Yr wythnosau nesaf - beth sydd o’n blaenau?

Reit ta - beth sy’n debygol o ddigwydd tros yr wythnosau nesaf?  Yr ateb wrth gwrs ydi nad oes yna neb yn gwybod.  Ond o ran ceisio darogan y dyfodol mae yna waeth ffyrdd o fynd ati nag edrych ar beth mae’r marchnadoedd betio yn awgrymu.  Dyma beth maent yn awgrymu o ran tebygolrwydd gwahanol ddigwyddiadau.

Theresa May yn ennill ei phleidlais ddydd Mawrth - 17%

Ail Refferendwm - 36%

Theresa May yn peidio a bod yn Brif Weinidog eleni - 69%

Etholiad Cyffredinol eleni - 40%

Ac mi arhoswn ni efo’r olaf.  Petai yna etholiad yn y dyfodol agos, beth fyddai’n digwydd?  Ond mae’n bosibl edrych ar y sefyllfa gyfredol, etholiad 2017 a bwrw amcan ar sail hynny.

Y peth cyntaf i’w ddweud ydi ei bod yn rhyfeddol - ag ystyried pob dim sydd wedi digwydd ers Etholiad Cyffredinol 2017 - pa mor debyg ydi’r polau rwan i ganlynad yr etholiad.  

Er enghraifft roedd y pol Cymreig diweddaraf gan ITV Cymru fel a ganlyn.

Canlyniad Etholiad Cyffredinol oedd.

Felly y prif wahaniaeth ydi cwymp yng nghefnogaeth Llafur - ond cwymp sy’n eu gadael yn y sefyllfa gryfaf o ddigon.

A bod yn onest dwi ddim yn meddwl ei bod yn debygol y byddai Etholiad Cyffredinol yn cynhyrchu canlyniad mor debyg i un 2017.  Byddai etholiad cyffredinol yn arwain at i bob dim gael ei luchio i’r awyr - a phan mae hynny’n digwydd mae’n anarferol i bob dim syrthio’n ol yn yr un lle.  Gallai rhywbeth tebyg i’r hyn ddigwyddodd yn etholiad 2017 ddigwydd gyda symudiadau sylweddol mewn lefelau cefnogaeth yn ystod y cyfnod ymgyrchu.

Doedd yna ddim newidiadau mawr yn y nifer seddi yng Nghymru (na’r DU) oherwydd i gefnogaeth y ddwy blaid unoliaethol fawr symud i’r un cyfeiriad - Llafur + 12% a’r Toriaid + 6% yng Nghymru.  Mae’r rhain yn symudiadau mawr iawn.

Rwan petai’r ddwy brif blaid unoliaethol yn symud i gyfeiriad gwahanol byddai yna newidiadau mawr mewn seddi seneddol.  Er enghraifft petai yna ogwydd o 6% oddi wrth y Toriaid tuag at Lafur byddai yna gyflafan.  Byddai eu seddi i gyd  yng Nghymru ag eithrio tair yn syrthio - Trefaldwyn, Brycheiniog a Maesyfed a Mynwy.

Byddai gogwydd tebyg oddi wrth Lafur tuag at y Toriaid yn arwain gyflafan fwy.  Byddai Wrecsam, Alyn a Glannau Dyfrdwy, Pen y Bont, Gogledd Caerdydd, De Clwyd, Delyn, Gwyr a Dyffryn Clwyd yn syrthio.  Byddai Ynys Mon a Gorllewin Casnewydd hefyd yn agos iawn.

Ond mae’n bosibl - neu’n debygol hyd yn oed - y bydd y ddwy blaid unoliaethol fawr yn ymladd yr etholiad tra’n cefnogi Brexit.  Wedi’r cwbl dyna beth ddigwyddodd yn 2017.  Wnaeth y pleidiau llai gwrth Brexit (Dib Lems, Gwyrddion, SNP a Phlaid Cymru) ddim llwyddo i fanteisio ar hynny yn 2017.  Ond mae yna lawer iawn o ddwr wedi llifo o dan y bont ers hynny, ac mae agweddau’r ddwy ochr wedi caledu - a chwerwi.  

Mae’n bosibl felly y byddai etholiad cyffredinol yn arwain at symudiad sylweddol oddi wrth y ddwy blaid unoliaethol fawr a thuag at bleidiau llai sydd yn amlwg wrth Brexit.  Byddai angen symudiad gwirioneddol fawr o’r math hwn i arwain at newid mawr o ran niferoedd seddi.  Ond gallai newid llai fraeanu’r tir ar gyfer yr ail strwythuro gwleidyddol mwyaf ers yr 80au cynnar - os nad ers 1918.