Friday, October 17, 2008
Polau piniwn Beaufort
Mae fy nghyfaill Ordovicius wedi cynhyrchu tri phost tros y diwrnod neu ddau diwethaf yn ymdrin phol diweddar Beaufort sy'n ymdrin a bwriadau pleidleisio pobl yng Nghymru. Gellir eu gweld yma, yma, ac yma. Ymddengys i Sanddef gael oriau o hwyl di niwed gyda'r Excel.
I dorri stori hir yn fyr mae canfyddiadau'r pol fel a ganlyn ymysg pobl sy'n dweud eu bod yn debygol o bleidleisio:
Etholiad Cynulliad, Llafur 35%, Plaid 25.7%, Toriaid 19.8%, Democratiaid Rhyddfrydol 12.1%.
Etholiad San Steffan, Llafur 38.7%, Plaid 18.3%, Toriaid 23.9%, Democratiaid Rhyddfrydol 12.6%.
Ag ystyried perfformiadau diweddar y Blaid Lafur yn etholiadol bydd y canfyddiadau hyn yn gryn ryddhad iddynt. Roedd eu perfformiad yn yr etholiadau lleol eleni yn wirioneddol drychinebus, ac mae'r canrannau uchod yn awgrymu eu bod wedi adennill tir ers hynny - er bod polau Prydeinig yng nghanol Medi (pan gymerwyd y pol) yn gwbl drychinebus i Lafur. Yn sicr Llafur fydd fwyaf hapus wrth ystyried canfyddiadau diweddaraf Beaufort.
Ond - ac mae yna ond go fawr. 'Dydi record Beaufort ddim yn berffaith o bell ffordd pan mae'n dod i ddarogan etholiadau yng Nghymru.
Er enghraifft yn ystod yr wythnosau cyn etholiadau cynulliad 2007 cafwyd dau bol gan y cwmni - amlinellaf ganlyniadau'r ddau.
Pol 1: Llaf 37%, Dem Rhydd 14%, PC 30%, Tori 14%.
Pol 2: Llaf 36%, Dem Rhydd 13%, PC 26%, Tori 19%.
Y canlyniad oedd:
Llaf 32.2%, Plaid 22.4%, Toris 22.4%, Dem Rhydd 14.8%.
Felly y patrwm yma ydi bod Beaufort yn tan gyfrifo'r bleidlais Doriaidd ac yn gosod pleidlais Plaid Cymru a Llafur yn rhy uchel, ac yn weddol agos ati efo'r Democratiaid Rhyddfrydol.
Mae'n gyfrinach agored i Blaid Cymru gomisiynu Beaufort i gynnal cyfres o bolau preifat yn y misoedd oedd yn arwain at etholiadau Cynulliad 07. O'r hyn a gofiaf roeddynt fel rheol yn gor gyfrifo'r bleidlais Lafur yn sylweddol, un Plaid Cymru i raddau llai ac yn tan gyfrifo'r bleidlais Geidwadol.
'Rwan, pan mae cwmni polio yn anghywir yn gyson mae yna reswm - a methodoleg diffygiol ydi'r rheswm hwnnw. Mae'n ddrwg gen i os ydi'r isod yn nawddoglyd, ond wrth drafod polau piniwn mae'n bwysig deall sut mae methodoleg llwyddiannus yn dod i fodolaeth.
Mae mwy o lawer i gynnal pol na dod o hyd i 1,000 o bobl a defnyddio cyfrifiannell i droi cyfansymau yn ganrannau. I ddechrau mae'n rhaid dewis sampl sy'n adlewyrchu'r boblogaeth yn gyffredinol o ran lleoliad daearyddol, dosbarth cymdeithasol, cydbwysedd oedran a rhyw ac ati.
Yn anffodus i'r cwmniau polio ceir cymhlethdodau sylweddol. Er enghraifft mae'n ffaith bod rhai mathau o bobl (pobl tros 45 oed er enghraifft) yn fwy tebygol o lawer na rhai eraill i bleidleisio na rhai eraill ac mae'n rhaid i'r cwmniau ddod o hyd i ffyrdd o gymryd hyn i ystyriaeth. Os ydi 60% o'r sawl sy'n ymateb i'r pol yn ferched (ac mae hyn yn digwydd yn aml) ond 52% yn unig o'r etholwyr yn ferched yna mae pob ymateb benywaith yn gyfwerth a 0.87 o bleidlais tra bod pob ymateb gwrywaidd yn gyfwerth ag 1.13 o bleidlais.
'Dwi'n gwybod dim am fethedoleg Beaufort - ac a bod yn deg mae'n ddigon posibl eu bod wedi meddwl yn ofalus am eu methodoleg gan wneud defnydd o ddulliau polio Prydeinig - ond mae'n amhosibl ar hyn o bryd i'r fethodoleg fod yn effeithiol. Y rheswm am hyn ydi nad oes digon o bolio yng Nghymru, ac nad ydi'r polio hwnnw'n cael ei brofi yn erbyn etholiadau go iawn yn ddigon aml. Nid yw'n bosibl i fethodoleg Prydain gyfan weithio yng Nghymru - mae'r proffeil etholwyr yn gwahanol yma.
Mae methodoleg effeithiol yn esblygu tros amser. Er enghraifft gwnaeth MORI smonach o ddarogan canlyniad etholiad maer Llundain yn ddiweddar, gan or gyfrifo y bleidlais Lafur yn sylweddol. Eu damcaniaeth pam bod hyn wedi digwydd ydi bod pobl sy'n gweithio yn y sector gyhoeddus yn fwy tebygol o ymateb i bol piniwn na rhywun sy'n gweithio yn y sector breifat - mae'r bobl hynny hefyd yn fwy tebygol o bleidleisio i Lafur wrth gwrs. Efallai bod damcaniaeth MORI yn gywir, ac efallai nad ydyw - ond y pwynt ydi y bydd yn cael ei phrofi maes o law. Os ydi'r ychwanegiad yma yn gwneud y pol yn fwy cywir y tro nesaf, bydd yn aros fel cydadran o'r fethodoleg. Os na fydd yn gwneud hyn, ni chaiff ei ddefnyddio eto.
'Dwi'n croesawu'r ffaith bod Beaufort yn polio yng Nghymru, a 'dwi'n croesawu'r ffaith bod Plaid Cymru yn comisiynu polau - ond cyn y gall Cymru gael cyfundrefn o bolau credadwy mae'n rhaid cael mwy o lawer o bolau er mwyn i ddiwylliant o bolio effeithiol ddatblygu. Y rheswm nad ydi hyn yn digwydd ydi am nad oes gan y cyfryngau Cymreig fawr o ddiddordeb mewn comisiynu polau. Hyd y bydd hyn yn newid ni fyddwn yn gallu rhoi fawr o goel ar unrhyw bol Cymreig mae gen i ofn.
Ddaru i mi hefyd drafod hyn ar fy mlog a dwi'n cytuno efo chdi. Yr hyn sy'n peri dryswch i mi ydi pam fod rhywun mor ddeallus ag Adam Price yn ceisio gwneud sbin positif o hyn - nid yn unig ei fod yn sicr yn gwybod pa mor ddiwerth mewn gwirionedd yw'r polau piniwn hyn, ond hefyd sut ddiawl y gellir datgan llwyddiant o aros yn yr unfan, fel y mae'r Blaid yn ei wneud yn ôl awgrym yr arolwg barn?
ReplyDeleteProblem Beaufort yw nad ydy'r cwmni yn gwneud arolygon barn gwleidyddol. Mae'r cwmni yn gwneud arolygon marchnata, ategiad i ymholiad am arferion siopa yw'r cwestiynau am fwriad pleidleisio ac mae proffil y siopwr tebygol yn un wahanol iawn i broffil y pleidleisiwr tebygol.
ReplyDeleteFe ddefnyddiodd Plaid Cymru cwmni Beaufort i gynnal arolygon cyn etholiad cyffredinol 2005 - arolygon a oedd yn dangos bod y Blaid am adennill Môn yn hawdd ac a fethodd darogan y perygl o golli Ceredigion. Gan fod y cwmni wedi rhoi gwybodaeth mor drychinebus o anghywir i'r Blaid ar yr achlysur yna rhaid gofyn pam bod y Blaid yn parhau i ddefnyddio'r cwmni. Arian, mae'n debyg yw'r ateb, mae cwestiwn ychwanegol ar arolwg marchnata Beaufort yn costio llawer llai na gofyn i MORI gynnal pôl piniwn go iawn.
O ystyried hanes Beaufort o roi mwy o bleidlais i Blaid Cymru a Llafur na'r hyn y maent yn debygol o ennill mae'r pôl yma yn un siomedig iawn i Blaid Cymru a'r Blaid Lafur ac yn weddol galonogol i'r Torïaid sydd wastad yn cael llai o gefnogaeth ym Meaufort nag yn y bwth pleidleisio.
Alwyn, byddwn yn rhyfeddu petai pwysiad Beaufort yr un peth pan maent yn edrych ar werthiant ffonau symudol neu geir a phan maent yn edrych ar faterion etholiadol.
ReplyDelete'Dwi hefyd yn cymryd eu bod yn addasu eu methodoleg o bryd i'w gilydd - er fel y dywedais eisoes 'dwi'n gwybod dim am eu methodoleg.