Pam nad oes yna Aelodau Cynulliad annibynnol

Wel, mae yna Aelodau Cynulliad Annibynnol - Nathan Gill a Dafydd Ellis Thomas - ond chafodd nhw ddim eu hethol fel ymgeiswyr annibynnol, cael eu hethol fel ymgeiswyr pleidiol wnaethon nhw a throi cefn wedyn.  

Ar hyn o bryd dim ond un Aelod Seneddol  San Steffan sydd wedi ei hethol yn annibynnol trwy'r DU (Sylvia Hermon yn North Down - etholaeth fwyaf anarferol y DU mewn sawl ffordd) , does neb yn Aelod Senedd yr Alban yn annibynnol na hyd yn oed Aelod Cynulliad Gogledd Iwerddon - er bod y ganran o bleidleisiau sydd ei angen i ennill etholiad yn y fan honno yn isel iawn oherwydd y system pleidleisio.  

Rhwng y bedair ddeddfwrfa rydym yn son am tros i 900 o aelodau etholedig, a dim ond un ohonynt sydd wedi ei hethol fel ymgeisydd annibynnol.  Ag ystyried cymaint o gynghorwyr sy'n cael eu hethol yn annibynnol gall hyn ymddangos yn rhyfedd braidd - ond mae yna reswm gweddol amlwg.  Gall ymgeisydd annibynnol ymgyrchu'n effeithiol mewn ward unigol, ond mae'n anodd iawn gwneud hynny mewn etholaeth sydd a degau o filoedd o bobl yn byw ynddi.  Mae'r ymgeisydd angen cefnogaeth sylweddol a llwyth o bres.

Os ydi ymgeisydd yn sefyll tros blaid mae'n rhoi manteision anferth iddo'i hun.  

1). Pres.  Mae cynnal ymgyrch etholiadol yn ddrud iawn.  Pleidiau gwleidyddol sy'n ariannu ymgyrchoedd y sawl sy'n sefyll ar eu rhan.

2). Cefnogaeth naratif cyfryngol y blaid.  Mae etholiadau modern yn cael eu hymladd ar sawl lefel ond yr un gyfryngol o bosibl ydi'r bwysicaf yn yr oes sydd ohoni.  Mae pob plaid yn darparu adnoddau sylweddol i drosglwyddo eu naratifau yn effeithiol ar y cyfryngau prif lif.

3). Cefnogaeth trefniadau cyfryngau cymdeithasol y pleidiau.  Mae'r elfen yma yn dod yn fwyfwy pwysig mewn etholiadau, ac mae pob plaid yn gweithio i wella eu presenoldeb digidol.  Dydi hi ddim yn bosibl gwneud hyn yn effeithiol heb ddarparu adnoddau sylweddol.

4). Mynediad i ddata etholiadol.  Mae coledu data etholiadol yn rhan bwysig o etholiad bellach - dyma'r wybodaeth sy'n dweud wrth ymgeisydd lle dylid ei ganfasio, a lle mae'n wastraff amser canfasio.  Mae gwybodaeth felly i'w chael ym manciau data cyfrifiadurol pleidiau gwleidyddol.  Os nad oes gan ymgeisydd fynediad i ddata, mae'n canfasio yn y tywyllwch.

5). Peirianwaith i wneud y gwaith llawr gwlad.  Does yna neb yn gallu canfasio degau o filoedd o dai ei hun, na dosbarthu degau o filoedd o daflenni ei hun, na stwffio degau o filoedd o amlenni ei hun, na chodi cannoedd o bosteri etholiadol ei hun, na sicrhau bod niferoedd sylweddol o gefnogwyr yn mynd i fotio ar y diwrnod.  Dim peirianwaith = dim ymgyrch llawr gwlad.

Rwan dydi hyn oll ddim yn golygu nad ydi hi'n bosibl ennill etholiad San Steffan neu Gynulliad fel ymgeisydd annibynnol - mae'n digwydd ambell waith fel yn achos Peter a Pat Law neu Martin Bell er enghraifft.  Ond yn yr achosion hynny roedd amgylchiadau arbennig - y Laws yn etifeddu peirianwaith Llafur er enghraifft, neu'r sylw cyfryngol anferth, enw drwg Neil Hamilton a chymorth y pleidiau eraill i Martin Bell. 

Rwan mae'n debyg eich bod yn gwybod i lle mae hon oll yn mynd - a byddaf yn dod yn ol maes o law.