronfa ei chreu ymhell cyn i'r sefyllfa bresennol ddatblygu - ac roedd y cymorthdal wedi ei roi a'i wario hefyd. Yn ychwanegol byddai dyn yn disgwyl y byddai busnesau angen mwy o gymorth gan y Cynulliad ac nid llai mewn amserau anodd.

Yn ail, mae'n mae'n ymddangos ei fod yn disgwyl i'r cymorthdal gael ei ganiatau neu ei wrthod yn unol a'i ddehongliad ef ei hun o ddymuniadau pobl eraill - cyn filwyr a phobl sydd wedi cael rhyw brofiad neu'i gilydd o drais yr IRA yn yr achos yma. Mae'n aneglur pam bod David yn meddwl ei fod yn gymwys i siarad tros grwpiau mawr o bobl, does gan y Royal British Legion ddim sylw i'w wneud ar y mater ag eithrio i nodi eu bod yn gefnogol i fynegiant rhydd. Roeddwn i yng nghyngerdd y Wolftones yn y Galeri yng Nghaernarfon nos Fercher, ac fel mae'n digwydd roedd cyn filwr yn eistedd wrth fy ochr. 'Dwi ddim am siarad ar ei ran fel mae David yn ei wneud, ond mae rhywbeth yn dweud wrthyf na fyddai'n rhy flin am y £120,000.



Mae'r syniad o wrthod neu gynnig cymorthdal celfyddydol ar y sail y byddai cynnig yn ypsetio rhywun neu'i gilydd petai'n gwybod am y cymhorthdal ynddo'i hun yn broblematig a dweud y lleiaf. A fyddai David yn gwrthwynebu rhoi cymorthdal Cymreig i'r ffilm Dambusters sydd i'w ail ffilmio y flwyddyn nesaf ar y sail y byddai teuluoedd y 526 caethwas benywaidd o'r Undeb Sofietaidd a 'sgubwyd i'w marwolaeth gan y dyfroedd a ryddhawyd gan fomio'r RAF yn ypsetio petaent yn cael clywed am y cymorthdal hwnnw?

Ta waeth, David Davies ydi David Davies - yn wleidyddol mae'n ymylu ar fod yn barodi o geidwadiaeth hen ffasiwn Seisnig adweithiol, simplistaidd - ond fedra i ddim ei ddrwg licio yn bersonol. Mi gefais i sgwrs efo fo mewn siop lyfrau yng Nghaerdydd rhai blynyddoedd yn ol. Roedd yn chwilio am lyfrau ar iaith Hwngari oherwydd bod ei ddyweddi yn dod o'r fan honno. Roedd yn ymddangos yn fachgen cyfeillgar a di ffuant oedd wrth ei fodd o gyfle i sgwrsio yn y Gymraeg. Nid felly Rod Richards a ymddangosodd ar raglen Manylu ddoe i gefnogi safbwyntiau ei gyn gyfaill.



Mae hen gysylltiad rhwng David Davies a Rod Richards wrth gwrs. David Davies oedd yr unig aelod o'r grwp Ceidwadol yn y Cynulliad i aros yn driw i Rod pan roedd pob dim yn mynd i'r diawl ar ddiwedd ei gyfnod fel arweinydd y Blaid Geidwadol yng Nghymru. Y ffaith i Rod ddewis David Davies i arwain y blaid dros dro yng Nghymru tra roedd yn ymladd cyhuddiadau troseddol a arweiniodd at ei ymddiswyddiad o'r arweinyddiaeth.

Fel arfer roedd cyfraniad Rod yn ddryslyd ac emosiynol. Roedd yn brolio ei fod yn gweithio i wasanaethau cudd Prydain ar y pryd ac yn cymryd arno bod hynny'n ei wneud yn arbenigwr ar hanes Gogledd Iwerddon bryd hynny. Mae hyn yn rhyfedd cyn bod ei ffeithiau yn amheus a dweud y lleiaf. Galwodd Fermanagh South Tyrone yr etholaeth lle cafodd Bobby Sands ei ethol yn aelod seneddol trosti yn Tyrone ac yn Fermanagh East Tyrone.

Gwnaeth awgrym enllibus bod arweinyddiaeth yr IRA y tu allan i'r Maze wedi cael teulu Sands i roi pwysau arno i beidio a rhoi'r gorau i'r ympryd. Does yna ddim gwirionedd y tu ol i'r awgrym yma - ac mae'n hawdd iawn profi hynny. Mae'r archif o gysylltiadau ysgrifenedig yr IRA yn y Maze gyda phenaethiaid y mudiad y tu allan ar gof a chadw, ac wedi ei harchwilio sawl gwaith. Nid yn unig nad oes yna unrhyw awgrym o hyn, ond yr argraff a geir ydi bod yr arweinyddiaeth y tu allan yn amheus iawn o'r ympryd am gyfnodau maith.

Roedd Rod hefyd yn awyddus i gysylltu Plaid Cymru gyda'r IRA, gan honni bod track record ganddi. Ei thesis oedd bod Plaid Cymru wedi rhoi buddugoliaeth bropoganda i'r IRA trwy alw'r wis seneddol oedd ei hangen i ganiatau is etholiad Sands. 'Dwi'n credu bod cof Rod yn ei dwyllo. 'Doedd yna ddim disgwyliad y byddai Sands yn sefyll heb son am ennill pan alwyd is etholiad cyntaf Fermanagh South Tyrone yn Ebrill 1981. Y disgwyliad oedd y byddai'r unoliaethwr Harry West yn ennill oherwydd y tebygrwydd y byddai'r bleidlais Genedlaetholgar wedi ei hollti.

'Dwi'n credu mai meddwl am yr ail is etholiad oedd Rod a gynhalwyd yn Awst 1981 yn dilyn marwolaeth Bobby Sands. Roedd yr ympryd i bob pwrpas ar ben erbyn cynnal yr is etholiad. Bwriad y pleidiau Prydeinig oedd osgoi cynnal yr etholiad am cymaint o amser a phosibl gan nad oeddynt yn hapus gyda'r canlyniad tebygol. Dywedodd Dafydd Ellis Thomas y byddai'n symud y wis i gynnal yr is etholiad oni bai y byddai rhywun arall yn gwneud hynny. Dyna ydi'r track record mae Rod yn cyfeirio ato.

Mae gan y Blaid track record wrth gwrs, un o wrthwynebu rhyfeloedd yn gyson - megis yr un lloerig yn Irac - yn union fel mae gan Rod track record o'u cefnogi. A gan bod Rod yn codi track records byddwn yn cael golwg ar un Rod maes o law