Dechreuodd Martin flogio eto. Croeso'n ol Martin.
Waeth i mi gyfaddef bod fy nheimladau am y blog arbennig hwn ychydig yn gymysg. Blog ymgyrchu ydyw - hynny blog sy'n hyrwyddo ymdrechion Martin i gael ei ethol i'r Cynulliad neu i San Steffan. Does yna ddim byd o'i le yn hynny wrth gwrs - mae i pob blog ei bwrpas ei hun. Bydd hefyd yn cynnwys lluniau mae Martin wedi eu tynnu o bryd i'w gilydd, hynt a helynt ei dim peldroed West Brom ac adroddiadau ar ddigwyddiadau lleol megis Gwyl y Felinheli.
Nid dyma'r lle i ddod am ddehongli gwleidyddol treiddgar o gyfeiriad Llafur megis Normalmouth neu'r Ministry for Truth (sydd ar ei orau'n flog arbennig iawn). Nid dyma'r lle i ddod am berspectif cyson chwith / radicalaidd megis un Paul Flynn. Ond, fel y dywedais 'does yna ddim o'i le ar hynny - blog ymgyrchu ydi o.
Yr unig gwynion gwirioneddol sydd gennyf ynglyn a'r blog ydi bod ambell i achlysur pan mae gwybodaeth ffeithiol anghywir yn cael ei gyflwyno (tua amser etholiadau gan amlaf) ac mae Martin yn gwrthod caniatau sylwadau ffeithiol sy'n cywiro'r camgymeriadau. Mae hyn yn anarferol iawn i flog gwleidyddol. Mae yna hefyd ambell i achos lle mae Martin yn ceisio creu sgandal o ddim, neu o nesaf peth i ddim - a la Llais Gwynedd.
Beth bynnag, un o gryfderau'r blog tros y blynyddoedd ydi'r ffaith ei fod yn doreithiog ac yn gyson - hyd yn ddiweddar o leiaf. Ar wahan i fis Mehefin, digon distaw ydi pethau wedi bod am sbel.
Mae'n hawdd gweld pam - mae'n cymryd ynni i flogio'n gyson, ac os nad ydi'r blog yn ymddangos fel petai'n cyflawni ei bwrpas mae'n anodd mynd ati i gynhyrchu stwff newydd yn gyson. Gyda hynt Llafur mewn etholiadau ac yn y polau tros y misoedd diwethaf roedd rhagolygon Martin yn Arfon yn edrych yn ddu iawn, iawn - felly collwyd yr awydd i flogio.
Tros y dyddiau diwethaf mae hynt Llafur yn y polau wedi gwella rhyw ychydig yn y polau, ac mae awydd Martin i flogio wedi dychwelyd. Byddai'n ymarferiad ecsentrig ond diddorol i anorac o ystadegydd geisio dod o hyd i berthynas rhwng amlder blogio Martin a hynt Llafur yn y polau piniwn. 'Dwi'n siwr y byddai'n berthynas glos.
Ta waeth - 'dwi'n meddwl y byddaf yn defnyddio amlder blogio Martin i farnu pam mor dda mae'r Blaid Lafur yn meddwl maent yn ei wneud yn Arfon o hyn allan. Pan mae'n blogio'n aml mae eu cynffon i fyny, pan mae ei flogio'n sychu i ddim mae'r dywydedig gynffon yn llipa rhwng coesau y Blaid Lafur yn Arfon.
Martin o flaen rhywbeth sy'n cael ei adeiladu - mae yna lawer o luniau o Martin yn sefyll yn agos at adeiladau anorffenedig ar ei flog.
Tuesday, September 30, 2008
Enllib Llais Gwynedd - parhad
Wele sylwadau Dyfrig Jones ar ei flog ac ymateb Gwilym Euros iddynt.
'Dwi ddim yn siwr os ydi Gwilym yn dweud ei fod yn derbyn yr eglurhad cwbl resymol ai peidio - ond y naill ffordd neu'r llall mae'r hedyn wedi ei hau.
'Dwi ddim yn siwr os ydi Gwilym yn dweud ei fod yn derbyn yr eglurhad cwbl resymol ai peidio - ond y naill ffordd neu'r llall mae'r hedyn wedi ei hau.
Sunday, September 28, 2008
Pwt o eglurhad
Mi fyddaf yn derbyn cwynion ynglyn a chynnwys y blog hwn o bryd i'w gilydd - ac mi gefais un heno - gan Gwilym Euros. Roedd Gwilym yn ffeindiach na rhai o'r cwynwyr sydd wedi cysylltu yn y gorffennol, ond ymddengys nad yw'n hoff o oslef y cyfraniad diweddaraf.
Nid bwriad y blog yma, fel llawer o rai eraill, ydi plesio - ond dwi ddim yn bod yn ffeithiol anheg chwaith.
Dau bwynt a wneir:
(1) Nad ydi gwneud honiad ar ffurf cwestiwn ynddo'i hun yn sicrhau nad ydyw'n enllib.
(2) Bod diwilliant mewnol Llais Gwynedd yn disfunctional (beth bynnag ydi'r term Cymraeg am hynny), ac mai'r rheswm am hynny ydi ffaith ei fod yn diffinio ei hun fel bod yn wrth rhywbeth arall (hy Plaid Cymru). Dyna pam bod sylwadau enllibus yn nodwedd mor gyffredin o naratif gwleidyddol Llais Gwynedd - mae'n adlewyrchu'r diwylliant mewnol.
'Dwi wedi dileu dwy neges a adawyd ar y blog gan gyfranwyr anhysbys oedd yn gwneud honiadau personol am Gwilym.
'Dydi'r blog yma ddim yn defnyddio system i hidlo cyfraniadau nac yn atal sylwadau rhag cael eu cyhoeddi nes i mi eu gweld.
Nid bwriad y blog yma, fel llawer o rai eraill, ydi plesio - ond dwi ddim yn bod yn ffeithiol anheg chwaith.
Dau bwynt a wneir:
(1) Nad ydi gwneud honiad ar ffurf cwestiwn ynddo'i hun yn sicrhau nad ydyw'n enllib.
(2) Bod diwilliant mewnol Llais Gwynedd yn disfunctional (beth bynnag ydi'r term Cymraeg am hynny), ac mai'r rheswm am hynny ydi ffaith ei fod yn diffinio ei hun fel bod yn wrth rhywbeth arall (hy Plaid Cymru). Dyna pam bod sylwadau enllibus yn nodwedd mor gyffredin o naratif gwleidyddol Llais Gwynedd - mae'n adlewyrchu'r diwylliant mewnol.
'Dwi wedi dileu dwy neges a adawyd ar y blog gan gyfranwyr anhysbys oedd yn gwneud honiadau personol am Gwilym.
'Dydi'r blog yma ddim yn defnyddio system i hidlo cyfraniadau nac yn atal sylwadau rhag cael eu cyhoeddi nes i mi eu gweld.
Friday, September 26, 2008
Llais Gwynedd, - pam yr holl gelwydd?
Dyfrig Siencyn
Wedi bod yn brysur am ychydig ddyddiau - ond mi wnawn ni ail gychwyn gyda blog Gwilym Euros Roberts - un o gynghorwyr Llais Gwynedd o bellafion Blaenau Ffestiniog.
Ymddengys i Gwilym ymddangos (os mai dyna mae rhywun yn ei wneud ar raglen radio) gyda Dyfrig Siencyn (Plaid Cymru Dolgellau) ar Manylu ddydd Llun, ac fe aeth hi'n dipyn o ffrae. Gofynwyd cwestiwn gan Gwilym (Euros nid Owen)i Dyfrig oedd yn awgrymu ei fod wedi pleidleisio ar fater cynllunio am resymau amhriodol. Gofynodd Gwilym Owen i Gwilym Euros dynnu'r cwestiwn yn ol - gwrthododd hwnnw wneud hynny. 'Does yna ddim rhithyn o wirionedd y tu ol i'r ensyniad oedd y tu cefn cwestiwn
Yn ei flog dadl Gwilym Euros ydi nad oes unrhyw beth enllibus wedi ei ddweud, oherwydd i'r sylw gael ei wneud ar ffurf cwestiwn.
Mae'n bwynt diddorol - a byddai achos llys ar y pwnc hefyd yn ddiddorol. Y cwestiwn y byddai'n rhaid i'r llys ei ystyried ydi os oedd y cwestiwn wedi ei ofyn er mwyn pardduo neu roi enw drwg i Dyfrig. Byddai pam mor debygol ydi'r honiad / cwestiwn o fod yn wir hefyd yn ystyriaeth wrth gwrs.
I wthio pethau i eithafion efallai ei bod werth gofyn beth fyddai'n digwydd pe byddwn i yn mynd o gwmpas y lle yn gofyn cwestiynau megis:
Ydi o'n wir bod Gwilym Euros yn mynd o gwmpas Blaenau wedi ei wisgo fel dynas wedi iddi dywyllu?
Oes gwirionedd yn yr honiad mai sniffian seddi beics ydi hoff hobi Gwilym?
Ydi o'n wir bod Gwilym wedi prynu fan hufen ia er mwyn ei pharcio y tu allan i ysgolion lleol er mwyn gwerthu hash i blant?
'Dwi'n prysuro i ychwanegu yn y fan hyn nad oes y mymryn lleiaf o reswm i ofyn yr un o'r tri chwestiwn uchod - nac yn wir i ofyn cwestiwn o unrhyw fath ynglyn a buchedd Gwilym. Hyd y gwn i mae ei safonau personol gyda'r mwyaf di lychwyn yng Nghymru os nad y Bydysawd.
Pe byddwn yn ddigon gwirion i ofyn yr uchod heb egluro eu bod yn nonsens llwyr gallai Gwilym fynd a fi i'r llys - a byddai'r llys yn dod i benderfyniad yn ddiymdroi nad ymgais gonest i ofyn cwestiynau ydynt, ond ymdrech i bardduo.
'Dydi cwestiwn Gwilym Euros ar Manylu ddim mor glir wrth gwrs. Pe byddai'r mater byth yn dod i'r llys, byddai bargyfreithwr Gwilym yn ceisio dadlau mai ymgais onest i ddarganfod gwybodaeth oedd y cwestiwn a byddai un Dyfrig yn honni mai ymdrech i bardduo ydoedd.
Fyddwn ni byth yn darganfod beth fyddai wedi digwydd wrth gwrs - gem pobl mwy goludog na Dyfrig a Gwilym ydi'r gem enllib mae gen i ofn - er 'dwi'n teimlo y bydd y mater yn cael ei godi mewn fforwm arall maes o law.
Beth bynnag, mae'r stori yn taflu goleuni digon diddorol ar natur Llais Gwynedd. Mae'n grwp gwleidyddol digon anarferol ar sawl golwg. Er enghraifft mae dweud celwydd personol yn eithaf anarferol ymysg pleidiau cyffredin - ond enllib maleisus a phersonol oedd unig naratif gwleidyddol nifer o'u hymgeiswyr (ond nid Gwilym wrth gwrs). Mae'n apelio at pob math o elfennau gwahanol - o genedlaetholwyr rhonc i wrth Gymreigwyr lloerig.
Y rheswm am hyn ydi mai plaid gwrth Plaid Cymru ydi Llais Gwynedd yn annad dim arall. Mae rhai o'i chefnogwyr yn casau'r Blaid am eu bod yn casau Cymru, ac mae rhai o'i chefnogwyr a'i harweinwyr yn bobl chwerw sy'n credu iddynt gael cam gan gwahanol aelodau o'r Blaid yn y gorffennol - cam yn y man gwaith, methu cael eu dewis i fod yn ymgeiswyr ac ati.
A dyna pam bod drewdod celwydd personol ac enllib yn dew o gwmpas Llais Gwynedd. Mae'n rhan o'r natur ddynol bod pobl yn dweud celwydd personol neu o leiaf yn credu ac yn gwasgaru pob stori dan haul am bobl maent yn eu casau.
Mae grwpiau gwleidyddol wedi eu seilio ar emosiynau digon sylfaenol - pleidiau sosialaidd ar yr ymdeimlad o bwysigrwydd tegwch, rhai rhyddfrydig ar ryddid personol, rhai cenedlaetholgar ar wladgarwch. Mae hyn yn ei dro yn esgor ar ddiwylliant mewnol neilltuol i bleidiau.
Casineb ydi'r emosiwn sylfaenol sy'n cynnal Llais Gwynedd - ac mae ei diwylliant mewnol ac felly ei naratif gwleidyddol yn cael eu gyrru gan hynny.
Friday, September 19, 2008
Is etholiadau ddydd Mercher a dydd Iau
Cyngor Penfro - ymddangosiadol erchyll i'r Rhyddfrydwyr a'r Toriaid o ran hynny - ond ffactorau lleol sydd ar waith yn ol pob tebyg.
Annibynnol - 496 (55.7;+17.4)
Rhydd Dem - 177 (19.9;-41.8),
Annibynnol - 160 (18.0;-20.3),
Tori 57 - (6.4;+6.4)
Wedyn roedd dwy etholiad ar gyfer Cyngor Tref Aberystwyth - y Rhyddfrydwyr yn cadw eu sedd yn Rheidiol:
Dem. Rhydd.; 243,
PC;167
A'r Blaid yn ennill sedd ym Mhenparcau oddi wrth Annibynnol:
Plaid Cymru 141
Llafur 117
Dem Rhydd 46
Mae'r ddau ganlyniad yn rhai cryf i'r Blaid ac mae'r data etholiadol sy'n dod o Geredigion yn parhau i awgrymu'n gryf y bydd y Blaid yn cipio'r sedd yn 2010. Y Blaid sydd bellach yn rheoli Cyngor Tref Aberystwyth.
Canlyniad y bleidlais gyntaf yn is etholiad Baillieston yn sgil ymddiswyddiad John Mason wedi ei fuddigoliaeth yn Nwyrain Glasgow.
SNP 2318 - 44.6% (+ 11.4%)
Llaf 2167 - 41.7% (- 4.3%)
Ceid 259 - 5.0% (- 1.5%)
Rhydd 159 - 3.1% (- 0.7%)
Eraill 293 - 5.6% (- 4.9%)
Y bleidlais derfynol oedd:
SNP 2511 - 52.1%
Lab 2313 - 47.9%
Mae'n berfformiad cryf iawn arall i'r SNP - ac mae'n dechrau edrych y bydd Llafur yn colli eu gafael ar Gyngor Glasgow yn 2012.
Yn y cyfamser yn is etholiad Cyngor Fermanagh yn Enniskilin cafwyd hwn:
SF 1815 (28,8% + 0.3%)
SDLP 739 (11,7% -6.5%)
DUP 1925 (30,5% +2.4%)
UUP 1436 (22,8% + 2.3%)
All 231 (3,7%)
Annibynnol - Gweriniaethol 158 (2,5%)
Yr ochr Unoliaethol sy'n dod allan o hyn orau. Ymddengys i 53.5% o Unoliaethwyr bleidleiso yn erbyn 37.2% o Genedlaetholwyr. Gwael iawn i'r SDLP - ond mae pob is etholiad yn wael iawn iddyn nhw.
Annibynnol - 496 (55.7;+17.4)
Rhydd Dem - 177 (19.9;-41.8),
Annibynnol - 160 (18.0;-20.3),
Tori 57 - (6.4;+6.4)
Wedyn roedd dwy etholiad ar gyfer Cyngor Tref Aberystwyth - y Rhyddfrydwyr yn cadw eu sedd yn Rheidiol:
Dem. Rhydd.; 243,
PC;167
A'r Blaid yn ennill sedd ym Mhenparcau oddi wrth Annibynnol:
Plaid Cymru 141
Llafur 117
Dem Rhydd 46
Mae'r ddau ganlyniad yn rhai cryf i'r Blaid ac mae'r data etholiadol sy'n dod o Geredigion yn parhau i awgrymu'n gryf y bydd y Blaid yn cipio'r sedd yn 2010. Y Blaid sydd bellach yn rheoli Cyngor Tref Aberystwyth.
Canlyniad y bleidlais gyntaf yn is etholiad Baillieston yn sgil ymddiswyddiad John Mason wedi ei fuddigoliaeth yn Nwyrain Glasgow.
SNP 2318 - 44.6% (+ 11.4%)
Llaf 2167 - 41.7% (- 4.3%)
Ceid 259 - 5.0% (- 1.5%)
Rhydd 159 - 3.1% (- 0.7%)
Eraill 293 - 5.6% (- 4.9%)
Y bleidlais derfynol oedd:
SNP 2511 - 52.1%
Lab 2313 - 47.9%
Mae'n berfformiad cryf iawn arall i'r SNP - ac mae'n dechrau edrych y bydd Llafur yn colli eu gafael ar Gyngor Glasgow yn 2012.
Yn y cyfamser yn is etholiad Cyngor Fermanagh yn Enniskilin cafwyd hwn:
SF 1815 (28,8% + 0.3%)
SDLP 739 (11,7% -6.5%)
DUP 1925 (30,5% +2.4%)
UUP 1436 (22,8% + 2.3%)
All 231 (3,7%)
Annibynnol - Gweriniaethol 158 (2,5%)
Yr ochr Unoliaethol sy'n dod allan o hyn orau. Ymddengys i 53.5% o Unoliaethwyr bleidleiso yn erbyn 37.2% o Genedlaetholwyr. Gwael iawn i'r SDLP - ond mae pob is etholiad yn wael iawn iddyn nhw.
Wednesday, September 17, 2008
O diar Nick
Yn ol pol Ipsos Mori tros Brydain sydd i'w ryddhau yfory mae'r Toriaid ar 52%, Llafur ar 24% a'r Democratiaid Rhyddfrydol ar 12%.
Mae hyn yn cyfieithu i 493 sedd i'r Toriaid, 121 i Lafur ac 8 i'r Democratiaid Rhyddfrydol.
O safbwynt y Rhyddfrydwyr byddai Nick Clegg, Matthew Taylor, Vince Cable ac Alan Beith yn colli eu seddi yn ogystal a mwyafrif llethol eu haelodau.
Mae hyn yn cyfieithu i 493 sedd i'r Toriaid, 121 i Lafur ac 8 i'r Democratiaid Rhyddfrydol.
O safbwynt y Rhyddfrydwyr byddai Nick Clegg, Matthew Taylor, Vince Cable ac Alan Beith yn colli eu seddi yn ogystal a mwyafrif llethol eu haelodau.
Sunday, September 14, 2008
Sut i fynd ar ol pleidlais y Rhyddfrydwyr Democratiaidd yng Nghymru
'Dwi'n teimlo ychydig yn drist yn cynhyrchu dau gyfraniad mewn ychydig ddyddiau ar y Democratiaid Rhyddfrydol - ond dyna fo - 'dwi'n gwneud pethau rhyfedd weithiau.
Mae dau o aelodau'r Democratiaid Rhyddfrydol yn Lloegr, Mark Littlewood a David Preston wedi cael coblyn o hwyl efo Exel ac wedi cynhyrchu adroddiad hynod gynhwysfawr ar fygythiad y Toriaid i'w plaid nhw yn yr etholiad cyffredinol nesaf - The Cameron Effect, The electoral threat to the Liberal Democrats and how to combat it.
I dorri stori hir iawn yn fyr iawn maent yn credu bod llawer iawn o'u Haelodau Seneddol yn Lloegr - dau o pob tri efallai - mewn perygl o golli eu seddau os ydi'r llanw Toriaidd yn codi i'r graddau mae'r polau piniwn yn awgrymu ar hyn o bryd.
Y broblem i'r Rhyddfrydwyr ydi'r ffaith mai'r Toriaid sy'n ail iddynt yn y rhan fwyaf o'u seddi yn Lloegr.
Yn y cyd destun yma y dylid edrych ar ddatganiad Nick Clegg bod ei blaid bellach eisiau torri trethi. Chwi gofiwch i'r blaid yma fynd i'r etholiad diwethaf yn addo codi trethi er mwyn gwella'r gyfundrefn addysg - a chael cryn lwyddiant - yn arbennig mewn etholaethau dinesig.
Bwriad Clegg ydi ad leoli ei blaid i'r Dde o'r Blaid Geidwadol o ran polisi trethiant er mwyn apelio at yr etholwyr yn yr etholaethau cymharol gefnog gan amlaf lle mae ei blaid yn cael ei bygwth gan y Toriaid. Mae'n gwybod na fydd hyn yn ei niweidio yn y lleiafrif o seddi lle mai Llafur sy'n ail - mae'r Rhyddfrydwyr Democrataidd yn ddiogel yn y seddi hynny oherwydd y chwalfa Llafur a'r ffaith nad oes gan gyn bleidleiswyr Llafur unman i fynd ag eithrio'r Rhyddfrydwyr Democrataidd.
'Dwi'n digwydd credu bod y polisi hwn yn gamgymeriad hyd yn oed yn Lloegr. Yn yr hinsawdd gwleidyddol sydd ohoni mae gwasanaethau cyhoeddus yn bwysicach i bobl na thoriadau mewn trethi.
Ond ta waeth am hynny - yr hyn sydd o ddiddordeb i mi ydi goblygiadau posibl hyn yng Nghymru. Mae Cymru'n gwahanol i Loegr yn wleidyddol.
Byddai dilyn polisi o'r fath yn arwain at doriadau sylweddol mewn gwasanaethau cyhoeddus yng Nghymru - ac mewn cynnydd sylweddol mewn lefelau diweithdra ymysg gweithwyr y sector cyhoeddus.
Mae Cymru'n dlotach na Lloegr, ac o ganlyniad mae'r polisi hyd yn oed yn llai atyniadol yma nag yw yn Lloegr hyd yn oed. Mae mwy o wariant cyhoeddus yng Nghymru - felly byddai bygythiad i'r sector cyhoeddus yn bygwth mwy o bobl.
Felly gallai portreadu'r blaid fel un sydd o blaid toriadau mewn gwasanaethau a swyddi cyhoeddus fod yn niweidiol iawn i'r Rhyddfrydwyr yma - mae gan pobl nad ydynt yn hoff o Lafur na'r Toriaid ddewis arall yng Nghymru - Plaid Cymru.
Gallai hyn fod yn bwysig mewn sedd ymylol - Ceredigion. Ond gallai fod o fantais mwy pell gyrhaeddol o lawer. Yn ystod y flwyddyn neu ddwy diwethaf mae Plaid Cymru wedi bwyta i mewn i'r bleidlais Lafur yn rhai o'r Cymoedd, ac mewn trefi ar hyd a lled Cymru. Methodd wneud hynny yn y Gymru ddinesig (mae Gorllewin Caerdydd yn eithriad). Y Rhyddfrydwyr sydd wedi dennu'r hen bleidlais Llafur yma.
Gallai canfyddiad bod y Rhyddfrydwyr yn wrthwynebus i wariant cyhoeddus fod yn handwyol iddynt yma. Gallai hefyd roi allwedd i Blaid Cymru i bleidleisiau nad ydynt wedi bod ar gael iddi hyd yn hyn.
Dylai'r Blaid wneud pob dim o fewn ei gallu i bortreadu'r Rhyddfrydwyr fel plaid sy'n elyniaethus i'r sector gyhoeddus.
Mae dau o aelodau'r Democratiaid Rhyddfrydol yn Lloegr, Mark Littlewood a David Preston wedi cael coblyn o hwyl efo Exel ac wedi cynhyrchu adroddiad hynod gynhwysfawr ar fygythiad y Toriaid i'w plaid nhw yn yr etholiad cyffredinol nesaf - The Cameron Effect, The electoral threat to the Liberal Democrats and how to combat it.
I dorri stori hir iawn yn fyr iawn maent yn credu bod llawer iawn o'u Haelodau Seneddol yn Lloegr - dau o pob tri efallai - mewn perygl o golli eu seddau os ydi'r llanw Toriaidd yn codi i'r graddau mae'r polau piniwn yn awgrymu ar hyn o bryd.
Y broblem i'r Rhyddfrydwyr ydi'r ffaith mai'r Toriaid sy'n ail iddynt yn y rhan fwyaf o'u seddi yn Lloegr.
Yn y cyd destun yma y dylid edrych ar ddatganiad Nick Clegg bod ei blaid bellach eisiau torri trethi. Chwi gofiwch i'r blaid yma fynd i'r etholiad diwethaf yn addo codi trethi er mwyn gwella'r gyfundrefn addysg - a chael cryn lwyddiant - yn arbennig mewn etholaethau dinesig.
Bwriad Clegg ydi ad leoli ei blaid i'r Dde o'r Blaid Geidwadol o ran polisi trethiant er mwyn apelio at yr etholwyr yn yr etholaethau cymharol gefnog gan amlaf lle mae ei blaid yn cael ei bygwth gan y Toriaid. Mae'n gwybod na fydd hyn yn ei niweidio yn y lleiafrif o seddi lle mai Llafur sy'n ail - mae'r Rhyddfrydwyr Democrataidd yn ddiogel yn y seddi hynny oherwydd y chwalfa Llafur a'r ffaith nad oes gan gyn bleidleiswyr Llafur unman i fynd ag eithrio'r Rhyddfrydwyr Democrataidd.
'Dwi'n digwydd credu bod y polisi hwn yn gamgymeriad hyd yn oed yn Lloegr. Yn yr hinsawdd gwleidyddol sydd ohoni mae gwasanaethau cyhoeddus yn bwysicach i bobl na thoriadau mewn trethi.
Ond ta waeth am hynny - yr hyn sydd o ddiddordeb i mi ydi goblygiadau posibl hyn yng Nghymru. Mae Cymru'n gwahanol i Loegr yn wleidyddol.
Byddai dilyn polisi o'r fath yn arwain at doriadau sylweddol mewn gwasanaethau cyhoeddus yng Nghymru - ac mewn cynnydd sylweddol mewn lefelau diweithdra ymysg gweithwyr y sector cyhoeddus.
Mae Cymru'n dlotach na Lloegr, ac o ganlyniad mae'r polisi hyd yn oed yn llai atyniadol yma nag yw yn Lloegr hyd yn oed. Mae mwy o wariant cyhoeddus yng Nghymru - felly byddai bygythiad i'r sector cyhoeddus yn bygwth mwy o bobl.
Felly gallai portreadu'r blaid fel un sydd o blaid toriadau mewn gwasanaethau a swyddi cyhoeddus fod yn niweidiol iawn i'r Rhyddfrydwyr yma - mae gan pobl nad ydynt yn hoff o Lafur na'r Toriaid ddewis arall yng Nghymru - Plaid Cymru.
Gallai hyn fod yn bwysig mewn sedd ymylol - Ceredigion. Ond gallai fod o fantais mwy pell gyrhaeddol o lawer. Yn ystod y flwyddyn neu ddwy diwethaf mae Plaid Cymru wedi bwyta i mewn i'r bleidlais Lafur yn rhai o'r Cymoedd, ac mewn trefi ar hyd a lled Cymru. Methodd wneud hynny yn y Gymru ddinesig (mae Gorllewin Caerdydd yn eithriad). Y Rhyddfrydwyr sydd wedi dennu'r hen bleidlais Llafur yma.
Gallai canfyddiad bod y Rhyddfrydwyr yn wrthwynebus i wariant cyhoeddus fod yn handwyol iddynt yma. Gallai hefyd roi allwedd i Blaid Cymru i bleidleisiau nad ydynt wedi bod ar gael iddi hyd yn hyn.
Dylai'r Blaid wneud pob dim o fewn ei gallu i bortreadu'r Rhyddfrydwyr fel plaid sy'n elyniaethus i'r sector gyhoeddus.
Saturday, September 13, 2008
Arweinyddiaeth y Blaid Lafur
Hyd yn hyn mae'r Aelodau Seneddol Llafur canlynol wedi ysgrifennu yn gofyn i ffurflenni enwebu gael eu dosbarthu:
Mike Hall
Fiona Mactaggart
Shona McIsaac
Siobhain Mcdonagh
Joan Ryan
George Howarth
Graham Stringer
Gordon Prentice
Janet Anderson
Jim Dowd
Kate Hoey
Frank Field
'Dydi hyn ddim digon i wneud gwahaniaeth ynddo'i hun - ond os bydd y rhestr yn parhau i dyfu tros y dyddiau nesaf, yna mae perygl i Brown y byddwn yn cyrraedd tipping point a bydd llawer o Aelodau Seneddol yn dangos eu hochr.
Mae yna lawer o ASau yn poeni yn ddirfawr am eu seddau - ac yn gwybod yn iawn bod eu siawns o'u cadw yn is gyda Brown wrth y llyw.
Dyna pam ei bod yn ddigon posibl mai cychwyn caseg eira ydi hyn.
Mike Hall
Fiona Mactaggart
Shona McIsaac
Siobhain Mcdonagh
Joan Ryan
George Howarth
Graham Stringer
Gordon Prentice
Janet Anderson
Jim Dowd
Kate Hoey
Frank Field
'Dydi hyn ddim digon i wneud gwahaniaeth ynddo'i hun - ond os bydd y rhestr yn parhau i dyfu tros y dyddiau nesaf, yna mae perygl i Brown y byddwn yn cyrraedd tipping point a bydd llawer o Aelodau Seneddol yn dangos eu hochr.
Mae yna lawer o ASau yn poeni yn ddirfawr am eu seddau - ac yn gwybod yn iawn bod eu siawns o'u cadw yn is gyda Brown wrth y llyw.
Dyna pam ei bod yn ddigon posibl mai cychwyn caseg eira ydi hyn.
Thursday, September 11, 2008
Problem Kirsty a'r Democratiaid Rhyddfrydol
Kirsty Williams fydd yn ennill etholiad mewnol y Democratiaid Rhyddfrydol i ddewis arweinydd i'r blaid yn y Cynulliad. 'Dwi fy hun ddim yn ei hystyried yn wleidydd arbennig o dda, nac yn un dda iawn am gyfathrebu - ond mae'n berson gonest a dymunol, ac yn wyneb atyniadol, modern i'r blaid Gymreig.
Newydd ddod ar draws y cyfraniad hwn gan Vaughan Roderick.
Fel arfer gyda Vaughan, mae'n erthygl dreiddgar. Yr hyn mae'n ei ddadlau ydi ei bod yn anodd iawn i blaid Ryddfrydol fod a hunaniaeth unigryw mewn gwlad lle mae'r rhan fwyaf o bobl - a gwleidyddion yn ryddfrydig. Mae'n bwynt da iawn.
Mae hon yn broblem lled barhaol i'r Democratiaid Rhyddfrydol wrth gwrs. Hoffwn ychwanegu pwynt arall fodd bynnag - mae ganddyn nhw broblem benodol wrth edrych ymlaen i'r etholiad cyffredinol nesaf - a'r etholiad Cynulliad.
Planhigyn rhyfedd ydi'r un Rhyddfrydol - mae'n tyfu pan mae planhigion eraill yn gwywo, ac mae'n gwywo pan mae'r lleill yn tyfu. Er bod ganddynt bleidlais greiddiol eu hunain, mae cydadran cymharol fawr o'u pleidleiswyr yn bobl sydd wedi pechu efo pleidiau eraill pan mae'r rheiny yn amhoblogaidd - y piwis, y blin, y siomedig a'r hunan dosturiol.
'Rwan, os ydi tystiolaeth yr ychydig etholiadau diwethaf i'w gredu, mae dau blanhigyn gwleidyddol yng Nghymru yn tyfu, ac mae un arall yn gwywo, ac yn gwywo'n gyflym iawn ar hynny. Mae Plaid Cymru a'r Blaid Geidwadol yn gwneud yn dda, tra bod y Blaid Lafur - wel - ddim yn gwneud yn dda.
Y broblem i'r Democratiaid Rhyddfrydol ydi'r ffaith bod tair o'u pedair sedd yn y Canolbarth gwledig - etholaethau lle mae naill ai'r Toriaid neu Blaid Cymru yn gryf. Gallant yn hawdd golli Brycheiniog a Maesyfed, Trefaldwyn a Cheredigion.
Byddant yn disgwyl elwa o chwalfa'r Blaid Lafur yn y dinasoedd - Wrecsam, Abertawe, Caerdydd a Chasnewydd - ond mae'n dra phosibl na fyddant yn gwneud yn ddigon da i ennill seddi o'r newydd.
Felly, y perygl i Kirsty Williams - ydi y bydd ei dwy etholiad cyntaf fel arweinydd yn drychinebus. Byddant yn gwneud yn wael yn etholiadau Ewrop 2009 - byddant pob amser yn tan berfformio mewn etholiadau Ewrop, a gallant yn hawdd golli tair o'u pedair sedd yn etholiad cyffredinol yn 2010.
Y tebygrwydd ydi y bydd Kirsty a'i phlaid yn mynd i etholiadau'r Cynulliad yn 2011 gyda record o fethiant y tu ol iddynt, ac yn ymddangos yn ymylol oherwydd y frwydr rhwng pleidiau'r llywodraeth - Plaid Cymru a Llafur, a'r blaid sy'n rheoli yn San Steffan.
Hwyrach na fydd Kirsty yn arwain am fwy na thair neu bedair blynedd.
Saturday, September 06, 2008
Ymddengys bod y Blaid Werdd yng Nghymru a Lloegrwedi dewis arweinydd newydd - Caroline Lucas, aelod yn senedd Ewrop yn Ne Ddwyrain Lloegr. Dirprwy Ms Lucas fydd Adrian Ramsey
Llongyfarchiadau ac ati. Beth bynnag mae rhywun yn ei feddwl am bolisiau'r Blaid Werdd, mae'r ddau yn ymddangos i fod yn unigolion llawer mwy dymunol a dynol na'r criw o siniciaid celwyddog sy'n arwain y Deyrnas Unedig ar hyn o bryd.
Mae'n ddigon posibl y bydd Ms Lucas a Mr Ramsey yn cael eu dwylo ar fwy o rym maes o law.
Ms Lucas fydd yn sefyll tros y blaid yn Brighton Pavilion. Cafodd y blaid 22% yno yn 2005 - llai na'r Toriaid a Llafur - ond 34.5% yn unig a gafodd yr enillwyr - Llafur. Mae yna bleidlais Lib Dem sylweddol i'w gwasgu ac mae'r bleidlais Llafur yn siwr o chwalu. Mi fyddwn i'n betio ar fuddigoliaeth gyntaf i'r Blaid Werdd mewn etholiad San Steffan yn y rhan hynod ryddfrydig yma o Loegr.
Mae Adrian Ramsey yn arweinydd ei blaid ar Gyngor Norwich, ac maent yn ail blaid yno. Mae posibilrwydd gwirioneddol y byddant yn rheoli'r cyngor wedi 2010.
Yn draddodiadol mae'r Blaid Werdd wedi gweithredu polisi o gael dau arweinydd - am resymau sy'n llai nag amlwg i mi. Dyma'r tro cyntaf iddynt ethol un arweinydd yn unig. Yn wleidyddol mae hyn yn beth doeth - ac mae'r blaid wedi symud ymlaen.
Pam felly na all y Blaid Werdd symud ymlaen i'r byd newydd gwleidyddol sydd wedi esblygu yn sgil ennill datganoli yng nghyd destun Cymru? Mae'r Blaid Werdd Albanaidd yn annibynnol. Nid felly'r un Gymreig - i'r graddau ei bod yn bodoli fel endid ar wahan i'r un ehangach o gwbl.
Mae gan y blaid arweinydd yng Nghymru, ond mi fetiaf nad oes prin neb sy'n darllen y blog yma'n gwybod unrhyw beth amdano, - Martin Shrewsbury Rowlands yw ei enw, ac mae ganddo flog o fath. Mae gan y Blaid Werdd Gymreig hefyd wefan o fath
Yng Nghymru mae ei chefnogaeth wanaf trwy'r DU - mae hi'n gwbl ymylol yma. Mae ganddyn nhw aelod hyd yn oed yn senedd Gogledd Iwerddon. 'Dydyn nhw prin yn trafferthu sefyll am seddi cyngor sir y tu allan i Gaerdydd ac Abertawe - yn sicr does ganddyn nhw neb yn sefyll yn y Gymru Gymraeg na'r maes glo.
Hoffwn gynnig rheswm pam bod y blaid wedi methu addasu i realiti'r tirwedd gwleidyddol newydd yng Nghymru - mae'n apelio at yr elfennau mwyaf Seisnig ym mywyd Cymru - ac o'r gydadran yma o'r gymdeithas Gymreig y daw eu haelodau. Dyna pam bod y Blaid Geidwadol yng Nghymru yn fwy Cymreig na nhw. Dydi hi ddim yn hawdd i bobl o'r cefndir hwn feddwl mewn termau Cymreig.
Monday, September 01, 2008
Beichiogrwydd Bristol Palin a hanes Thomas Eagleton
Ymddengys bod Bristol Palin, merch Sarah Palin, partner John McCain ar y tocyn etholiadol ym mis Tachwedd yn disgwyl plentyn. Dwy ar bymtheg oed ydi Bristol ac mae yn yr ysgol. Bydd yn priodi tad y plentyn.
Petai hyn yn digwydd yng Nghymru, neu yn unrhyw wlad arall yn Ewrop o ran hynny, yna ni fyddai'n cael unrhyw effaith y naill ffordd na'r llall ar ragolygon etholiadol y rhiant.
Mae pethau ychydig yn gwahanolyn America - ac yn arbennig os ydi'r ymgeisydd yn Weriniaethol. Dewiswyd Sarah Palin i redeg gyda John McCain oherwydd bod y ceidwadwyr diwylliannol yn amheus iawn o McCain - yn rhannol oherwydd bod hwnnw wedi bod ag enw drwg iawn am odinebu yn gyson a chyda merched oedd yn gweithio iddo pan oedd yn uchel swyddog yn y llynges. Roedd hyn yn dilyn damwain drist ei wraig gyntaf - ac roedd cyn iddo brodi efo'i wraig bresennol - Cindy Lou Hensley - dynas hynod o gyfoethog. Mae'r gydadran sylweddol o Wereniaethwyr sy'n gweld gwerthoedd teuluol fel mater etholiadol pwysig yn hoff iawn o Ms Palin.
Mae'n bosibl y bydd y datblygiad yma'n effeithio ar ei delwedd, er y byddai dyn yn gobeithio (hyd yn oed un sydd ddim yn hoff o'r GOP) y byddai pobl yn dangos cydymdeimlad tuag ati. Ond nid yw hynny'n sicr eto o bell ffordd - mae anoddefgarwch yn un o nodweddion ceidwadiaeth Americanaidd.
Os yw ei delwedd ymysg y bobl hyn yn cael ei niweidio, gallai gael ei thynnu oddi ar y tocyn - wedi'r cwbl roedd yn ddewis anisgwyl yn y lle cyntaf.
Hyd y gwn i unwaith mae hyn wedi digwydd o'r blaen. Tynwyd Thomas Eagleton oddi ar docyn George MgGovern ym 1972 wedi iddi ddod yn amlwg iddo fod yn yr ysbyty dair gwaith rhwng 1960 a 1966 oherwydd problemau seicolegol.
Aeth McGovern ymlaen i golli'r etholiad i Richard Nixon o 61%-37% - y gweir waethaf ag eithrio un yn hanes etholiadau arlywyddol yn America.
Petai hyn yn digwydd yng Nghymru, neu yn unrhyw wlad arall yn Ewrop o ran hynny, yna ni fyddai'n cael unrhyw effaith y naill ffordd na'r llall ar ragolygon etholiadol y rhiant.
Mae pethau ychydig yn gwahanolyn America - ac yn arbennig os ydi'r ymgeisydd yn Weriniaethol. Dewiswyd Sarah Palin i redeg gyda John McCain oherwydd bod y ceidwadwyr diwylliannol yn amheus iawn o McCain - yn rhannol oherwydd bod hwnnw wedi bod ag enw drwg iawn am odinebu yn gyson a chyda merched oedd yn gweithio iddo pan oedd yn uchel swyddog yn y llynges. Roedd hyn yn dilyn damwain drist ei wraig gyntaf - ac roedd cyn iddo brodi efo'i wraig bresennol - Cindy Lou Hensley - dynas hynod o gyfoethog. Mae'r gydadran sylweddol o Wereniaethwyr sy'n gweld gwerthoedd teuluol fel mater etholiadol pwysig yn hoff iawn o Ms Palin.
Mae'n bosibl y bydd y datblygiad yma'n effeithio ar ei delwedd, er y byddai dyn yn gobeithio (hyd yn oed un sydd ddim yn hoff o'r GOP) y byddai pobl yn dangos cydymdeimlad tuag ati. Ond nid yw hynny'n sicr eto o bell ffordd - mae anoddefgarwch yn un o nodweddion ceidwadiaeth Americanaidd.
Os yw ei delwedd ymysg y bobl hyn yn cael ei niweidio, gallai gael ei thynnu oddi ar y tocyn - wedi'r cwbl roedd yn ddewis anisgwyl yn y lle cyntaf.
Hyd y gwn i unwaith mae hyn wedi digwydd o'r blaen. Tynwyd Thomas Eagleton oddi ar docyn George MgGovern ym 1972 wedi iddi ddod yn amlwg iddo fod yn yr ysbyty dair gwaith rhwng 1960 a 1966 oherwydd problemau seicolegol.
Aeth McGovern ymlaen i golli'r etholiad i Richard Nixon o 61%-37% - y gweir waethaf ag eithrio un yn hanes etholiadau arlywyddol yn America.