Rhyfel Afghanistan

Mae delweddau rhyfel wedi eu saniteiddio fel yr un isod o gyrff milwyr Prydeinig yn dychwelyd adref o Afghanistan wedi dod yn bethau digon cyffredin ar y teledu ac ar y cyfryngau print yn ddiweddar yn anffodus.


Er bod canfyddiad ar gychwyn y rhyfel y gellid ei ennill mae'r ystadegau sydd ar gael yn dangos mai'r gwrthwyneb sydd yn wir. Gwaeth ac nid gwell ydi pethau 'rwan nag oeddynt ar y cychwyn. Cymerer er enghraifft y ffigyrau ar gyfer aelodau o'r lluoedd diogelwch sydd wedi colli o leiaf un fraich neu goes.

Date	Afghanistan	Iraq
All 2006	7	6
Q1-2007
Q2-2007	5
Q3-2007
Q4-2007
All 2007	12	10
Q1-2008	6
Q2-2008
Q3-2008
Q4-2008	15
All 2008	30
Q1-2009

Neu'r nesaf sydd yn dangos anafiadau drwg a difrifol.

	Anafiadau drwg	Anafiadau drwg a ystyrir yn ddifrifol
Cyfanswm	419	216
2001	0	0
2002	1	1
2003	1	0
2004	6	3
2005	2	2
2006	31	18
2007	63	23
2008	65	27
2009	157	82

Marwolaethau a geir yn y trydydd:

YEAR	Iraq	Afghanistan
2001		0
2002		3
2003	53	0
2004	22	1
2005	23	1
2006	29	39
2007	47	42
2008	4	51
2009	1	108
2010	0	82
TOTALS	179	327

Yr hyn na fyddwn yn glywed amdano mor aml (oherwydd fel, y gwelwyd yn ddiweddar, mae'r wybodaeth yn cael ei guddio oddi wrthym) ydi'r niferoedd cynyddol o sifiliaid sy'n cael eu lladd yn y llanast. Gweler yma am fanylion. - miloedd ar filoedd yn ol pob tebyg - 33 ar Chwefror 21 eleni gan awyrennau rhyfel NATO, 1o o sifiliaid gan gynnwys 8 myfyriwr gan filwyr Americanaidd ddiwrnod 'Dolig y llynedd, rhwng 70 a 90 o sifiliaid oedd yn ceisio dwyn olew o loriau olew a gafodd eu difa gan awyrennau awyr yr UDA, efallai (ceir peth anghytuno yma) 147 o sifiliaid gan gynnwys o leiaf 97 o blant ym Mis Mai yn llynedd gan B1-B Americanaidd, dwy wraig feichiog, geneth yn ei harddegau, plismon a'i frawd gan filwyr Americanaidd ynghynt eleni ac ati, ac ati ad nauseum. Lleddir llawer iawn yn ychwanegol gan fomiau'r Taliban wrth iddynt ymosod ar luoedd y Gorllewin - fel yn yr achos dychrynllyd yma heddiw.

Er ein bod ni yn cael ein gwarchod rhag hyn oll, 'dydi pobl De Afghanistan ddim, a 'dydi'rdelweddau sy'n diffinio'r rhyfel i'n gwrthwynebwyr ddim yn rhai dymunol - maent yn ddelweddau sydd yn cyfrannu at broses seicolegol anymunol sy'n anfon pobl allan i'r llwch a'r gwynt efo ffrwydrolion wedi eu clymu o gwmpas eu canol er mwyn llofruddio eraill a nhw eu hunain.



Yr hyn y gallwn ei ddweud gyda sicrwydd ydi bod y polisi o ryfela yn Afghanistan yn dangos ffydd rhyfeddol mewn gallu lefelau anferth o drais i ateb problemau gwleidyddol yn y wlad honno. Ffydd nad oes yna unrhyw dystiolaeth hanesyddol i'w gefnogi. Mae'r llwybr hwn wedi ei ddilyn gan yr Undeb Sofietaidd yn ogystal a chan Brydain (wrth gwrs) ar sawl achlysur.

Llun enwog gan Elizabeth Butler ydi'r isod (1842) o ddyn o'r enw William Brydon yn dychwelyd o Afghanistan ar ddiwedd y rhyfel Eingl Afghanistan cyntaf. Fo oedd yr unig un i ddychwelyd o 16,000 a anfonwyd i ymosod ar y wlad. Cafwyd dau ryfel Eingl Afghanistanaidd arall, nad oedd mor waedlyd (i Brydain o leiaf) ond a achosodd lawer iawn mwy o drafferth byr a hir dymor nag oedd neb wedi dychmygu ar y pryd - trafferthion oedd yn waeth na'r rhai a'n hanfonodd i ryfel i'w datrys.


Yn rhyfedd iawn mi gollodd yr Undeb Sofietaidd yn y ganrif ddiwethaf tua'r un faint o filwyr a Phrydain yn y rhyfel Eingl Afghanistan cyntaf, ac mi gafodd tua 10,000 eu gwneud yn barhaol anabl. Gadael heb ennill oedd eu hanes nhw - fel y bydd ein hanes ni maes o law. Yn amlwg roedd colledion pobl Afghanistan a sifiliaid yn arbennig, yn llawer iawn, iawn uwch. Fel yna mae hi wedi bod erioed.

A'r tro nesaf y byddwch yn clywed am filwr yn cael ei ladd ('dydych chi ddim yn debygol o glywed am sifiliaid brodorol oni bai eich bod yn mentro i Wikileaks), gofynwch i chi'ch hun y cwestiwn hwn - pa dystiolaeth hanesyddol sydd gan y sawl sy'n ein rheoli bod trais eithafol yn cynhyrchu deillianau cadarnhaol yn Afghanistan, ac os nad oes tystiolaeth o'r fath, pam ydym yn caniatau iddynt ryfela ar sail eu ffantasiau gwirion?