Plismona a thor cyfraith

Mae'n debyg mai gor ddweud fyddai honni bod penderfyniad Comisiynydd Heddlu Gogledd Cymru, Winston Roddick i godi treth y cyngor er mwyn cael mwy o blismyn  ar strydoedd y Gogledd yn dangos pam nad yw'n beth da i gael Comisiynydd Heddlu nag i ethol Lib Dem - ond mae peth gwirionedd yn y gosodiad.

Un neu ddau o ffeithiau am gyfraith, trefn a phlismona.

1). Mae y rhan fwyaf o bobl yn meddwl bod tor cyfraith ar gynnydd.

2).  Mae y rhan fwyaf o bobl yn gwbl anghywir yn hyn o beth.  Mae cyfraddau tor cyfraith yng Nghymru a Lloegr yn syrthio yn weddol gyflym.  Mae'r troseddau sy'n cael eu riportio i'r heddlu wedi syrthio 41% rhwng 2002 - 2003 a 2011 - 2012.  Mae canfyddiadau'r British Crime Survey yn awgrymu cwymp o 26% tros yr un cyfnod.  Mae pob categori o ddrwg weithredu wedi syrthio tros y cyfnod - ag eithrio dwyn beics.  

3).  Serch hynny mae yna fwy o heddlu heddiw nag oedd yna yn 2002 i 2003 (134k o gymharu a 132.5k) - ond mae'r  nifer o heddlu wedi syrthio yn ddiweddar  yn sgil toriadau ehangach mewn gwariant cyhoeddus  (o 143,770 yn 2009).  O fynd yn ol i 1875, gyda llaw, 30k o blismyn oedd yn cael eu cyflogi.

4).  Ychydig iawn o dystiolaeth sydd ar gael bod cyflogi mwy o heddlu yn lleihau cyfraddau tor cyfraith.  Er enghraifft dyblwyd y nifer o heddlu yng Nghymru a Lloegr rhwng 1960 a 2010 er i'r boblogaeth ond codi tua 17%.  Felly yn 1960 roedd yna 640 o bobl am pob heddwas.  Y ffigwr yn 2010 oedd 375.  Er hynny roedd llai na miliwn o droseddau wedi eu cofnodi yn 1960 o gymharu a rhywbeth o dan 5 miliwn yn 2010.  Dydan ni ddim yn gwybod os y byddai'r cyfraddau troseddu yn uwch eto heb yr holl heddlu ychwanegol - ond dydi'r dystiolaeth bod cynyddu niferoedd heddlu yn cael effaith uniongyrchol ar gyfraddau troseddu jyst ddim ar gael.

Felly mae'r cwestiwn yn codi - pam bod Mr Roddick eisiau gwneud i'r trethdalwr dalu am fwy o heddlu, er bod tor cyfraith yn syrthio ac er nad oes yna dystiolaeth bod cynyddu'r nifer o heddu yn cael effaith uniongyrchol ar gyfraddau troseddu?  

Wel, mae  maniffesto'r Lib Dems ar gyfer Etholiad Cyffredinol 2010 yn rhoi amcan i ni.  Eu bwriad bryd hynny oedd gwario £500,000 y diwrnod yn ychwanegol ar gyflogi heddlu.  Roedd y rheswm am hynny yn weddol syml - roedd y blaid yn cymryd mantais o ganfyddiad cyhoeddus ffug bod cyfraddau troseddu ar gynnydd i geisio ennill cefnogaeth.  Roedd y cynnig hwnnw yn cael ei yrru gan bopiwlistiaeth llwyr - yn union fel penderfyniad wythnos diwethaf..