Is etholiadau cyngor sydd ar y gweill

Bydd darllenwyr rheolaidd Blogmenai yn cofio am yr holl stwr pan enilliodd Llafur is etholiad Cadnant yn Arfon ychydig wythnosau cyn mynd ymlaen i gael cweir yn yr Etholiad Cyffredinol.  Gellir gweld cyfeiriad yma er enghraifft - er bod sawl un arall hefyd.

Cynhyrfodd Llafur Arfon, Gwilym Owen a llu o seibr filwyr yn lan gan dybio bod hyn yn arwydd pendant bod Llafur am gipio Arfon yn yr etholiad cyffredinol.  Heb frolio - Blogmenai oedd yn gywir ynglyn a'r mater hwn a'r amrywiol sylwebyddion oedd yn anghywir.  Mae is etholiadau cyngor ac etholiadau Cynulliad neu San Steffan yn greaduriaid tra gwahanol.  

Serch hynny mae yna berthynas rhwng y ddau fath o etholiad.  Gall cyfres o fuddugoliaethau - neu golledion - mewn is etholiadau cyngor yn y cyfnod sy'n arwain at etholiad fwy greu canfyddiad o lewyrch etholiadol neu ddiffyg llewyrch.  Mewn geiriau eraill gallant greu, neu lesteirio ar fomentwm ymgyrchu.

Felly mae'n ddiddorol bod cyfres o is etholiadau cyngor eisoes ar y gweill yng Nghymru - pob un ohonynt mewn ward enilladwy i'r Blaid.  

Ceir tair ar Dachwedd 19 - yn wardiau Dewi (Bangor) a Llanaelhaearn yng Ngwynedd a Chidwely yng Nghaerfyrddin.  Ac mae dwy arall lle nad oes dyddiad wedi eu penu ar eu cyfer eto - De Pwllheli yng Ngwynedd ac Eglwys Bach yng Nghonwy.