Comisiwn ffiniau - rhan 3

Gweddill Arfon:

Dyffryn Ogwen:

Yn wahanol i'r rhan fwyaf o Wynedd mae pedair o'r pum ward yma yn agos at y targed o 1,750 o etholwyr. Ward fwyaf gwledig yr Ardal ydi'r unig un sy'n sylweddol is (gydag 1,038 o etholwyr). Serch hynny, fyddwn i ddim yn synnu petai'r nifer o wardiau yn cwympo i bedwar yma. Yr hyn a fyddwn yn disgwyl iddo ddigwydd ydi bod man addasiadau i'r ddwy ward drefol (Ogwen a Gerlan), bod rhan o Pentir yn mynd i un o wardiau Bangor a bod gweddill Pentir, Tregarth ac Arllechwedd yn cael eu troi'n ddwy ward.

Ardal Llanberis:

Mae poblogaeth y wardiau hyn (Llanberis, Deiniolen, Cwm y Glo, Penisarwaun, Bethel, Waunfawr a Llanrug) yn is na rhai Dyffryn Ogwen. Mae'n debyg mai tua pum ward fyddai ar ol petai'r comisiwn yn glynu efo'r rheol 1,750. Mae yna sawl ffordd o fynd o gwmpas ad drefnu yma, ond y ffordd sy'n ymddangos symlaf i mi ydi dileu ward Cwm y Glo a chyfuno Ceunant efo Waunfawr a Chwm y Glo efo Llanberis. Wedyn gellid ail ddosbarthu y bedair ward sy'n weddill a'u troi yn dair ward. Y broblem yma ydi y byddai rhaid tynnu llinell trwy un o bentrefi cymharol fawr yr ardal (a symud y pentrefi llai - Rhiwlas at Bethel er enghraifft) - Penisarwaun, Llanrug, Deiniolen neu Fethel. Penisarwaun fyddai'r mwyaf tebygol mae gen i ofn.

Mae Felinheli'n sefyll ar wahan i'r lleill - rhwng Caernarfon a Phentir. Gan bod poblogaeth y ward yn weddol agos at y targed beth bynnag, byddwn yn meddwl y gellid ei haddasu ychydig trwy symud y ffiniau yn nes at Gaernarfon a Bangor, ond ei gadael yn edrych yn ddigon tebyg i sut mae'n edrych heddiw.

Dyffryn Nantlle a'r Gorllewin i Gaernarfon:

Chwe ward sydd yna ar hyn o bryd, pedair fyddai yna os cedwid at y rheol 1,750. Mae'r datrysiad yn weddol syml yma - o ran y fathemateg o leiaf. Y ddwy ward leiaf o ran poblogaeth o ddigon ydi'r Bontnewydd a Llanllyfni. Gellid dileu y Bontnewydd a'i rhannu rhwng Groeslon a Llanwnda a gwneud yr un peth i Lanllyfni a'i rhannu rhwng Talysarn a Phenygroes. Byddai llinell trwy'r ddau bentref yma eto - ond ymddengys nad ydi hynny'n poeni'r comisiwn.