Mae'r ateb i hynny'n eitha hawdd - pob hyn a hyn bydd Llafur yng Nghymru yn cael rhyw banic bach eu bod yn colli gafael ar bethau ac yn cynhyrchu rhyw gyfrwng neu'i i sicrhau'r wlad bod eu gwrthwynebwyr yn bobl ofnadwy, ofnadwy o ddrwg (a la Llais Gwynedd).
Mi gawsom flas ar hynny ar ffurf y Welsh Mirror (heddwch i'w lwch) a Natwatch yn dilyn llwyddiannau Plaid Cymru yn etholiadau Ewrop a'r Cynulliad ar ddiwedd y naw degau. Mae gan Lafur etholiadau anodd ar lefel Ewrop mewn ychydig fisoedd, ac ar lefel San Steffan mewn tua blwyddyn. Y tro hwn maent yn wynebu her sylweddol o ddau gyfeiriad, ac nid un. Yn wir mae'r Toriaid yn fwy o fygythiad iddynt na'r Blaid mewn sawl ffordd y tro hwn, felly gallant ddisgwyl bod yn wrthrych llawer o'r ymysodiadau babiaidd a hysteraidd sy'n nodweddu Welsh Labour pan maent mewn twll.
O edrych ar gyfraniadau cynnar wefan, ymddengys mai etholiadau Ewrop ydi'r boen ar hyn o bryd. Ar yr olwg gyntaf mae'n anodd deall hynny - y tro o'r blaen roedd y canlyniad fel a ganlyn:
Llafur - 32.5%
Toriaid - 19.4%
Plaid Cymru - 17.4%
UKIP - 10.5%
Lib Dems - 10.5%
O dan drefn etholiadol de Hoet mae hyn yn cyfieithu i ddwy sedd i Lafur, un i Blaid Cymru ac un i'r Toriaid. Yr unig ffyrdd y gallant golli eu hail sedd ydi petai Plaid Cymru'n neu'r Toriaid yn cael mwy o bleidleisiau na nhw, neu os byddai'r Lib Dems yn sicrhau mwy na hanner eu pleidlais. (Mi allwn gymryd na fydd UKIP yn perfformio'n agos cyn gryfed y tro hwn).
Ar yr olwg gyntaf dydi hyn ddim yn edrych yn debygol, ond mae yna stori arall. Ystyrier canlyniadau etholiadau Ewrop yn 1999:
Llafur - 31.9%
Plaid Cymru - 29.6%
Toriaid - 22.8%
Lib Dems - 8.2%
UKIP - 3.1%
Roedd yna bum sedd Ewrop ar y pryd (Llaf 2, PC 2, Toriaid 1), ond petai'r patrwm hwn yn cael ei ailadrodd byddant yn agos iawn at golli un o'u seddi mewn trefn bedair sedd. Felly beth oedd y gwahaniaeth rhwng 1999 a 2004? Dau beth - roedd gwynt cryf y tu ol i Blaid Cymru bryd hynny, a roedd y nifer o bobl aeth i bleidleisio yn llawer is yn 1999 nag oedd yn 2004 (29% a 42%). Roedd y gyfradd pleidleisio yn uchel yn 2004 am bod yna etholiadau lleol ar yr un diwrnod. Fydd yna ddim etholiadau felly eleni, felly bydd y gyfradd pleidleisio yn is (ddim cyn ised a 29% efallai, ond bydd yn sylweddol is serch hynny). Mae cyfradd pleidleisio uchel yn dda i'r Blaid Lafur, mae un isel yn dda i Blaid Cymru, ac i raddau llai y Toriaid.
Felly mae Llafur yn mynd i mewn i etholiad Ewrop gyda digon i boeni amdano, etholiadau lleol gwarthus yn 2008, tebygrwydd o gyfradd pleidleisio isel, y Blaid Doriaidd efo gwynt yn ei hwyliau ar lefel 'cenedlaethol', a Phlaid Cymru mewn llywodraeth am y tro cyntaf a chyda'r etholiadau lleol mwyaf llwyddiannus yn eu hanes ond blwyddyn yn y gorffennol, a'r ddau aelod Llafur (Kinnock a Morgan) yn rhoi'r gorau iddi. Dyma sydd wrth gefn ymddangosiad Aneurin Glyndwr - ofn bod yr ail sedd yn Ewrop am gwympo.
Wna i ddim darogan y bydd Llafur yn colli eu hail sedd, ond mi wna i ddarogan y bydd pleidlais y dair Blaid fawr rhwng 20% a 33%, ac nad ydi siawns Llafur o gael dwy sedd fawr gwell na siawns y Toriaid a Phlaid Cymru.
No comments:
Post a Comment