Y deinasoriaid yn dal yn fyw ac yn iach yng Ngwersyllt

Tybed pam ydi o bod Llafur yn tueddu i ddenu'r nytars mwyaf gwrth Gymreig yng Nghymru? Mae hyn ar ei amlycaf ym maes addysg. Cynghorau a reolir gan Lafur yn amlach na pheidio ydi'r gwaethaf am lusgo eu traed wrth ymateb i'r galw anferth yng Nghymru am addysg Gymraeg.

Esiampl diweddar o hyn ydi Ramesh Patel (a'i gyd gynghorwyr Llafur yn Nhreganna - Cerys Furlong a Richard Cook). Ymddengys nad ydi Ramesh yn credu yn y cysyniad o addysg Gymraeg o gwbl, ac mae'n ystyried cynlluniau Cyngor Caerdydd i ymateb i'r galw am addysg Gymraeg yn Nhreganna yn esiampl o buro ethnig - rhywbeth tebyg i'r hyn ddigwyddodd yn Srebrenica neu Rwanda o bosibl.

Rhywsut mae Llafur wedi llwyddo i gynhyrchu cyflenwad di ddiwedd o grancs gwrth Gymreig a gwrth ddemocrataidd ar hyd y blynyddoedd, ac mae'r olyniaeth yn parhau i gael ei throsglwyddo o un genhedlaeth i'r nesaf. Yr esiamplau diweddaraf ydi'r Cynghorwyr David Griffiths a Ted George o Wersyllt yn Wrecsam.

Mae cryn dystiolaeth o alw cynyddol am addysg Gymraeg yn Wrecsam, ond er gwaethaf hynny does yna ddim ysgol Gymraeg wedi agor yn y fwrdeisdref am ddegawd. Cymaint yw'r galw yng ngogledd y dref nes bod yr ysgol Gymraeg leol, Plas Coch yn llawn i'r ymylon. Ymateb Cyngor Wrecsam oedd ceisio diwallu rhywfaint o'r galw ac ymateb i broblem Plas Coch trwy wneud cais i'r Cynulliad am arian cyfalaf i godi ysgol Gymraeg newydd yng Ngwersyllt. Roedd y cais hwnnw yn llwyddiannus, a chafwyd grant sylweddol o £4.1m gan y Cynulliad tuag ato. Dim ond £1.7m ydi cyfraniad Wrecsam i'r fenter.

Mi fyddai rhywun yn cymryd bod hyn yn gryn lwyddiant i'r cyngor - ymateb i gyfarwyddiadau'r Cynulliad i asesu ac ymateb i'r galw am addysg Gymraeg, gwneud hynny yn effeithiol, a derbyn swm sylweddol o arian yn y fargen. Mi fyddai rhywun yn meddwl ymhellach y byddai cynghorwyr wrth eu boddau yn gweld y ffasiwn fuddsoddiad cyhoeddus yn eu rhan nhw o'r fwrdeisdref. Ond na, yn ol David Griffiths, bydd yr iaith wedi marw o fewn y ganrif beth bynnag, felly does dim pwynt cymryd unrhyw sylw o gais y llywodraeth (sy'n cael ei harwain gan ei blaid ei hun) i ymateb i'r galw am addysg Gymraeg.

'Dydi David Griffiths na Ted George ddim yn credu y dylai'r cyngor dderbyn y £4.1m gan y llywodraeth, ond yn hytrach credant y dylid gwrthod hwnnw a gwario'r £1.7m o gyfraniad y cyngor ar wella ysgolion cyfrwng Saesneg Gwersyllt. Mae yna lawer mwy o alw gan rieni am ysgol Gymraeg na sydd am drwsio landeri mewn ysgolion cyfrwng Saesneg, ond 'dydi hynny ddim botwm o ots gan David a Ted - y peth pwysig ydi bod addysg cyfrwng Cymraeg yn 'ddrwg' a dydi'r cyhoedd ddim am gael mynediad i addysg felly beth bynnag mae'r cyhoedd ei eisiau. Atalnod llawn.

Rydym wedi cyfeirio eisoes at Ramesh Patel, y cynghorydd dewr hwnnw sy'n sefyll rhwng Caerdydd a phroses o buro ethnig. Mae'r dyn (gyda phob cyfiawnhad) wedi cael ei lambastio am ei agwedd at addysg Gymraeg yn gyffredinol a'i sylwadau ymfflamychol ar y pwnc hwnnw yn benodol. Ond mae yna un peth o'i blaid - o leiaf roedd yn ceisio cadw ysgol ar agor - yn afresymegol fel mae'n digwydd - ond roedd yn ceisio gwneud hynny. Does yna ddim son am gau ysgol yng Ngwersyllt - ond mae David a Ted eisiau gwrthod buddsoddiad o bron i £6m yn eu hardal beth bynnag - buddsoddiad sy'n mynd i ymateb i alw taer gan eu hetholwyr a gwella'r is strwythur yn eu hardal.

Mi fyddwn yn awgrymu'n gynnil nad ydi cynghorydd sy'n gweithio yn erbyn buddiannau ei ardal ei hun, ac yn erbyn dymuniadau ei etholwyr ei hun, am resymau sy'n ymwneud a'i ragfarnau personol, yn addas i fod yn gynrychiolydd etholedig. Cynghorwyr felly ydi Ted George a David Griffiths mae gen i ofn.

O.N - a barnu o flogio (rhyfeddol o achlysurol) Ted George dydi'r addysg Saesneg mae wedi ei gael ddim wedi caniatau iddo 'sgwennu'r iaith yn arbennig o gywir.