Etholiad Cyffredinol Nesaf - Y Gogledd

Mae Vaughan Roderick wedi bod yn trafod canlyniadau posibl yr etholiad cyffredinol nesaf ar ei flog.

Amgaeaf fy marn i - sydd wedi ei bostio ar flog Vaughan.

‘Dwi ddim yn derbyn un o ragdybiadau dy ddadansoddiad Vaughan. Mae hi’n ddigon posibl y bydd gogwydd tuag at Llafur. Er mai’r patrwm hanesyddol lle ceir llywodraeth yn rheoli am gyfnod maith ei bod yn raddol golli cefnogaeth, roedd etholiad 2005 yn anarferol oherwydd ei bod yn cael ei hymladd yng nghysgod rhyfel Irac. O ganlyniad roedd pleidlais Llafur ychydig bwyntiau (hyd at bum pwynt efallai) yn is nag y byddai fel arall, ac roedd pleidlais y Lib Dems yn uwch. Bydd y rhyfel yn llai o factor o lawer y tro hwn. ‘Rwan ‘dwi ddim yn dweud y bydd gogwydd at Lafur – ond mae posibilrwydd pendant.

Byddwn yn tybio bod Wrecsam ac Alyn a Glanau Dyfrdwy a De Clwyd yn saff i Lafur.

Gallai Gorllewin Clwyd yn hawdd fynd yn ol i Lafur. Digon di drefn ydi peirianwaith etholiadol y Toriaid, a bydd pob dim yn troi o gwmpas faint o bleidleisiau tactegol fydd yn digwydd. Byddwn yn disgwyl i bleidleisiau tactegol fynd i Lafur yn hytrach na’r Toriaid.

Delyn – sedd Brydeinig iawn o ran patrymau pleidleisio. Roedd pethau’n agos iawn yn yr etholiad Cynulliad, ond mae angen gogwydd o 10% yn yr etholiad San Steffan. ‘Dydi hyn ddim am ddigwydd.

Dyffryn Clwyd – Nes byth yn yr etholiad Cynulliad (ond Ann Jones oedd ymgeisydd Llafur)ac angen llai o ogwydd i’r Toriaid ennill – ond mae 7% yn dipyn i’w ofyn – go brin y bydd yn newid dwylo.

Aberconwy – Un anodd braidd i’w darogan. Mae’r ychwanegiadau i’r sedd yn Nyffryn Conwy wedi rhoi pleidleiswyr naturiol Plaid Cymru yn yr etholaeth – a ni fydd y bobl hyn yn pleidleisio’n dactegol. Serch hynny, byddwn yn cytuno mai’r Toriaid sydd fwyaf tebygol o ennill – yn arbennig os mai Guto sy’n sefyll ac yn cario o leiaf ychydig o’r bleidlais Gymreig yn ne’r etholaeth – ond bydd yn agos rhwng y Toriaid a Llafur – yn arbennig os mai Betty fydd yr ymgeisydd Llafur.

Gyda llaw mae cwestiwn mawr yn wynebu Bet – lle i sefyll Arfon neu Aberconwy? Yn yr etholiad Cynulliad roedd Llafur yn ail yn Arfon ond yn drydydd yn Aberconwy – ond roedd y bwlch yn llawer llai yn Aberconwy. Ac wrth gwrs, Denise druan oedd yr ymgeisydd yn Aberconwy. Pe byddwn i yn ei lle, Aberconwy fyddai’r dewis.

Arfon – sedd anarferol iawn. Y fwyaf Cymreig o ran iaith yng Nghymru. O’r ugain ward sydd ar ol gyda mwy nag 80% yn siarad Cymraeg mae eu hanner yma. Da i Blaid Cymru. Mae hi hefyd yn drefol a dosbarth gweithiol. Da i Lafur. Ar bapur dylai Llafur ei hennill o fymryn mewn etholiad San Steffan (ond colli pob tro mewn etholiad Cynulliad)– ond mae pawb sy’n adnabod yr etholaeth yn dda yn gwybod bod pethau’n fwy cymhleth. Mae llawer o Bleidwyr yn Nyffryn Ogwen ac i raddau llai Bangor efo hanes o bleidleisio i Lafur (neu’r Lib Dems) i gadw’r Tori allan. Dim ond Plaid neu Llafur all ennill yn y byd dosbarth gweithiol, trefol, Cymreig yma – felly ni fydd hyn yn ffactor. Hefyd mae gan y Blaid beirianwaith etholiadol sylweddol – tros i fil o aelodau a thair cangen fwyaf Cymru (Caernarfon, Bangor a Dyffryn Ogwen). Gwan iawn yw trefniadaeth Llafur, ac os mai Martin sy’n sefyll mae’r ymgeisydd yn tila. Gall Llafur ennill – ond byddai’n rhaid i dri pheth ddod at ei gilydd – ymgeisydd da (Bet nid Martin), gogwydd tros Gymru tuag at Lafur a nifer sylweddol o bobl yn pleidleisio (roedd canran y bleidlais yn isel iawn yn rhai o wardiau Llafur – 24% ym Marchog er enghraifft). Plaid i ennill oni bai bod y tri ffactor uchod yn dod ynghyd.

Ynys Mon – sedd anarferol arall. Heb amheuaeth mae Peter yn niweidio’r Blaid a’r Toriaid. Hefyd mae Albert yn ymgeisydd cymharol dda i Lafur – distaw a di garisma – ond gweithgar ac yn osgoi tynnu neb i’w ben. Mae ganddo gefnogaeth sylweddol yng Nghaergybi. Hefyd, er gwaethaf ei henw, mae llawer iawn o bobl Mon yn byw mewn cymunedau trefol neu fwrdeistrefol.

Serch hynny os na fydd Peter yn sefyll, Plaid fydd yn ennill gyda’r Toriaid a Llafur yn weddol agos at ei gilydd. Os bydd Peter ar y papur bydd yn agos iawn rhwng Llafur a Phlaid – ond mae ymgeisydd y Blaid efo’r holl gysylltiadau lleol sydd eu hangen – rhywbeth allweddol yn yr etholaeth yma – y mwyaf plwyfol o’r cwbl.