Mae'r sawl sy'n ceisio egluro'r hyn sydd wedi digwydd yn Ffrainc yn ceisio egluro pethau mewn un o dair ffordd.
Eglurhad 1. Canlyniad anhepgor amddifadedd economaidd, diffyg gwaith, diffyg cyfle, diffyg cynhwysiad ac ati. Gellir disgrifio'r eglurhad yma fel un chwith / ryddfrydig traddodiadol. Os nad ydi grwpiau yn ymddwyn yn briodol, yna bai'r gyfundrefn sydd ohoni ydi hynny.
Eglurhad 2. Nid ydi'r sawl sy'n creu trais ac yn gwrthdystio wedi eu gorfodi i ymylon cymdeithas - nhw sydd wedi gwneud y dewis i optio allan o gymdeithas Ffrengig. Gellir disgrifio'r eglurhad yma fel un cenedlaetholgar / adain dde. Mae digwyddiadau fel La Marseillaise yn cael ei boddi mewn mor o fwio sarhaus mewn gem gartref ddiweddar rhwng Ffrainc ac Algeria yn rawn ym melin y ddadl yma.
Eglurhad 3. Bai al-Qaeda ydi pob dim. Gellir disgrifio'r eglurhad yma fel un adain dde pell McCarthyite. Rhyw adlais o reds under the bed y 50au yn America.
Mae'n debyg bod elfennau o pob un o'r tri eglurhad yn cyfrannu at y sefyllfa, ond mae pa eglurhad ydi'r pwysicaf gyda goblygiadau pell gyrhaeddol, nid yn unig yn Ffrainc, ond ymhell y tu hwnt hefyd.
Os mai eglurhad 1 ydi'r pwysicaf, mae'r ateb yn weddol syml - cynyddu cyfleoedd am waith, gwella statws economaidd ac ati.
Mae'r ateb hefyd yn weddol syml os mai eglurhad 3 ydi'r pwysicaf. Cynyddu pwerau'r gwasanaethau cudd, yr heddlu, y gyfundrefn gyfreithiol ac ati.
Os mai eglurhad 2 ydi'r bwysicaf mae mwy o broblem. 'Does yna ddim ffordd hawdd o gymhathu pobl, nad ydynt am i hynny ddigwydd. Byddai'n golygu bod yr arbrawf Ffrengig mewn intergreiddio lleiafrifoedd yn fethiant llwyr. Byddai hefyd yn awgrymu bod faultlines na ellir eu cuddio wedi eu hadeiladu i mewn i gymdeithas.
Byddai hefyd yn awgrymu bod y broblem yn ymestyn ymhell y tu hwnt i ffiniau Ffrainc.
Mae'r holl bennod yn ein harwain yn ol at wrthdystiadau mawr y 60au yn Ffrainc. Mae'n anodd gor bwysleisio arwyddocad y digwyddiadau hynny yn hanes y cyfandir. Daeth y 68ers i ddominyddu meddylfryd deallusol y cyfandir gyda'u credoau oedd yn mawrygu cymdeithas aml ddiwylliannol, rhyddid moesol i'r unigolyn a chred yn naioni'r wladwriaeth a hawl y wladwriaeth honno i ymyrryd ym mywyd economaidd ei thrigolion.
Tybed os bydd un cyfres o wrthdystiadau ar strydoedd dinasoedd mawrion Ffrainc yn rhoi atalnod llawn ar ddeilliannau cyfres arall o wrthdystiadau ddeugain mlynedd ynghynt?
No comments:
Post a Comment