Gwers fach Tommy McEllistrim i'r Blaid

Mae yna lawer o ddarllenwyr newydd yn galw draw ar flogmenai yn ddiweddar sydd efallai ddim yn ymwybodol o'r ffaith fy mod yn dipyn o anorac ar wleidyddiaeth Iwerddon, a fy mod yn cynhyrchu blogiad sy'n cymharu gwleidyddiaeth y wlad honno a gwleidyddiaeth Cymru o bryd i'w gilydd.

Stori fach o dalwrn etholiadol Gogledd Kerry, sy'n ymwneud a gwleidydd cwbl ddi nod o'r Enw Tommy McEllistrim, sydd gen i y tro hwn. Yn ol yn 2007 roedd yna gystadleuaeth etholiadol hynod chwyrn yn yr etholaeth dair sedd yma. Roedd Martin Ferris, Sinn Fein yn sicr o ennill y sedd oedd pob amser yn mynd i'r chwith yn absenoldeb Dick Spring (Llafur). Roedd un arall yn sicr o fynd i'r hen arwr GAA, Jimmy Deenan (Fine Gael) oedd yn gadael un sedd ar ol, a dau ymgeisydd Fianna Fail, Tommy McEllistrim a Norma Foley yn cystadlu amdani.

Roedd y llwythi McEllistrim a Foley (er eu bod yn perthyn i'r un blaid) wedi bod yn elynion gwleidyddol chwyrn ers sefydlu'r wladwriaeth, gyda'r naill lwyth yn dal yr oruwchafiaeth weithiau a'r llall dro arall.

Beth bynnag, yn yr etholiad arbennig yma roedd y gwybodusion yn eithaf clir ynglyn a phwy fyddai'n ennill - Norma Foley. Roedd ei hymgyrch yn dominyddu yn y wasg a'r radio lleol, roedd yn perfformio'n dda o flaen camera tra bod McEllistrum yn swil iawn a diymhongar. Serch hynny pan gyfrwyd y pleidleisiau roedd clamp o sioc yn aros y cyfryngau a'r gwybodusion - roedd McEllistrim ymhell o flaen Foley. 'Dwi'n cofio'r sylwadau meddylgar a wnaeth McEllistrim o'r ganolfan gyfrif - In modern elections there's an air war and a ground war. We lost the air war hands down, but we won the ground war hands down. That's why we won the election. Yr air war ydi'r frwydr yn y cyfryngau a thros y tonfeddi wrth gwrs, y ground war ydi'r frwydr draddodiadol a ymleddir trwy fynd o ddrws i ddrws yn canfasio, rhannu taflenni a sicrhau bod y bleidlais yn dod allan ar y diwrnod.

Daw hyn a ni at ein hetholiad fach ni rwan. Mae hi'n anodd iawn i bleidiau llai fel Plaid Cymru gystadlu yn yr air war yn y gyfundrefn o aparteid cyfryngol sydd gennym ar hyn o bryd, ac mae hynny'n broblem wirioneddol. Yr unig ddewis sydd gennym felly ydi gwneud yr un peth a Tommy McEllistrim ac ennill y ground war, a'i hennill o filltiroedd. Mi'r ydym wedi llwyddo i wneud hyn ar hyd Gorllewin Cymru yn y gorffennol, ac mae'n bwysicach nag erioed ein bod yn llwyddo i wneud hynny'r tro hwn. Beth bynnag mae'r polau 'cenedlaethol' yn ei ddweud mae hi'n ddigon posibl dylanwadu ar bethau yn sylweddol yn lleol trwy ennill y frwydr ar lawr gwlad, neu a bod yn fwy cywir trwy ymladd am etholaethau stryd wrth stryd.

Dyna pam ei bod yn braf clywed o wahanol etholaethau am cymaint o bobl sydd wedi bod allan yn curo'r drysau ar ran y Blaid tros yr wythnosau diwethaf. Er gwaethaf ymdrechion y cyfryngau torfol i gulhau'r etholiad i ras tri cheffyl mae pob un o seddi targed y Blaid yn dal yn enilladwy gyda llai na phethefnos i fynd, ac mae yna bosibilrwydd o berfformiadau cryf mewn nifer o etholaethau eraill hefyd. Felly i bawb sydd wrthi o ddydd i ddydd, daliwch ati - mae gennym ni pob cyfle i wneud argraff sylweddol ar Fai 6.

Un o ddau griw oedd allan yn canfasio i'r Blaid yn Arfon y bore 'ma. Roedd yna griw arall allan yn ystod y prynhawn ac mi fydd yna un arall eto heno.