Friday, June 22, 2012

Cyfieithu holl drafodaethau'r Cynulliad i'r Gymraeg

Rhyw ymgais ar ymateb i 'gais arbennig' gan Ifan yn nhudalen sylwadau blogiad ddoe am rhywbeth ar benderfyniad grwp y Blaid yn y Cynulliad i bleidleisio yn erbyn cyfieithiad llawn o'r cofnod i'r Gymraeg ydi'r isod. 'Dwi'n siwr na fydd Ifan yn meindio os ydw i hefyd yn defnyddio y blogiad i led ymateb i sylwadau wnaeth ar ei gyfri Trydar yn cwestiynu pwrpas y Blaid os nad ydi'n cefnogi cofnod Cymraeg cyflawn.


Y peth cyntaf i'w ddweud mae'n debyg ydi bod perthynas y Blaid a'r iaith Gymraeg yn gymhleth a bod natur y berthynas honno o bosibl yn niweidiol i'r ddau. Yn y gorffennol mae'r gyfrifoldeb am amddiffyn a hyrwyddo'r Gymraeg wedi syrthio i raddau helaeth ar ysgwyddau'r Mudiad Cenedlaethol (hynny yw y Blaid + mudiadau iaith). Mae hynny wedi bod yn anisgwyl o lwyddiannus ar sawl gwedd, ac mae statws y Gymraeg - a'i delwedd - wedi eu trawsnewid yn llwyr. Nid yn unig hynny, ond ceir lled gonsensws bellach ymysg gwleidyddion Cymreig ynglyn a phwysigrwydd y Gymraeg - mae pob plaid - i rhyw raddau neu'i gilydd yn gefnogol i'r Gymraeg bellach.

Serch hynny roedd cost i'w dalu am y llwyddiant hwnnw - cost etholiadol o safbwynt y Blaid. 'Does gen i ddim pwt o amheuaeth i'r canfyddiad bod y Blaid yn endid sy'n ymwneud yn bennaf a'r iaith Gymraeg wedi ei gwneud yn llawer llai etholadwy mewn rhannau mawr o'r wlad. O ganlyniad mae'r hyn a ddylai fod yn amcan creiddiol i fudiad cenedlaethol - annibyniaeth - ymhell ar ol yng Nghymru o gymharu a'r Alban neu Ogledd Iwerddon. 'Dydi hynny ddim yn golygu bod cefnogaeth di amwys i'r Gymraeg wedi bod yn gamgymeriad, ond mae'r ffaith bod y faich o'i chefnogi ar lefel gwleidyddol bellach yn gallu cael ei rannu efo'r pleidiau unoliaethol yng Nghymru yn cynnig cyfle i'r Blaid ehangu ei hapel etholiadol, a symud ymlaen efo'r agenda annibyniaeth yn sgil hynny. Mae'n debygol y bydd rhaid i'r Blaid wneud addasiadau yn sgil hynny - ac mae hyfyd yn debygol y bydd rhai o'r addasiadau hynny yn anghyfforddus i'r sawl yn ein plith sydd a'u gwreiddiau yn y mudiad iaith.

Mae'n debyg bod yr hyn rwyf wedi ei sgwennu hyd yn hyn yn awgrymu fy mod am gytuno nad oes angen cyfieithu'r cofnod yn ei gyfanrwydd, ond nid dyna fy marn. 'Dwi'n meddwl fy mod wedi dadlau yn y gorffennol bod y syniadaeth sydd ynghlwm a chenedlaetholdeb Cymreig yn weddol fas a di sylwedd o gymharu a syniadaethau cenedlaetholgar rhai gwledydd eraill. Mae hynny'n wir hefyd am y consensws lled wladgarol sy'n nodweddu ein dosbarth gwleidyddol yn ei gyfanrwydd. Mae'r pleidiau unoliaethol yng Nghymru yn wlatgarol Gymreig mewn rhyw ffordd neis, neis a phoenus o gymhedrol bellach, ac mae hynny yn ei dro yn adlewyrchu adfywiad ehangach mewn ymwybyddiaeth cenedlaethol yng Nghymru. Agwedd amlwg ar hyn ydi'r cydymdeimlad gweddol gyffredinol tuag at yr iaith.

Ond, sobr a arwynebol ydi hyn oll, mae llawer o'r camau sydd wedi eu cymryd i hybu'r Gymraeg yn arwynebol hefyd. Mae llawer o'r adfywiad cyhoeddus yn y defnydd o'r iaith wedi ei sylfaenu ar neidio trwy gylchoedd er mwyn ymddangos i fod yn gefnogol iddi. Dyna pam y ceir archfachnadoedd gyda'u harwyddion i gyd yn ddwyieithog, ond sydd heb yr un o'u staff yn gallu siarad a'r cwsmeriaid yn y Gymraeg. Dyna pam nad yw'n bosibl cynnal ymholiad yn y Gymraeg i gynghorau sydd a gwefannau cwbl ddwyieithog, a dyna pam y ceir llinellau cymorth Cymraeg sydd ond yn gallu cynnig cymorth i ddatrys y broblem mwyaf elfennol. Dyna pam bod rhaid gofyn am ffurflenni Cymraeg mor aml, tra bod y ffurflen Saesneg wedi ei harddangos yn hollol glir. A dyna pam bod yr hawl i addysg Gymraeg i lawer o Gymry ond ar gael os ydynt yn fodlon rhoi eu plant ar fws am awr y naill ben i'r diwrnod ysgol a'r llall.

A (sori am fod yn ailadroddus) dyna pam ei bod yn bwysig i'r Cynulliad osgoi gadael ei hun yn agored i'r cyhuddiad o neidio trwy gylchoedd. Mae dyn yn gobeithio - yn hyderu - y bydd y Cynulliad tros y blynyddoedd nesaf yn disgwyl ac yn mynnu mwy gan gyrff cyhoeddus o ran darpariaeth Gymraeg. Bydd llawer o'r cyfryw gyrff yn gwneud y lleiaf bosibl tra'n ceisio ymddangos i wneud llawer mwy - neidio trwy gylchoedd mewn geiriau eraill. Os ydi'r cyfryw gyrff i gymryd eu dyletswyddau o ddifri, mae'n bwysig bod y Cynullad yn dangos iddynt ei fod yntau yn cymryd y Gymraeg o ddifri. Nid trwy neidio trwy gylchoedd a gwneud ychydig tra'n ceisio ymddangos i wneud llawer mae gwneud hynny. Os ydi'r Cynulliad am i eraill gymryd y Gymraeg o ddifri, rhaid iddo wneud yn siwr nad oes amheuaeth ei fod yntau'n cymryd yr iaith o ddifri.

Mae'n wir yn bryd i'r Blaid symud ymlaen a pheidio a gweld ei hun fel yr unig blaid sy'n amddiffyn y Gymraeg. Ond 'dydi'r amser heb gyrraedd i drystio'r pleidiau unoliathol i wneud joban iawn ar eu pennau eu hunain chwaith.

Mi ddylai'r Blaid wneud safiad ar y mater yma am y rhesymau a amlinellwyd uchod os nad ar yr un arall.

7 comments:

  1. Yn anffodus mae'r pleidiau Unoliaethol wrth eu boddau yn gweld y Blaid yn cael ei ddiffinio gan yr iaith - prun ai yn ei gefnogi 100% neu yn cael ei lambastio am beidio a gwneud hynny (fel yn yr achos yma).
    Dwi'n cytuno efo pob gair yn y blogiad yma. Mae angen i'r Blaid barhau i arwain ac arloesi. Yma yn Wrecsam mae'r Blaid wedi troedio llwybr o fod yn lwyr gefnogol i'r iaith ond heb gael ei diffinio fel plaid i'r Cymry Cymraeg yn unig. Heb actifyddion y Blaid, dwi'm yn siwr y byddwn ni wedi gweld ysgol Gymraeg newydd yng Ngwersyllt nac agor y Saith Seren... a dwi'n siwr fod na gant a mil o enghreifftiau bach tebyg ledled Cymru.
    Angen i garedigion yr iaith gofio hyn.

    ReplyDelete
  2. Anonymous12:22 pm

    hellο there and thank you fοr your information – І havе certainly picked up аnything new from right
    here. I did howeѵer expertise a few technical points usіng thіs ѕite,
    since I experienced tо reload the website
    many times pгevious to Ι could get it to load
    properly. I had been ωonderіng if your hosting is OK?

    Νot that I am complaining, but slow loadіng іnstances times will veгy frequently affеct your placеment
    іn google and could damage your high qualitу
    sсore if ads and marketіng ωіth Adwoгdѕ.

    Anyωay I am aԁding this RSS to my
    еmaіl and can look out fоr muсh moге οf your reѕpectiѵe еxciting content.
    Ensuгe that уou upԁate this again very sοon.
    Also visit my homepage Http://www.prweb.com/releases/Silkn/sensepilreview/prweb10193901.htm

    ReplyDelete
  3. Anonymous6:30 pm

    When some οne seaгсhes fоr hiѕ eѕѕеntial thing, sо he/she desires to be availаblе that in dеtail, so that thing іѕ mаintained оѵeг hеre.


    Feel freе to ѵіsit my homеρаge :
    : http://www.prweb.com/releases/silkn/sensepilreview/prweb10193901.htm

    ReplyDelete
  4. Anonymous10:05 pm

    Do you have a spam prоblem on this websіte;
    I alsο am a blogger, аnd I ωas curious аbout your sіtuatіon; ωe havе ԁevеloped sоmе nice practices anԁ wе are lookіng to tгаdе teсhniquеs wіth otheг
    folκѕ, be sure to shoot me an e-mаіl іf inteгested.


    Alѕo ѵisit my web-sіte: Suggested Web site

    ReplyDelete
  5. Anonymous2:38 am

    Good ѕite you've got here.. It's difficult to find excellent wгiting like youгs these daуs.

    I reаlly аpρгeciate peoplе like you!

    Take care!!

    Also visit my web blog http://Www.sfgate.com/Business/prweb/article/V2-Cigs-Review-Authentic-Smoking-Experience-or-4075176.php

    ReplyDelete
  6. Anonymous6:35 pm

    Haνe уou еνег сonsiԁerеd about аdding
    a littlе bit moгe thаn ϳust
    yοur articles? I mean, what уou say іѕ νaluable and all.

    Hοωеveг imaginе іf уou addeԁ ѕomе gгeat imаgeѕ or νіdeo clips
    to give уouг ρostѕ more, "pop"!
    Yοur cоntent іs excеllent but with іmages and clips, this blog
    сοuld definitelу bе one of the
    moѕt benеficіal іn its fіeld.

    Veгy gοоd blog!

    My hоmepage; Simply Click The Following Web Site

    ReplyDelete
  7. Anonymous1:13 am

    Wonderful beat ! I woulԁ like to apprentice whilst you amend your websіte, hoω can i subscribe foг а wеblog sіtе?

    The аccοunt helpеd mе a applicablе
    ԁeal. I had been tiny bit аcquaіntеԁ оf thiѕ your broаdcast provіded bright
    clеаr cоncept

    Наve a lοok at my hοmeρagе - yodaq.com

    ReplyDelete